De kijkcijfers tijdens de zomervakantie zijn van oudsher een strijd tussen de oudjes. Met ook steeds dezelfde winnaar: VRT met de zoveelste heruitzending van ‘F.C. De Kampioenen’. VTM blijft het proberen met ‘De Kotmadam’ en bracht ook een nieuweling in stelling: de quiz ‘Miljonair’ met presentator Staf Coppens. De kijkcijfers komen echter niet in de buurt van het miljoen: zo waren het er donderdag bijvoorbeeld slechts 356.920.

Nee, hét verrassende succesnummer op VTM is deze zomer ‘Lili en Marleen’. Een reeks over het leven in het Antwerpse café De Lichttoren vanaf de Tweede Wereldoorlog tot het einde van de jaren zestig. Op VTM liep de reeks van 1994 tot 2010. De herhalingen, elke weekdag op de buis na het VTM Nieuws, zijn een gigantisch succes: 614.944 kijkers donderdag, daarmee goed voor een vijfde plaats in de kijkcijferlijst.

VTM is zelf ook verrast door die hoge cijfers. “We hadden het gehoopt, maar zeker niet verwacht. We hebben de eerste seizoenen al eens heruitgezonden in 2005. Ook toen met succes, maar dat was minder verrassend dan vandaag. Want toen zag het tv-landschap er toch anders, vooral schraler uit.”

Dat zegt ook Tom De Leur, tv-recensent bij Het Nieuwsblad. “Vroeger was het leven simpel. Je ging voor je televisie zitten, je zette de BRT op en je at wat de openbare omroep op je bord schepte. Als de BRT het licht uitdeed, was het tijd om te gaan slapen. Dat is vandaag wel even anders. Naast de grote zenders blijven er maar kleintjes bij komen, denk aan Caz en Zes. En dan heb je nog het aanbod van Telenet en Proximus én van streamingdiensten als Netflix. Al dat fraais kun je bekijken waar je wil, wanneer je wil. Er wordt nog zelden echt samen tv gekeken, maar er zijn nog altijd programma’s die erin slagen om het hele gezin een halfuur of een uur voor het scherm kunnen kluisteren. De soaps ‘Thuis’ en ‘Familie’ kunnen dat, programma’s als ‘Taboe’ en ‘Blind Getrouwd’ én komische reeksen als ‘F.C. De Kampioenen’ en ‘Lili en Marleen’ kunnen dat ook.”

Lees verder onder de video

Tom De Leur graaft meteen door naar het antwoord op de vraag waarom net ‘Lili en Marleen’ aanslaat: “Het feuilleton speelt op nostalgie. Dat werkt. Dat verklaart ook het succes van de herhalingen van de oorlogsreeks ‘Allo! Allo!’ op Caz.”

‘Lili en Marleen’ komt uit de koker van Walter Van de Velde, ook bekend als Octaaf De Bolle uit ‘Samson en Gert’. Van de Velde schreef alle 130 afleveringen. Een zeldzaamheid. Hoe verklaart hij het hernieuwde succes? “Het is een heel menselijke reeks, met een lach en een traan. Dat doet het altijd goed. En er is die context van de oorlog. Volgens mij verklaart dat waarom zoveel jonge mensen nu voor de eerste keer naar de reeks kijken: de oorlog is hen onbekend. En wat onbekend is, prikkelt.“

Zelf vergeten hoe het afloopt

Walter Van de Velde schreef ‘Lili en Marleen’ eerst als een theaterstuk voor Het Reizend Volkstheater. “Het kwam er toen zo uitgerold. ‘Lili en Marleen’ is het verhaal van mijn kindertijd. Wij woonden boven Het Antwerpse volkscafé van mijn moemoe. Elke dag ging ik er even langs. Soms zat ik er mijn huiswerk te maken. Dan luisterde en keek ik. Als een spons slorpte ik alles op. Al die verhalen over de oorlog. Dan viel telkens op hoeveel er werd gelachen. Allicht als antidotum tegen de stress van de oorlog.”

Het theaterstuk liep drie jaar. Toen dacht Walter Van de Velde: ik maak er een trilogie van. Het kwam er niet van. Maar VTM klopte aan voor een ‘Lili en Marleen’-reeks en Walter Van de Velde zette zich aan het schrijven. Eerst voor één reeks van 13 afleveringen, dan voor een tweede en uiteindelijk pende hij er tien bij elkaar, goed voor 130 afleveringen.

“Toen de serie de eerste keer op tv was, kon ik niet objectief kijken. Nu wel. En ik vind het goed. Maar wel vreemd: soms ben ik mijn eigen scenario vergeten. Zoals deze week, de aflevering met die stoffen. Ik wist niet meer hoe het zou eindigen en was dus verrast toen Rik en Jef in hetzelfde kostuum van de trap kwamen.”

Klein klein kleutertje

Waarom is de reeks ooit gestopt? “Ik heb 130 ‘Lili en Marleen’-verhaaltjes bedacht, maar toen was het op”, zegt Walter Van de Velde. “We hebben dan nog wel even geprobeerd om met meerdere schrijvers aan de serie te werken, maar het lukte niet. Ik herinner me dat de producent in de kantlijn van een verhaal van een gast-scenarist ‘Klein klein kleutertje’ had geschreven. Het verhaal was te infantiel. Het was goed dat we er na tien seizoenen mee stopten.”

Acteur Carry Goossens, die in de serie de rol van Jef speelt, treedt de scenarist volledig bij: “Het was inderdaad op. De laatste serie was niet meer zo spitant als de eerste. Dan moet je durven te zeggen: het mes erin. Ik zie te vaak series waarvan ik denk: stop er toch mee, het boeit me niet meer. Bij ons had je ook nog eens het gegeven dat de cast vrij oud was. Ik was al 55 en Simonne Peeters, die Ida speelde, was zelfs al 65.”

Te Antwerps en te oubollig

Carry Goossens is er eerlijk in: “Ja, ik ben verrast door het succes. Ons is altijd verteld dat ‘Lili en Marleen’ te Antwerps en vooral té oubollig was voor een heruitzending. Ik was geneigd dat te geloven. Als ik nu de heruitzendingen bekijk, zie ik soms fouten in het camerawerk en de belichting. Maar er is één grote maar: daar tegenover staat die heel mooie afgestelde balans tussen een lach en een traan. Dat was en is vandaag de fond van het succes van ‘Lili en Marleen’. Dat maakt dat de serie vandaag ook bij jonge kijkers aanslaat.”

De heruitzendingen zijn er gekomen na aanhoudende vraag van de kijkers bij de klantendienst van VTM. “Het spijtige overlijden van acteur Frank Aendenboom, Rik in de reeks, heeft de heruitzending mee bespoedigd” zegt VTM.

En wat nu?

De heruitzendingen lopen nog tot 30 augustus. Dan zullen de eerste twee seizoen en de vierde aflevering van het derde seizoen zijn uitgezonden. Maar wat met de rest van het derde seizoen en de zes volgende? VTM heeft nog niets beslist, klinkt het. Maar het zou verbazen als er volgende zomer geen herhalingen van ‘Lili en Marleen’ te zien zijn op de zender.