Direct naar artikelinhoud
Buitenland

De Venezolaanse president Maduro kan vandaag met een gerust hart naar het stemlokaal

Oppositiekandidaat Javier Bertucci spreekt zijn aanhang toe. Doordat Maduro's tegenstanders vechtend over straat rollen en geen front vormen, lijkt de zittend president de winst op zak te hebben.Beeld AFP

Stemmen of niet stemmen. Dat is hét dilemma bij de verkiezingsshow die vandaag in Venezuela wordt opgevoerd. Waarom zou je nog gaan als je president zijn herverkiezing zelf al heeft geregeld?

In normale omstandigheden zou een zittend president geen schijn van kans maken. De Venezolaanse economie is onder Nicolás Maduro's leiding volledig ingestort. In negen maanden tijd verloor de nationale munt 98 procent van zijn waarde. Voedsel is onbetaalbaar geworden. Dagelijks sterven baby's aan de gevolgen van ondervoeding. Honderdduizenden verlaten het land. Rond 25 procent van de bevolking zou Maduro nog steunen, vooral de allerarmsten die bang zijn de voedselpakketten kwijt te raken die de regering gratis uitdeelt. 

Maar in het Venezuela van Maduro vormt dat alles geen obstakel om weer glorieus de verkiezingen te winnen. Sterker, hij kan er zeker van zijn. De populairste concurrenten zijn gevangen gezet of worden vervolgd. Het door de oppositie gedomineerde parlement is ontmanteld. Campagnegeld was er in overvloed dankzij de potten van het publieke geld en Maduro's propaganda was verplichte kost voor alle tv-zenders. Ook is er gerommeld met de stemcomputers, althans bij de regionale verkiezingen in oktober, zo meldde de fabrikant achteraf, maar de kiesraad weigert onderzoek. Dat alles was voor een groot deel van de oppositie reden om de verkiezingen te boycotten en de kiezers op te roepen om thuis te blijven. Op stembiljetten staan nu prominent lange rijen foto's van Maduro. Iemand anders aankruisen is bijna onmogelijk. 

Venezolanen hebben het veel te druk met het zoeken naar betaalbaar voedsel en medicijnen

Toch zijn er alternatieven. De meest serieuze is de 56-jarige ex-gouverneur Henry Falcón, een dissident van de Socialistische Partij en voormalig bondgenoot van president Hugo Chávez. Dat laatste is de reden dat veel oppositieleiders hem wantrouwen, maar volgens de betrouwbare opiniepeiler Datanálisis is hij veel populairder dan Maduro. "Een voorsprong die hij alleen kan verzilveren bij een hoge opkomst", meldt directeur Luis Vicente León er snel bij. En daarin zit hem de pijn, want die opkomst wordt naar verwachting historisch laag. De Venezolanen worstelen met het dilemma tussen wel stemmen - en Maduro's show legitimeren - of niet stemmen - en Maduro de zege cadeau geven. En aan hun leiders hebben ze niks, want iedereen roept wat anders. 

Zwakke oppositie

"Het probleem van Venezuela is niet alleen de regering maar ook de oppositie", zei de dissidente hoofdaanklager Luisa Ortega onlangs. Gemeenschappelijke kandidaten, protesten, dialogen, stakingen, militaire opstandjes, van alles en nog wat hebben ze geprobeerd om van de revolutie af te komen maar het hielp allemaal niets. In plaats van een stevig front met een charismatische leider en een overtuigend alternatief programma rollen ze vechtend over straat. Precies deze zwakte van de oppositie was voor Maduro reden om de verkiezingen nu al te houden en niet in december zoals aanvankelijk gepland was. 

Daarmee staan de miljoenen kiezers die verandering willen ook nu weer met lege handen. De massale protesten van vorige zomer, waarbij honderdduizenden de straat opgingen, en meer dan honderd doden vielen, zijn alweer ver weg. Apathie en het wantrouwen in de eigen leiders heeft de politiek irrelevant gemaakt. De Venezolanen hebben het veel te druk met het zoeken naar betaalbaar voedsel en medicijnen. Als ze al een weg zien uit de ellende, dan voert die niet langs de stembus maar over de grens. Tussen één en twee miljoen mensen - op een totaal van 31 miljoen - zijn al naar het buitenland gevlucht voor honger en schaarste, een exodus die nog steeds gaande is. 

Maduro kan vandaag dus vol vertrouwen opstaan en mocht het onverhoeds toch misgaan, dan heeft hij dankzij de vroege planning nog acht maanden de tijd voor hij zijn sjerp moet overdragen. In een land waar rechters nooit in het nadeel van de regering vonnissen, de kiesraad een verlengstuk is van de regering en de militairen trouw zweren aan de Socialistische Partij is dat ruim voldoende om opnieuw een quasi legaal konijn uit de hoed te toveren.

Verkiezingen isoleren Venezuela verder

De Verenigde Staten en andere grote landen in de regio hebben gezegd de uitslag niet te erkennen. De Europese Unie heeft de verkiezingen bestempeld als oneerlijk en niet transparant. Met internationale sancties proberen Amerika, Canada en Europa Maduro aan te sporen tot herstel van de democratie. Maduro beschuldigt hen op zijn beurt van inmenging in interne aangelegenheden. De VN en de Europese Unie hebben geweigerd een waarnemersmissie te sturen, waarmee de verkiezingen Venezuela internationaal nog verder isoleren dan al het geval was.