Het Steunpunt Korte Keten is in het Antwerpse deel van het Merodegebied een experiment gestart. “We voeren bij een klein aantal Kempense landbouwers met een hoevewinkel een nulmeting uit wat betreft het aantal klanten, het gemiddelde kassaticket en hun omzet”, zegt An Detelder van het Steunpunt Korte Keten. “Het komende jaar gaan we hen begeleiden en ondersteunen in het onderling samenwerken, om dan over precies een jaar opnieuw het aantal klanten, het gemiddelde kassaticket en de omzet te meten. We zijn ervan overtuigd dat we een positieve evolutie gaan zien. Die resultaten willen we vervolgens nationaal bekendmaken.”

Met het kleinschalige experiment wil het steunpunt samen met partners Ferm en Boerenbond de uitbating van een hoevewinkel rendabeler maken. Tijdens corona ontdekten heel wat burgers de particuliere verkoop bij de landbouwers in hun buurt, met een forse omzettoename tot gevolg. Maar na de pandemie zakte dat weer volledig in elkaar. “Enerzijds volgde de economische crisis op corona, anderzijds hervatte de rat race weer. Mensen hadden opnieuw geen tijd meer om hun verse producten bij de boeren te gaan halen, maar kozen ervoor om alles in de supermarkt te kopen.”

“In de lente is ons eigen aanbod wat beperkter, maar kunnen we aardbeien en asperges van collega’s uit de directe omgeving aanbieden. Dankzij die samenwerking verkopen wij zelf ook meer fruit dan anders in deze periode”

Jef Helsen

Fruit Helsen

Consumentengemak

Het zette de landbouworganisaties er toe aan om diezelfde tactiek op de hoevewinkels toe te passen: door boeren uit de korte keten aan te moedigen om samen te werken en elkaars producten aan te bieden, komen ze tegemoet aan het consumentengemak. Enkele landbouwers in Geel zijn daar al enkele jaren mee bezig. Zo zijn in de hoevewinkel-met-zelfbediening van Fruit Helsen in Geel-Stelen lang niet alleen appelen en peren te vinden.

“We hebben tal van verschillende soorten appelen en peren, maar dat topseizoen ligt toch vooral in de herfstmaanden”, zegt Jef Helsen. “In de lente is ons eigen aanbod wat beperkter, maar kunnen we aardbeien en asperges van collega’s uit de directe omgeving aanbieden. Die seizoensproducten zorgen voor impulsaankopen. Heel wat klanten stoppen bij het passeren om een bakje aardbeien of schaaltje voorgeschilde asperges te kopen, en tegelijkertijd nemen ze toch nog een zakje appelen mee. Dankzij die samenwerking verkopen wij zelf ook meer fruit dan anders in deze periode. Andere producten die je in onze hoevewinkel vindt, zijn kersen, aardappelen en grondwitloof van collega-landbouwers. We zien het echt als een win-winsituatie.”

Aspergeboer Ben Spaepen van de Aspergehoeve vult aan: “We zijn in het licht van die samenwerking enkele jaren geleden zelf gestart om in de winkel van Jef en Virginie schaaltjes van een halve kilo in plaats van een hele kilo aan te bieden, met groot succes. Bovendien onderscheiden we ons van de supermarkten door dagverse producten van hoge kwaliteit aan te bieden.”

Werkboek

Om andere landbouwers te inspireren, heeft Boerenbond een werkboek ‘Samenwerken in de korte keten’ opgemaakt. “Bij heel wat landbouwers bestaat toch nog wat koudwatervrees”, zegt auteur Anne-Marie Vangeenberghe van Boerenbond. “In het boek lichten we de drie vormen van samenwerken toe. Ten eerste samenwerken binnen het bedrijf zelf, nog heel vaak een familiezaak. Ten tweede het samenwerken tussen bedrijven, zowel tussen landbouwers onderling of tussen een boer en bijvoorbeeld een slagerij. En ten derde een gebiedsgebonden samenwerking, zoals hier in het Merodegebied, waarbij je ook toeristische aspecten kunt betrekken.”