Luna werd afgewezen op een spoedafdeling: "De arts vond mijn suïcidale gedachten futiel"

Enkele weken geleden meldde Luna zich aan het loket van een Limburgse spoedgevallendienst. Ze had een brief in haar hand, van haar huisarts. Hij had de jonge vrouw doorverwezen, omdat ze het steeds moeilijker kreeg en haar suïcidegedachten niet meer weggingen.

Luna lijdt al tien jaar aan een angststoornis. "Ik volg nu gedragstherapie bij een psychiater, maar de sessies zijn zwaar. Op sommige momenten denk ik er serieus aan om uit het leven te stappen." 

Ook eind mei kampte de twintiger met zulke gedachten. Haar huisarts besloot daarom een psychiater van wacht in te schakelen, zodat die een eventuele opname kon bekijken. "Ik zou die psychiater op de spoed ontmoeten, maar daar heb ik hem niet gezien. In de plaats kwam ik bij een spoedarts terecht, die mijn zelfdodingsgedachten afdeed als een futiliteit. Hij heeft op geen enkel moment naar mij geluisterd. Zijn enige vraag was: wil je opgenomen worden? Toen ik zei dat ik dat niet wist, klonk het dat ik maar weg moest gaan. Er waren 'echte patiënten' die hij moest helpen." 

Gelijkaardige ervaringen

Luna besloot diezelfde dag nog met haar moeder terug te keren naar de dienst. Maar dat bracht geen soelaas. "De arts bleef erbij: volgens hem scheelde er niets met mij. En als ik mezelf van het leven zou beroven, dan was het zijn verantwoordelijkheid niet."

Luna besloot haar verhaal in een open brief neer te schrijven. Daarin roept ze minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) op om voor spoedartsen betere richtlijnen te maken over psychisch lijden en suïcide. "Ik heb nu gehoord dat nog meer mensen gelijkaardige ervaringen hebben gehad."

Dat de suïcidepreventie in Vlaanderen beter kan, bleek ook al uit eerdere publicaties in deze krant. Het Grote Psychiatrierapport toonde aan dat zelfs hulpverleners in gespecialiseerde, psychiatrische instellingen ermee worstelen. Ook op spoeddiensten werd de opvang van patiënten met een psychische problematiek al aangeklaagd, onder meer door de Vlaamse zorginspectie. Die stelde in 2016 bijvoorbeeld vast hoe 15 procent van de diensten niet 24 op 24 uur beschikte over een oproepbare psychiater.

"Tijd nodig"

De richtlijnen waar Luna om vraagt, zijn er trouwens al. Vorig jaar werden ze door het  Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP) uitgerold, om hulpverleners in gespecialiseerde en algemene ziekenhuisafdelingen deskundiger te maken in het omgaan met suïcidale mensen. Volgens professor Gwendolyn Portzky van het VLESP maken ze wel degelijk een verschil. "In een jaar tijd hebben duizenden artsen, psychiaters en verpleegkundigen gebruik gemaakt van de e-learningtool die hieraan gekoppeld is. Maar dat betekent natuurlijk niet dat elke hulpverlener intussen gevormd is. Dat zal nog wel even duren."

Het VLESP zegt wel dat het de instrumenten die hulpverleners op spoeddiensten gebruiken, onder meer om het risico op zelfdoding bij een patiënt in te schatten, aan het herbekijken is. "Die instrumenten zijn vooral ontwikkeld om mensen na een suïcidepoging te helpen, en niet zozeer om mensen met suïcidegedachten te helpen", zegt Portzky. Volgens haar is dat logisch: het is vooral van mensen die een poging ondernomen hebben, dat we weten dat ze een hogere kans hebben op herval. "Maar als de nood op het terrein er is, moeten de instrumenten ook uitgebreid kunnen worden, ook voor mensen met suïcidegedachten. Dat zijn we nu aan het onderzoeken." 

Portzky benadrukt wel dat iemand die aan suïcide denkt, niet per se naar een spoeddienst moet. "Het is belangrijk dat er sprake is van een acute crisis, van een gevaarlijke situatie. Is die er niet, dan kun je best bij de huisarts, psycholoog en/of psychiater terecht."

Klacht

Luna zelf trok na haar ervaringen op de spoeddienst ook weer naar haar huisarts. Die verwees haar vervolgens door naar een mobiel crisisteam. Na een korte opname gaat het beter met haar, zegt ze nu. "Mijn moeder en ik hebben wel een klacht ingediend tegen de spoedarts in kwestie. Al denk ik niet dat er iets van gaat komen. Het is zijn woord tegen het mijne."

Het ziekenhuis in kwestie wenst niet op de zaak in te gaan. In een reactie laat minister De Block weten dat het bijzonder spijtig zou zijn om dit voorval te veralgemenen. "Heel veel spoedartsen voeren hun werk wel correct uit."

Wie met vragen over zelfdoding zit, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website www.zelfmoord1813.be.

* Luna wil niet herkenbaar in de krant. Haar naam en die van het betrokken ziekenhuis zijn wel bekend bij de redactie.