Op stap in 'illegaal' Borgerhout: "Bij de Belgen gebeurt er ook weleens wat in het zwart"

Heren, 12 euro. Kinderen, 10 euro. Baard, 7 euro.

Het hulpje in kapsalon Mimoun vindt het redelijke tarieven. “Je kunt toch niet zeggen dat het onder de prijs is? Wij zijn met alles in orde. En ik weet zeker: ga eens kijken bij Belgische handelaars. Je zal zien dat ook daar wel eens wat in het zwart gebeurt.”

Naast carwashes, viswinkels en shishabars zijn het de vele onder de prijs werkende kapperszaken die in een zaterdag in Gazet van Antwerpen uitgelekte gebiedsscan van de Antwerpse politie en de dienst Maatschappelijke Veiligheid als illustratief worden bestempeld voor de “ondermijnende criminaliteit” in het district Borgerhout. Het rapport: “De illegale economie is er groter dan de legale.”

De onderzoekers baseren zich op allerlei databanken en gesprekken met sleutelfiguren bij politie, justitie en stedelijke diensten.

“Er is zeker een probleem”, beaamt voorzitter Joost Sierens van de handelaarsbond Boho 2140. “Een handelspand komt leeg te staan, men gooit er een bom geld tegenaan voor een verbouwing en op een dag vallen de werken stil. Ja, dan weet je: daar zit een niet zo koosjer verhaal achter.”

Sierens is de uitbater van de lokale Carrefour, hij woont en werkt al 35 jaar langs de Turnhoutsebaan en heeft het ondanks de verhalen die hij zelf kent lastig met de conclusies van de scan. “Ik ken veel jonge allochtone ondernemers. De meerderheid verdient nog altijd eerlijk zijn brood. Waarom viseert men de Turnhoutsebaan? Ik kan u zo een paar straten in Brussel of elders in Antwerpen aanwijzen waar het erger is. Borgerhout bekt goed, zeker in een verkiezingsjaar.”

Criminele clans

In café De Griffier, op de hoek met de Laar, wordt hoofdschuddend nagekaart. Er is zaterdagavond weer een schietpartij geweest die volgens het parket mogelijk drugsgerelateerd is. Boven de toog hangt een sjaaltje van de Europacup-finale FC Parma - Antwerp in 1993, en als je uitbater Lucien Delval mag geloven, is het dat jaar zo ergens bergaf beginnen te gaan.

“Ik ben nu zowat de laatste witte cafébaas van de Turnhoutsebaan”, zegt hij. “Kijk om u heen, naar dit interieur. Over enkele jaren is dit een nachtwinkel. Of een shishabar. Het zijn de enigen die nog geld hebben, die mannen.”

Het publiek in De Griffier is wat ouder en grijzend. De meesten hebben zich op de middag tegoed gedaan aan een worstenbroodje tijdens een N-VA-festijn, verderop in de straat.

Lucien: “Over twee weken, op 13 maart, komt het federaal voedselagentschap alle winkels controleren. Hoe ik dat weet? Iedereen weet het! En u gaat zien: op 13 maart gaan alle beenhouwers en viswinkels met verlof zijn. Dat is de realiteit hier.”

Bibob-wetgeving

Zaterdag trok Borgerhouts districtvoorzitster Stephanie Van Houtven (sp.a) de wijken in voor een reeks huisbezoeken. “Veel mensen hadden het erover”, zegt ze. “En dan vraag ik mij af: hoe lang kan Bart De Wever kracht van verandering blijven beloven? Hij zit daar al vijf jaar. Als deze studie iets bewijst, dan is het het failliet van zijn war on drugs.”

Van Houtven betwijfelt dat Borgerhout werkelijk de hellhole is die de gebiedsscan er lijkt van te maken: “Bart De Wever of schepen van Middenstand Koen Kennis doen misschien hun boodschappen niet langs de Turnhoutsebaan, veel mensen doen dat wél. Er doen heel veel mensen elke dag heel hard hun best om van Borgerhout een nog fijnere plek te maken dan ze al is.”

In de feestzaal loopt iets voor tweeën het N-VA-worstenbrodenfestijn op zijn einde.

We treffen Koen Kennis aan de toog. “Het is belangrijk dat we allemaal inzien dat er hier een stukje law and order terug moet komen", zegt hij. "Ik herinner mij betogingen tegen politieoptredens waar politici in opstapten. Je hoopt dat die mensen intussen beseffen dat ze op dat moment beter elders waren geweest.”

De scan, legt hij uit, is het instrument waarmee N-VA naar Nederlands model tot een Bibob-wetgeving wil komen. Bibob staat voor Bevordering Integriteitsbeoordelingen door Openbaar Bestuur.

Koen Kennis: “Er moet kunnen opgetreden worden met gemengde teams van politie, sociale inspectie, voedingsinspectie, de hele rimram. De burgemeester kan een zaak dan tijdelijk of definitief sluiten op basis van de vastgestelde feiten. De eerste slachtoffers van ondermijnende economie zijn de legitieme handelaars die niet meer kunnen concurreren. We moeten dit een halt toeroepen.”