Dienst Voogdij reageert op Child Focus: "Niet alle jongeren willen opvang, kunnen hen niet dwingen"
Seppe Brantegem is diensthoofd dienst Voogdij (FOD Justitie)
Onder de honderden mensen die verblijven in het Brusselse Maximiliaanpark, zijn er heel wat minderjarigen (Heidi De Pauw, Minderjarigen in Maximiliaanpark: staat 'opgekuist' echt netjes?, DM 22/9). Wat vooraf ging aan hun aankomst in Brussel, was vaak allerminst ‘a walk in the park’.
De overheid speelt een belangrijke rol in het begeleiden en beschermen van die kinderen en jongeren. Bij recente acties in de Noordwijk kon de dienst Voogdij van de FOD Justitie een 60-tal niet-begeleide minderjarige vreemdelingen opvang op maat bieden. Helaas slippen nog teveel lotgenoten tussen de mazen van het net. Om kwetsbare jongeren in kaart te brengen, moet iedereen alert blijven.
Groot risico op uitbuiting
Tieners of kinderen die alleen op de vlucht zijn, leggen vaak ettelijke kilometers af en kampen met trauma’s als gevolg van oorlog, armoede en zware criminaliteit. Onderweg naar Europa, over land en op zee, zijn ze evenmin veilig. Dat minderjarigen tijdens hun tocht het slachtoffer worden van uitbuiting is helaas geen nieuw fenomeen: dwangarbeid, opsluiting, seksuele exploitatie, uithuwelijking, ... de risico’s zijn talrijk.
De dienst Voogdij van de FOD Justitie zorgt ervoor dat niet-begeleide minderjarige vreemdelingen in België opvang en een voogd krijgen
Of een jongere nu via Libië, Italië of de Balkan vlucht, het gevaar is nooit ver weg. Het risico op misbruik is zelfs groter voor vluchtelingen die na hun registratie in Griekenland of Italië moeten wachten op een definitieve opvangplaats binnen de EU. De vaak mensonterende omstandigheden waarin vluchtelingen in Libië belanden, zijn net zo alarmerend.
Kwetsbare jongeren in kaart brengen
Dat die schrijnende toestanden een realiteit zijn, bevestigen gevluchte jongeren dagelijks aan de dienst Voogdij van de FOD Justitie. Die dienst zorgt ervoor dat niet-begeleide minderjarige vreemdelingen in België opvang en een voogd krijgen. Om kwetsbare jongeren te begeleiden en te beschermen, is die steun onontbeerlijk. Voor hen voorziet de dienst zoveel mogelijk voogden die opleiding kregen over thema’s zoals mensenhandel en –smokkel zodat ze de context van de kinderen beter kunnen inschatten.
Helaas slippen nu nog te veel minderjarigen tussen de mazen van het net. Ook de dienst Voogdij en alle voogden willen zich nog meer inspannen om minderjarigen in de vluchtelingenstroom te detecteren zodat ze het vangnet krijgen waar ze recht op hebben.
Elke overheidsdienst of hulporganisatie hoort de dienst Voogdij te verwittigen als ze een niet-begeleide minderjarige vreemdeling aantreffen. Of de jongere asiel aanvroeg of niet, op doorreis is of niet, speelt geen enkele rol. (Signaleren op het noodnummer 078 15 43 24 is de boodschap.)
Wat doet de dienst Voogdij?
Zoals dat ook gebeurde tijdens de acties in Brussel, ondersteunt de dienst Voogdij de politie bij het registreren en overbrengen van de minderjarigen naar de gepaste opvang.
Het multidisciplinair team van de dienst Voogdij start in elk dossier met het identificeren van de jongere. Tegelijk gaan we na of een eerste opvang in één van de drie Observatie - en Oriëntatiecentra van Fedasil nodig is. De jongeren worden nooit ondergebracht in gesloten centra. Zodra de situatie van de jongere stabiel is, duidt de dienst een voogd aan. Als er twijfel is over de leeftijd, kan de dienst een medisch onderzoek organiseren.
Zelfs als de jongere op doorreis is en eigenlijk naar een ander land wil, dan is het belangrijk dat hij weet wat zijn rechten zijn en welke bescherming een voogd kan bieden. Een voogd waakt over hun belang, staat hen bij of vertegenwoordigt de jongeren in alle procedures.
Niet alle jongeren willen opvang. Als ze toch zijn overgeplaatst, gebeurt het wel vaker dat ze de dag zelf nog vertrekken, zonder een adres op te geven.
De jongere kan opvang op maat krijgen en advies over het aanvragen van asiel. Ook over de specifieke beschermingsprocedure voor slachtoffers van mensenhandel en –smokkel krijgen ze tekst en uitleg. Tenslotte kunnen ze een specifieke verblijfsvergunning aanvragen.
Vertrouwen winnen
Niet alle jongeren willen opvang. Als ze toch zijn overgeplaatst, gebeurt het wel vaker dat ze de dag zelf nog vertrekken, zonder een adres op te geven.
Die terughoudendheid is niet verwonderlijk als je weet dat jongeren onderweg vaak geïndoctrineerd zijn door mensensmokkelaars. Hun vertrouwen winnen op korte termijn is een ontzettend moeilijke opdracht. Toch kan en wil de dienst Voogdij geen dwang uitoefenen en zal de dienst hen niet beletten als ze toch willen doorreizen.
Kwetsbare jongeren opvang en steun aanbieden en hen overtuigen van het belang van die bescherming, dat is de kerntaak van de dienst Voogdij. Maar enkel door intensief te blijven samenwerken met de politie, de Dienst Vreemdelingenzaken, Fedasil en alle NGO´s op het terrein kan de overheid echt het verschil maken.
Noodnummer van de dienst Voogdij: 078 15 43 24. Zelf interesse om voogd te worden? www.justitie.belgium.be
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
