Belgen ontrafelen geheimen van heiligste berg van Japan

Mount Fuji (Unesco-werelderfgoed) is één van de belangrijkste toeristische trekpleisters van Japan, met honderdduizenden bezoekers die de berg jaarlijks beklimmen. Volgens de overlevering moet elke Japanner ooit één keer de berg opstappen. 

Maar wat als de vulkaan uitbarst? En wat met aardbevingen? Daar komen de Belgen in het verhaal. Hun boringen moesten de uitbarstingsgeschiedenis van de heiligste berg van Japan in kaart brengen en kaderden in een breder onderzoek naar natuurlijke risico's zoals aardbevingen. 

"Op voorhand schatten we onze kansen om er effectief boringen te mogen doen op ongeveer 0 procent", lacht professor Marc De Batist van de UGent. "Maar met het juiste team, het juiste voorstel en de juiste timing is het ons toch toegestaan." In Japan zijn ze ongetwijfeld blij dat ze het Belgische team toelieten. Want het onderzoek bracht enkele opvallende onthullingen.

In Lake Motusu, één van de vijf meren die de vulkaan omzomen, werd een boorkern uit het sediment gehaald van vier meter. "De aslagen van de meerbodem zijn hier beter bewaard waardoor we de lagen beter konden dateren", zegt Vanessa Heyvaert van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. "Gelijkaardig onderzoek van de Japanners op de flanken van de vulkaan wordt bemoeilijkt door bodemvorming. Hun dateringen zijn daarom minder accuraat."

Bij nader onderzoek van de sedimentatie in het meer bleek dat Mount Fuji niet drie maar vijf keer is uitgebarsten in de loop van de voorbije achtduizend jaar. Twee uitbarstingen, respectievelijk 2.458 en 2.438 jaar geleden, waren tussen de plooien van de geschiedenis verdwenen. 

De laatste uitbarsting van Mount Fuji is inmiddels al ongeveer 2.300 jaar geleden. Toch is het onderzoek nu heel relevant voor de veiligheid van de bevolking in de omgeving van de Japanse reus. "Mount Fuji wordt beschouwd als een actieve vulkaan", zegt De Batist. "Het is een berg die zeer goed gemonitord wordt. De voorbije jaren wordt weer wat meer activiteit vastgesteld. Na de zware aardbeving van 2011 was er zelfs even paniek, omdat men lichte trillingen waarnam onder de vulkaan en men vreesde dat er door de beving een uitbarsting getriggerd kon worden."

Een vulkaanuitbarsting zou ook echt voor een logistieke ramp kunnen zorgen, zeker in de zomermaanden als de wandelpaden naar de top open zijn. "Uit ons onderzoek is immers ook gebleken dat het gebied rond de vulkaan dat risico loopt tijdens een uitbarsting veel groter is dan eerst gedacht en dat vulkanische as zich over een veel groter oppervlak kan verspreiden", aldus De Batist. 

"De Japanners nemen ons onderzoek daarom mee in de aanpassingen die ze momenteel aan het doen zijn van hun hazard maps, met risico-analyses voor aardbevingen en andere natuurrampen."