Belgische voetbalschandalen: de beerput gaat altijd snel weer dicht

De bankbiljetten staken in bruine enveloppen. Overhandigd op de parking van het trainingscomplex, legde Lierse-verdediger Laurent Fassotte uit aan de heren van het Bondsparket. Maar af en toe, zo haalde hij ter eigen verdediging aan tijdens de hoorzitting, kregen ze als spelers van SK Lierse ook de opdracht om matchen spectaculair te winnen. Zoals toen tegen La Louvière, aan het eind van de competitie 2004-2005. Lierse won met 7-0.

“Er werd ons gezegd dat de Chinees wou dat we er 'helemaal voor zouden gaan’, en dat we dan een premie zouden krijgen”, legde Fassotte uit. “Ik geloof dat het 5.000 euro was. De speurders hebben mij trouwens uitgelegd dat de spelers van La Louvière samengelegd hadden en hebben gegokt op hun eigen verlies.”

Ziet u, bedoelde Fassotte, het is een heel aparte wereld. Het is allemaal niet zo simpel, die voetballerij.

Volgens het proces-verbaal van de hoorzitting, 8 maart 2006, kwam de toenmalige verdediger van SK Lierse aan het eind van zijn biecht met een voorstel: “Ik ben bereid een geste te doen. Ik geef u 12.000 euro. Voor de jongerenwerking van de voetbalbond.”

Ondervrager: “Mijnheer Fassotte, ik vrees dat we het hier hebben over geld afkomstig uit een misdrijf.”

Grootste taboe

Het was een van de beerputmomenten na de doortocht van gokchinees Zheyun Ye. Een moment waarop de ernst nog niet was doorgedrongen in de hoofden van de kinderen die veel profvoetballers altijd blijven. Waarop ze nog heel even denken dat het net als bij een gestolen Chocotoff kan helpen om die uit je mond te halen.

Elk gokschandaal in het voetbal kende door de jaren heen zijn beerputmomenten. Want je ploeg met opzet doen verliezen, dat is het grootst denkbare taboe in de voetbalwereld. Je komt weg met verkrachting, met de ergste vormen van wegpiraterij en met Panama Papers. Niet met omkoping. Of iets scherper gesteld: het opbiechten van omkoping.

Fassotte is nooit meer op Belgische velden gezien, net zo min als alle andere ontmaskerde spelers en trainers uit de zaak-Ye.

Jaren na het schandaal rond Standard-Waterschei uit 1984 kwamen verhoorteksten van Standard-spelers boven water waarin ze zich bekwaamden in zelfrelativering. Ook dat was een beerputmoment. Spelers als Theo Poel en Gerard Plessers die zeiden van: oké, zij hadden één onbeduidend wedstrijdje verkocht. Maar iedereen kende toch de geruchten?

Wat te denken van de finale van de Champions League van 1993 tussen AC Milan en Olympique Marseille, geleid door Raymond Goethals, dezelfde trainer als bij Standard destijds? (Vier dagen voor die wedstrijd werd de titelmatch in de Franse competitie 'gekocht' zodat Marseille zich kon sparen.) Altijd weer het verhaal van de kleine garnalen en de onwankelbare instituten.

Lege tribunes

Slechts twee spelers van La Louvière werden na de zaak-Ye door de voetbalbond gestraft: Wagneau Eloi en Gunther Van Handenhoven. Omdat ze openlijk hadden toegegeven dat ze er die keer met die 7-0 tegen Lierse collectief met hun pet naar hadden gegooid. Omdat ze al maanden geen loon meer hadden gezien.

Er volgde in de zaak-Ye een salvo aan wedstrijden die volgens betrapte spelers terwille van een Aziatisch gokkartel waren gefixt. Grotere wedstrijden, van veel grotere clubs. Er zat zelfs een 0-4-zege van Lyon tussen in de Franse Ligue 1.

Makelaar Pietro Allatta, rechterhand van de 'gokchinees', kwam ter eigen verdediging met een volgens hem meer dan genoegzaam bekend verhaal over het einde van het seizoen 1999-2000. Anderlecht moest op bezoek bij Charleroi, dat nog één punt nodig had om de degradatie te ontlopen en een akkoord had met Enzo Scifo, al wou die slechts z’n handtekening zetten op voorwaarde dat Charleroi in eerste bleef. Pietro Allatta: “Alin Stoica (Anderlecht-speler, red) scoort en roept 'Merde!'. Iedereen weet wat daar gebeurd is. Charleroi moest in eerste blijven. Het werd nog 1-1."

Het beerputmoment duurt nooit erg lang. Het duurt tot het collectieve besef dat als iedereen werkelijk iedereen gaat zitten verklikken, er straks enkel nog lege tribunes overblijven.

Strategie

De speurders in Hasselt en Tongeren maakten dankbaar gebruik van de wetswijziging na de aanslagen van 22 maart 2016. Operatie 'Propere handen' is een van de eerste grote strafzaken waarin politiediensten de volle 48 uur gebruiken om verdachten ’s ochtends van hun vrijheid te beroven, en pas na anderhalve dag van vernedering en fysiek ongemak over te gaan tot ondervragingen.

Het voelt vanuit het oogpunt van de verdachte hoogst onrechtvaardig en repressief aan, maar de gekozen strategie is wel duidelijk: de speurders trachten het beerputmoment zo lang als mogelijk te rekken. Een aantal politiemensen was twaalf jaar geleden betrokken bij de zaak-Ye of heeft op z’n minst weet van de toen gemiste kansen. Hoofdverdachte Zheyun Ye kon na een nachtje cel vluchten naar Shangaï en werd nooit meer teruggezien. Eens in het gezelschap van een advocaat kwamen spelers tot het inzicht dat je als verdachte het recht hebt om te zwijgen.

Het allergrootste verschil tussen toen en nu is dat justitie de corruptie niet langs onderen bestrijdt, door zwakke figuren als Laurent Fassotte of Gilbert Bodart op de rooster te leggen, maar de werkelijke big shots van het Belgische voetbal aanpakt. Mensen die zich vanwege de populariteit van hun sport ongenaakbaar waanden. Instituten.

Waarzeggerij

Twee jaar geleden verscheen Zéro Pointé van de vroegere Waalse voetbalbobo Stéphane Pauwels en journalist Thibaut Roland. Het boek gaat over de groeiende macht van spelersmakelaar Mogi Bayat, ex-advocaat Laurent Denis en andere dubieuze figuren in het Belgische voetbal. Alleen: het boekje is nergens meer te vinden. Uitgever Luc Pire haalde het uit de rekken na een klacht van Bayat en een aantal anderen die zich ten onrechte beschuldigd achtten van racistisch gedrag ten aanzien van Afrikaanse voetballers.

Jammer, want op pagina 113 doet het duo Pauwels-Roland zowat aan waarzeggerij. Volgens hen bestaat er bij de FBI een dossier tegen Mogi Bayat. Ze schrijven: “Met of zonder juridische gevolgen blijft het ‘systeem-Mogi’ op langere termijn onhoudbaar. Hij stapelt de vijandigheden, de mislukte transfers, de verspilde menselijke contacten op. De man zal op een dag zichzelf buitenspel zetten. En zonder enige twijfel weet Mogi dat. Hij weet dat zijn systeem niet kan blijven duren. Zijn stormachtig vergaren van geld, snel en in grote hoeveelheden, is dan ook logisch.”

Het boek beschrijft hoe het Anderlecht van Herman Van Holsbeeck in enkele jaren tijd is verworden tot een transfermachine. Stefano Okaka, Osama Hawsawi, Maxime Colin, David Pollet: allemaal spelers waaraan tegen het advies van de eigen scoutingcel miljoenen zijn uitgegeven, en die in wezen zo goed als waardeloos bleken.

Het systeem-Bayat zuigt volgens Pauwels en Roland voetbalgelden weg uit de clubs richting makelaars, maakt steeds meer clubs afhankelijk en leidt tot situaties waarin Bayat van de ene club de volledige aanvalslinie bezit en van de andere de complete verdediging. En zo vanuit de vip-box het wedstrijdverloop kan gaan bepalen. 

Je krijgt dan situatie die je zou kunnen verwoorden als: "Dat hij (Bayat, DDC) de transfers van verschillende spelers gemanipuleerd zou hebben met het oogmerk de eigen makelaarsvergoedingen te maximaliseren, waarbij de partijen waarvoor hij optreedt benadeeld worden." Zo stond het donderdag in het persbericht van het federaal parket.

Twee jaar geleden stond het in bijna dezelfde bewoordingen in het verboden boek van Pauwels en Roland. Volgens hen kent Bayat trouwens niks van voetbal, en zien we daar ook de gevolgen van: “De 400 transfers die Mogi Bayat zegt te hebben geregeld hebben aan het eind van de dag slechts één en uniek resultaat bereikt. Het niveau van het Belgische voetbal is erop achteruitgegaan.”

Erfenis van Ye

Je zou denken: na het losbarsten van dit hele schandaal kan het alleen maar beter gaan. Zullen augiasstallen worden uitgemest. Zoals dat ook na de affaire-Ye werd aangekondigd.

Stéphane Pauwels, co-auteur, zat ten tijde van het schandaal rond Zheyun Ye op de eerste rij als sportief directeur bij La Louvière. Hij kreeg in 2004 al te maken met een figuur als Laurent Denis, die hem een smak geld onder tafel aanbood voor de overgang van Silvio Proto naar Anderlecht.

Denis werd in 2010 veroordeeld op het proces-Ye, mocht daarna gewoon aan de slag als huisadvocaat en laatste nalezer van elk door Mogi Bayat bedisseld spelerscontract bij het Anderlecht van Herman Van Holsbeeck. Denis is nu opnieuw aangehouden.

Hij is niet de enige overlever van het vorige omkoopschandaal. In Zéro Pointé klagen de auteurs de vriendjespolitiek aan bij de voetbalbond. Daar werd onder meer ene Benjamin Goeders binnengehaald als senior marketing manager, ook al heeft de man geen enkele opleiding in die zin. Goeders was volgens Pauwels destijds de man die Zheyun Ye introduceerde bij La Louvière. Dat hij hierna werd beloond met een functie bij de bond komt volgens Pauwels simpelweg door zijn jarenlange vriendschap met David Delferière, ondervoorzitter van het uitvoerend comité bij de voetbalbond. En vader van scheidsrechter Sébastien Delferière.

Ook die werd deze week van zijn vrijheid beroofd.