Nederland mag onderhoud verzorgen van alle 400 Joint Strike Fighters in Europa
Nederland gaat de logistiek verzorgen voor het onderhoud van alle vierhonderd F-35's, beter bekend als Joint Strike Fighter, die in Europese landen gaan vliegen. Een order die honderden miljoenen aan omzet gaat opleveren.
Nederland Distributieland heeft daarmee ook een militaire divisie geschapen. Het hart daarvan staat op de luchtmachtbasis Woensdrecht. Daar staat een onderdelenpakhuis, het Logistiek Centrum Woensdrecht. In dat pakhuis liggen nu de reserveonderdelen voor toestellen van de Nederlandse luchtmacht, zoals de rond zestig F-16-toestellen, en helikopters zoals de Chinook, Cougar en de Apache. Het pakhuis is verregaand gerobotiseerd, en er werken nagenoeg alleen militairen.
Militair-civiele operatie
Dat, zegt René de Koning van OneLogistics, wordt straks anders, nu Nederland is verkozen tot logistiek centrum voor de JSF. 'Op termijn komen hier heel veel civiele mensen werken.' René de Koning is de spin in het web waarmee vorige week deze enorme order werd gevangen.
De eerste jaren kunnen de 1.100 militairen die er nu werken, het werk voor de JSF best aan. Maar naarmate er minder F-16's vliegen en meer JSF's, zullen er steeds meer mensen uit het bedrijfsleven bij komen. 'Het wordt een echte militair-civiele operatie.'
Fabrikant Lockheed Martin heeft ongeveer 400 JSF's verkocht aan zes Europese landen en Israël. Nederland heeft er 37 gekocht, voor 4,5 miljard dollar. Nederland heeft vanaf het begin meegedaan in de ontwikkeling van het toestel, ook om flink te kunnen profiteren van orders van Lockheed Martin zelf. Eind vorig jaar meldde minister van Defensie Hennis-Plasschaert dat er in totaal voor 1,2 miljard dollar aan orders in Nederland was geplaatst. Met de niet nader gespecificeerde 'honderden miljoenen' lijkt dit bedrag fors hoger te worden.
Fabrikant Lockheed Martin heeft ongeveer 400 JSF's verkocht aan zes Europese landen en Israël
Onderhoud
Het onderhoud wordt een ingewikkelde zaak. Zo worden in Nederland van alle Europese JSF's de motoren onderhouden op de luchtmachtbasis van Woensdrecht. Fokker gaat de landingsgestellen onderhouden. Maar andere onderhoudsklussen worden weer in andere landen uitgevoerd.
Gevolg is dat onderdelen door heel Europa vervoerd moeten worden. Radars van Denemarken naar Engeland, motoren van Woensdrecht naar Milaan. Het wordt een gevlieg en gerij van belang. De Koning: 'Voor heel veel van die onderdelen moeten douaneformaliteiten worden afgehandeld. Ze moeten worden vervoerd, verpakt, opgeborgen in het pakhuis, geregistreerd en er moeten exportvergunningen voor geregeld. Al die activiteiten zullen worden gedaan door gespecialiseerde bedrijven.'
Voor dit doel opereren de Nederlandse logistieke bedrijven als een geheel, als de spreekwoordelijke BV Nederland. De Topsector Logistiek, een van de tien topsectoren die in 2010 door de regering werden ingesteld om kansrijke sectoren van innovatiesubsidie te kunnen voorzien. De Koning werkt voor dit samenwerkingsverband al jaren fulltime om de Nederlandse logistieke bedrijven te 'verkopen' bij Lockheed Martin en het Pentagon.
Voor dit doel werd een apart bedrijf opgezet, OneLogistics. Dit bedrijf zal het contract tekenen met Lockheed Martin en schrijft straks de rekeningen zodat Lockheed maar met één partij te maken heeft. 'Het wordt de ketenregisseur', zegt De Koning - voorlopig de enige bestuurder van OneLogistics.
Voor heel veel van die onderdelen moeten douaneformaliteiten worden afgehandeld
Niet uniek
Op dit moment nemen in het bedrijf 35 logistieke bedrijven deel (zoals Gerlach, Jan de Rijk en KLM), vier ministeries, de douane, consultants en kennisinstituten zoals TNO en TU Eindhoven. Maar uiteindelijk zal alleen een selecte groep ondernemingen die veel werk gaan doen aan deze order, doorgaan als aandeelhouder.
Nederland is niet uniek in de samenwerking tussen militaire en commerciële organisaties. De Koning: 'In het Verenigd Koninkrijk zijn militaire en civiele organisaties helemaal geïntegreerd. Daar gaan ze dus veel verder dan hier. Maar als je kijkt in Noorwegen en Denemarken, daar is de samenwerking veel minder hecht.'
In het Verenigd Koninkrijk zijn militaire en civiele organisaties helemaal geïntegreerd
F-16
Bij vorige generaties militaire toestellen zorgde altijd het kopende land zelf voor de organisatie van het onderhoud. Bij de JSF blijft het onderhoud onder de regie van Lockheed Martin. Daardoor kunnen zulke grote orders worden binnengehaald.
Het blijft niet bij dat werk voor de JSF, denkt De Koning: 'Ik sprak net met Lockheed, en daar zeggen ze nu: als jullie dit kunnen voor de JSF, dan kunnen jullie dat toch ook wel voor de F-16?' Er vliegen misschien nog wel tien jaar F-16's in Europa, totdat ze zijn vervangen (meestal door de JSF), en Lockheed zou het onderhoud efficiënter willen maken. Misschien, denkt De Koning al verder, is de netwerkaanpak ook wel voor andere toepassingen bruikbaar. Voor de medische wereld bijvoorbeeld. 'Maar dan natuurlijk niet vanuit een militair pakhuis.'