Taylor Swift-professor (UGent) over nieuwste album: ‘NYT heeft het over overbodige songs, maar dat is net het punt’

The Tortured Poets Department luistert als Swifts dagboek

“Wat me het meest opviel, is de intense kwetsbaarheid van het album. Het is heel rauw. Het voelt als een passage uit een persoonlijk dagboek, uit memoires, of wat we in de literatuur stream of consciousness noemen. Ik denk dat ze is gaan zitten, haar gevoelens heeft neergepend en die dan simpelweg op muziek heeft gezet, zonder er veel aan te herschrijven. Het is zeker en vast haar persoonlijkste en kwetsbaarste album.”

Wat de criticus van The New York Times betreft, had Swift haar dagboek wel iets strenger mogen redigeren – met 31 songs op de tracklist en een speelduur van 2 uur 2 minuten is The Tortured Poets Department een lange zit. “Ik vind dat het nooit een slechte zaak is om méér Taylor te hebben. Er zijn songs op The Tortured Poets Department waarvan mensen zeggen dat ze overbodig zijn, maar ik denk dat dat net het punt is”, zegt McCausland daarover.

“Dit is een album over persoonlijk trauma, over heel moeilijke gevoelens, over een zware periode in iemands leven. En wanneer je al die emoties doormaakt, wanneer op je zo’n emotionele rollercoaster zit, zullen sommige mensen zeggen dat je gevoelens onnozel zijn of niet productief. Ik vraag me af of ze een aantal van die minder catchy, minder goede songs bewust op het album heeft gelaten, om duidelijk te maken dat er in het leven hoogte- en dieptepunten zijn. Misschien was dat niet haar intentie, maar zo voel ik het wel aan.”

Dit is Swift op haar literairst

Swift vertelde eerder dat ze drie pennen heeft om haar songs te schrijven: een vulpen, een glitterpen en een ganzenveer. Alleen al door de titel The Tortured Poets Department stellen kenners dat ze haar elfde album met die ganzenveer schreef.

“Ik heb al veel mensen horen zeggen dat er geen glitterpennummers op staan, maar daar ben ik het niet mee eens. Wat mij betreft is ‘I Can Do It With a Broken Heart’ er één, en ‘My Boy Only Breaks His Favourite Toys’ misschien ook. Maar ik denk dat het album een mix is van de vulpen en de ganzenveer. De vulpen voor de dagboekachtige stukken, de ganzenveer voor songs die refereren aan historische schrijvers of oude tradities.”

Welsh dichter Dylan Thomas en punk poet Patti Smith krijgen een vermelding op de titelsong, maar naar welke dichters verwijst Swift nog? “Ze citeert Shakespeare – “a rose by any other name” (op ‘The Albatross’, EWC). Ze refereert ook duidelijk aan de roman The Secret Garden van Frances Hodgson Burnett in ‘I Hate It Here’.

Maar het gaat niet alleen om specifieke dichters: vaak is het meer de sfeer van het album die doet denken aan Britse romantische auteurs. En er zitten veel echo’s van Sylvia Plath in – geen rechtstreekse verwijzingen, maar de toon van het album: het uit de biecht klappen, de echo’s van depressie en mental health struggles is heel Sylvia Plath.

“Taylor is altijd heel open geweest over haar invloeden, maar ze heeft The Tortured Poets Department met zoveel verwijzingen gevuld, naar andere mensen, plaatsen, muzikanten, artiesten, schrijvers, dat het bewust overweldigend is”, legt de professor uit.

“Het is het muzikale equivalent van T.S. Eliots gedicht The Waste Land, waarover vaak wordt gedoceerd: het is bewust, hoe zal ik het zeggen, ondoordringbaar. Er zijn zoveel verwijzingen dat het verwarrend wordt. Zij doet hier iets gelijkaardigs: haar muziek is een product van alles waardoor ze is beïnvloed, maar is tegelijk ook volkomen uniek.”

Swift zet haar critici én haar fans op hun plaats

“Wat me ook opviel, is hoe direct ze zowel haar fans als haar critici aanspreekt. Ze heeft dat wel al eerder gedaan, in songs als ‘Shake It Off’ en veel nummers op haar album Reputation (2017), maar nu zien we dat nog duidelijker. In de song ‘But Daddy, I Love Him’, bijvoorbeeld, maar ook ‘Who’s Afraid of Little Old Me?’ en ‘I Can Do It With a Broken Heart’. Ik zie die songs als een soort trilogie. Ik denk dat ze samenhoren, waarop Swift duidelijk maakt dat ze genoeg heeft van wat mensen van haar denken – niet enkel haar critici, maar ook haar fans, die wel om haar geven, maar zich nu en dan ook nogal psychotisch kunnen gedragen.”

Het Amerikaanse magazine Paste koos ervoor om te verzwijgen wie hun negatieve recensie van The Tortured Poets Department had geschreven, omdat de criticus die haar album Lover (2019) had besproken werd bedreigd door Swifties.

Fans van Swift hadden de popster ook een open brief geschreven toen ze een korte romance had met Matty Healy, de felbesproken, grofgebekte frontman van The 1975, vanwege “daden en controverses die wij problematisch vonden”, zoals ze het in een open brief schreven. “Ik denk dat het heel interessant en verrassend is hoe bruusk ze haar fans berispt voor de manier waarop ze zich gedragen”, zegt McCausland.

“Ik heb ook gemerkt dat veel van de respons op The Tortured Poets Department in de pers en van fans nogal obsessief gaat over de vraag: over wie gaat welke song? Dat vind ik heel ironisch, want dat is exact wat ze ons vraagt om níét te doen, om daarmee op te houden. Mensen zullen het altijd wel blijven doen, maar zij is dat duidelijk beu, de tol die de roem met zich heeft meegebracht. Dat zie je in heel wat songs op het album – ik denk dat het haar explicietste reflectie is over wat roem en de muziekindustrie met je doen.”