Direct naar artikelinhoud
Reportage

Bewonersavond in Den Dolder: ‘Wie lopen er allemaal rond in ons dorp?’

Bezorgde burgers uit Den Dolder verlaten donderdag de Kameleon na een ontmoeting met burgemeester Koos Janssen (CDA) van Zeist en minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker (VVD).Beeld Foto Guus Dubbelman / de Volkskrant

Kan minister Sander Dekker de zorgen wegnemen die de burgers van Den Dolder hebben over de forensische kliniek waar de moordenaar van Anne Faber werd behandeld? Nee, de kliniek gaat niet versneld dicht, zegt Dekker donderdagavond tijdens een bewonersbijeenkomst. Maar een ‘herhaling van september 2017 zal niet meer voorkomen’.

Dreigen met een mes, autobranden, masturberen in aanwezigheid van kinderen bij de speeltuin, in maart nog weer twee patiënten die niet volgens de regels ‘buiten’ waren. Jan Scherphuis van Belangenvereniging Den Dolder zegt het klip en klaar: ‘Het incasseringsvermogen van Den Dolder is op.’

Het is donderdagavond en in de hal van basisschool De Kameleon komen in twee groepen enkele honderden inwoners van de gemeente samen. Er is een podium met microfoons, een beperkt aantal klapstoelen en verder vooral statafels. Flesjes water lessen de dorst op deze warme avond vlak voor Pasen.

De bewoners komen hun bezorgdheid uiten over de aanwezigheid van de kliniek aan de rand van Den Dolder, bekend als de Willem Arntsz Hoeve, in het bijzonder over de Forensisch Psychiatrische Afdeling (FPA). Daar zitten zwaar gestraften die in een behandelregime worden voorbereid op terugkeer in de samenleving. Vaak verslaafd, en slecht beveiligd. Kan de kliniek open blijven en is exploitant Fivoor op haar taak berekent?

Minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming is bereid om uitleg te geven en vragen te beantwoorden. Ook burgemeester Koos Janssen is er, van de gemeente Zeist, waar Den Dolder onder valt. Die laatste vroeg om een onderzoek door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), nadat eind september 2017 Anne Faber uit Utrecht tijdens een fietstocht door de omliggende bossen verdween. Begin oktober dat jaar bleek dat ze was verkracht en vermoord door Michael P., een cliënt uit de kliniek.

Ontluisterend rapport

De OVV publiceerde eind maart een ontluisterend rapport, waaruit bleek dat fout op fout was gestapeld in de detentie van P. En waar bewoners al langer voor waarschuwden, werd bewaarheid: de delictgevaarlijke P. genoot te grote vrijheden buiten de kliniek, waar te weinig bekend was over zijn verleden in een eerdere, huiveringwekkende zedenzaak.

In een leefbaarheidsonderzoek van de gemeente Zeist uit juli 2018 zei 30 procent van de bewoners het terrein rond de FPA te mijden. Het OVV-rapport, plus een vergelijkbaar rapport van twee overheidsinspecties, deed de maatschappelijke onrust opnieuw oplaaien. Janssen: ‘Die gruwelijke rapporten duwen ons weer een eind terug.’ Daarom is Dekker naar de school gekomen, nadat hij eerder al in een zwaar Kamerdebat had bezworen zijn verantwoordelijkheid ten volle te nemen.

De belangstelling van de media is groot, maar Den Dolder deed anderhalf jaar geleden al ervaring op met bewonersavonden. Janssen: ‘De aanleiding is waardeloos, maar dit soort avonden zijn nodig en we hoeven elkaar niet naar de mond te praten.’ De camera’s moeten buiten blijven, de schrijvende pers mag meeluisteren maar geen vragen stellen. Er zijn agenten, medewerkers van het ministerie, van de instelling en van de gemeente. Ondanks de onrust is het niet tot escalaties onder de bevolking gekomen en dat wil de gemeente zo houden.

Duidelijke mededelingen

Dekker heeft enkele duidelijke mededelingen: de kliniek gaat niet versneld dicht. Den Dolder heeft al honderd jaar psychiatrische zorg en dat blijft voorlopig zo. In elk geval tot eind van het jaar huizen in Den Dolder geen delinquenten van de categorie P. En in de organisatie zijn en worden zoveel verbeteringen aangebracht dat ‘een herhaling van september 2017 niet meer zal voorkomen’.

Janssen heeft tegenover de OVV van ‘volkswoede’ gerept. Die is er, maar wordt beheerst geuit. Er is spanning, er zijn zorgen en de vragen zijn vaak emotioneel. Een vader zegt dat hij zijn jonge dochters niet meer alleen laat fietsen. ‘Uitstekend dat u hier bent, maar uw verhaal vind ik niet zo goed. Wie lopen er allemaal rond in ons dorp?’

Het vertrouwen wint Dekker niet in een avond terug, maar nog een belangrijke toezegging krijgen de bewoners wel: voortaan zal meer duidelijkheid worden gegeven over wie er in de kliniek zitten.