Kachels moeten helft minder schadelijke stoffen uitstoten tegen 2030, maar hoe slecht zijn ze nu écht?

Volgens de Vlaamse Milieumaatschappij is 35% van de uitstoot van fijn stof in Vlaanderen afkomstig van houtverbranding. Het inademen van fijn stof kan aandoeningen aan de luchtwegen, de longen, het hart en de bloedvaten veroorzaken. Volgens het Europees Milieuagentschap sterven jaarlijks 8.340 mensen in België te vroeg omdat ze in een omgeving met te veel fijn stof leven.

Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) heeft nu een akkoord gesloten met technologiefederatie Agoria en enkele milieubewegingen, om de uitstoot van schadelijke stoffen door houtkachels met de helft te verminderen tegen 2030.

De minister heeft nog niet beslist hoe ze dat gaan aanpakken. Er komen stuurgroepen die concrete maatregelen zullen uitwerken. “Houtverbranding is een emotioneel thema. De kachel is goed ingeburgerd in Vlaanderen”, zegt Schauvliege.

“Ruil uw oude kachel in”

Volgens kachelverkopers zal de minister haar doelstelling makkelijk halen. “Ze moet consumenten gewoon overtuigen om hun oude kachel in te ruilen voor een nieuw exemplaar”, zegt Willem Goovaerts, zaakvoerder van kachelwinkel Walter Goovaerts uit Herenthout.

“De nieuwe houtkachels die sinds 2017 op de markt zijn, stoten 35 keer minder fijn stof uit dan de open haarden van 35 jaar geleden. Een pelletkachel (die zaagsel van onbewerkt hout verbrandt, red.) stoot 278 keer minder fijn stof uit dan de open haarden van vroeger.”

Brigitte Borgmans, woordvoerder van het departement Omgeving van de Vlaamse overheid, geeft toe dat de uitstoot van fijn stof vooral door oude houtkachels wordt veroorzaakt. “Een kachel van voor 2010 is veel vervuilender dan kachels die later zijn gebouwd”, zegt Borgmans.

Willem Goovaerts vindt dat de overheid dat meer moet benadrukken. “De overheid moet stoppen met telkens weer een negatief beeld op te hangen van onze sector”, zegt Goovaerts. “Wie vandaag een nieuwe kachel koopt, berokkent geen grote schade aan het milieu.”

“Stoken met hout en pellets is CO2-neutraal”, zegt Willem Goovaerts. “Dat komt omdat bomen CO2 uit de lucht halen. Als die bomen worden verbrand, komt die CO2 weer in de lucht. Dat is een nuloperatie. Wie zich met gas verwarmt, stoot wel CO2 uit. Ook een warmtepomp is niet zaligmakend, omdat die werkt op elektriciteit, die schaars en duur is.”

“Bovendien worden de houtpellets die in België worden verkocht, in ons land geproduceerd. De bomen groeien op Belgische grond. Er is dus weinig schadelijke uitstoot door transport.”

Een nieuwe houtkachel kost tussen de 1.500 en 2.000 euro. Voor een nieuwe pelletkachel betaalt u 3.000 tot 5.000 euro. “Beide kachels zouden zo’n vijftien jaar moeten meegaan”, zegt Willem Goovaerts.

“Warmtepomp is beter”

Benjamin Clarysse, beleidsmedewerker van de Bond Beter Leefmilieu (BBL), erkent dat nieuwe hout- en pelletkachels veel milieuvriendelijker zijn dan hun voorgangers. “Maar toch raden wij mensen aan om de pelletkachel pas in laatste instantie te gebruiken”, zegt Clarysse. “Ook de nieuwe kachels stoten nog steeds fijn stof uit, en dat gebeurt in de eerste plaats in de eigen woning.”

“Het is veel beter om eerst de woning goed te laten isoleren. Dan is er minder energie nodig om te verwarmen. Voor de verwarming kan je beter een warmtepomp gebruiken, omdat die geen fijn stof en geen CO2 uitstoot.”

“Dat de toenemende consumptie van elektriciteit tot een schaarste zou leiden, klopt niet helemaal. De overheid moet gewoon meer inzetten op groene energie, zoals windturbines en zonnepanelen. En ze kan elektriciteit goedkoper maken door het minder te belasten, en de heffingen door te schuiven naar fossiele brandstoffen zoals stookolie en aardgas.”