N-VA opvallend lief voor sp.a: naar een Bourgondische coalitie in Vlaanderen?

“In Vlaanderen kun je met sociaal-democraten zeker besturen”, zei N-VA-voorzitter en Antwerps burgemeester Bart De Wever maandagavond in Terzake. Een opvallende uitspraak. De Wever schetste vlak daarvoor immers het beeld dat zowat alle Vlaamse partijen tegen de N-VA zijn. Zo zou CD&V zich steeds meer tegen hen keren, en wordt volgens sommigen een groen-blauwe as in de steigers gezet voor na de verkiezingen. Maar over de sp.a geen kwaad woord.

Dat is des te opvallender gezien de uithalen van De Wever richting de Franstalige socialisten, de PS. “We moeten alles op alles zetten om Di Rupo II te voorkomen”, maakte de N-VA’er duidelijk wat voor hem de inzet van de verkiezingen is.

Maar de ene socialistische partij is duidelijk de andere niet. De toon die de N-VA, zeker op de sociale media, hanteert ten opzichte van de sp.a is de laatste maanden veranderd. “Vroeger waren de socialisten voor N-VA de gebeten hond, terwijl de groenen nog wel meevielen, want die waren ten minste niet verzuild. Nu is dat helemaal omgekeerd en wordt er constant ingehakt op de groenen”, zegt Dave Sinardet, politicoloog aan de VUB.

Zo was het opmerkelijk dat de Antwerpse sp.a-kopvrouw Jinnih Beels heel wat lof kreeg van de N-VA-achterban nadat ze gesteld had dat De Wevers mogelijke overstap naar het Vlaamse niveau geen slechte zaak is omdat er zo eindelijk duidelijkheid over zijn rol komt. 

Die positievere toon is echter niet altijd een geschenk voor sp.a. “Als de beste commentaren die je krijgt van rabiate N-VA’ers komen en niet van de eigen achterban, is dat voor een socialist toch bijzonder pijnlijk, en moet je je misschien toch vragen stellen”, zegt Sinardet. “Dan wordt het moeilijk om nog een alternatief te belichamen.”

De sp.a kreeg van de eigen achterban en de concurrenten ter linkerzijde veel kritiek te verwerken omdat de partij in Antwerpen met de N-VA in zee ging. Dat zal de komende maanden niet veranderen. PVDA en Groen zullen regelmatig proberen om de sp.a in de N-VA-hoek te duwen. “Tot 26 mei is het op de tanden bijten”, zegt Carl Devos, politicoloog aan de UGent. “Maar dat zou sowieso het geval geweest zijn. De Wever zou als partijvoorzitter altijd een belangrijke rol gespeeld hebben in de campagne.”

Bourgondisch Vlaanderen

Op korte termijn zal de sp.a het dus misschien lastig krijgen, maar na mei kan zich een heel andere situatie voordoen. De Wever sprak immers geen loze woorden: het is wel degelijk mogelijk dat sp.a tot een nieuwe Vlaamse regering toetreedt. Een Bourgondische coalitie zoals in Antwerpen is weliswaar niet De Wevers droom, hij houdt ze wel als optie B achter de hand.

Door de relaties die de voorbije weken in Antwerpen gesmeed zijn tussen beide partijen, heeft de sp.a minstens een voet tussen de deur om ook op Vlaams niveau opnieuw in de coalitie te komen. Zeker gezien het feit dat de verhoudingen tussen N-VA en CD&V de laatste maanden danig bekoeld zijn. “Ik heb de indruk dat de N-VA-achterban al gemasseerd wordt voor een eventuele coalitie met de sp.a op Vlaams niveau”, zegt Sinardet. “Wij volgen ons eigen kompas”, klinkt het bij de sp.a. “We kunnen op bepaalde niveaus met de N-VA besturen, maar niemand is aan elkaar vastgeklonken.”

Wat voor een Bourgondische coalitie in Vlaanderen pleit, is dat De Wever en anderen ervan overtuigd zijn dat je beter symmetrische coalities vormt. Zeker omdat er voor Antwerpen veel op het spel staat in Vlaanderen, namelijk het geld voor de Oosterweelverbinding. Als je dan met andere partijen in die Vlaamse meerderheid zit, kan dat een en ander bemoeilijken.

De sp.a heeft dus zeker een kans om in de Vlaamse regering terecht te komen, maar de partij moet er dan wel voor zorgen dat ze voldoende stemmen haalt. “De partij zal de komende maanden toch ook duidelijk de verschillen met de N-VA moeten benadrukken. Want als de sp.a te klein wordt, is een Bourgondische coalitie in Vlaanderen mathematisch misschien zelfs niet mogelijk”, besluit Sinardet.