Injectie voor pauperwijken: Macron komt met reddingsplan van 48 miljard euro
President Macron maakt vandaag zijn plannen bekend om de problemen in de Franse banlieues aan te pakken. "Het is hier compleet verpauperd en alle regeringen hebben het op hun beloop gelaten."
"Zie je die flats hier staan, rondom", vraagt oud-burgemeester Stéphane Gatignon. Hij wijst naar lange rijen grijze flats. Het is een complete wijk, waar overal vuilnis op straat ligt en de verf armoedig van de muren bladdert.
"Dit is allemaal gebouwd door Kodak, dat hier een grote fabriek had. Duizenden mensen werkten er. Maar toen de fabriek in 1995 sloot, veranderde alles. Mensen raakten werkloos, de flats werden niet meer onderhouden en veel van de bewoners, ex-werknemers, waren van oorsprong buitenlanders. De overheid bekommerde zich niet om hen en ze raakten niet ingeburgerd."
Gatignon is de voormalige burgemeester van Sevran, zo'n twintig kilometer ten noordoosten van Parijs. Op straat komt een vrouw op hem aflopen. "Ik ga verhuizen, mijnheer Gatignon", zegt ze resoluut. "Het is hier helemaal niks meer. Ik voel me onveilig."
Iets verderop staan jonge jongens op de uitkijk bij een portiek. Binnen worden opzichtig drugs verhandeld. De jongens op straat moeten waarschuwen als de politie er aankomt. Als we langzaam met de auto voorbijrijden, pakken ze hun telefoons en worden jongens verderop in de straat gealarmeerd.
'Mensen in Sevran hebben helemaal niet het gevoel nog deel uit te maken van Frankrijk'
Een paar huizenblokken verder staat een man in een vervuild plantsoen een complete huisraad aan stukken te slaan met een ijzeren staaf. Als hij ons ziet, gooit hij een fles naar ons en begint te schreeuwen: 'oprotten!'
Prooi
De krant Le Figaro omschreef Sevran ooit als 'een stad die ten prooi is gevallen aan drugshandel, geweld en moslimextremisme'. De beroemde islamoloog Gilles Kepel noemde Sevran in 2016 nog 'het Franse Molenbeek'. "Het is een draaischijf voor de hasjhandel uit Marokko geworden. Zorgwekkend is ook het groeiende aantal bewoners dat naar Syrië vertrokken is."
"Deze wijken zijn compleet verpauperd", zegt Gatignon. "Alle regeringen hebben het op hun beloop gelaten." Twee maanden geleden diende hij zijn ontslag in, na 17 jaar burgemeester van Sevran te zijn geweest. Uit frustratie. "Er is hier zóveel nodig. Maar van alles hebben wij minder dan de rest van Frankrijk heeft: er zijn hier minder politieagenten, minder mensen bij justitie, minder leraren op scholen."
Apartheid
Politici in Frankrijk spreken regelmatig van 'apartheid'. Gatignon, lid van de Groenen, knikt. "Bevolkingsgroepen in Frankrijk zijn heel strikt gescheiden. Je hebt arm en je hebt rijk. Hier is het arm", zegt hij.
"En er wonen in Sevran zo'n 70 nationaliteiten. Twintig kilometer verderop heb je Parijs, dat is een compleet andere wereld. Daar woont de elite, daar is een en al rijkdom. Mensen in Sevran hebben helemaal niet het gevoel nog deel uit te maken van Frankrijk. En de overheid wil het graag zo houden. Ze willen de armen in de banlieue, zetten de kanslozen daar bij elkaar. Franse regeringen willen domweg geen einde maken aan de getto's."
Letterlijk zijn de banlieues gewoon 'voorsteden', maar in de volksmond wordt de term geassocieerd met probleemwijken. Ze werden wereldnieuws in 2005, toen in heel het land gewelddadige rellen wekenlang de banlieues teisterden. Sindsdien lijkt er weinig verbeterd.
'Er is hier zóveel nodig. Maar van alles hebben wij minder dan de rest van Frankrijk heeft'
Volgens overheidscijfers wonen er in Frankrijk bijna vijf miljoen mensen in ongeveer 1.300 achterstandswijken. "De armoede is er gemiddeld drie keer zo groot als in heel Frankrijk en er wonen twee keer zoveel mensen met een uitkering", schreef het Nationaal Onderzoekscentrum voor Stadsbeleid (ONPV) in het laatste jaarverslag.
In alle jaarverslagen daarvoor klonk de analyse al net zo wanhopig. Een kwart van de gezinnen is een éénoudergezin en de helft van de bewoners is - direct of indirect - van buitenlandse afkomst.
Big bang
President Macron presenteert vandaag plannen om de situatie aan te pakken. Een maand geleden kreeg hij al een lijvig advies van oud-minister Jean-Louis Borloo. Die pleitte voor een 'big bang'. Het onderwijs moet worden verbeterd, de politie versterkt, huizen gerenoveerd en de werkgelegenheid moet groeien. Dat kost wel wat: 48 miljard euro.
Het plan oogst lof én kritiek. "In Frankrijk is tussen 2000 en 2015 al meer dan 100 miljard euro geïnvesteerd in de banlieues. Desondanks is het geweld er niet gestopt en is de werkloosheid juist gestegen", schreef de liberale denktank IREF in een analyse.
'Niet één plan dat ooit bedacht is, is ook echt uitgevoerd. Met als gevolg dat er in die wijken nu minder voorzieningen zijn'
Borloo bestrijdt dat. "Niet één plan dat ooit bedacht is, is ook echt uitgevoerd. Met als gevolg dat er in die wijken nu minder voorzieningen zijn, minder crèches, minder sportfaciliteiten, minder geld, minder cultuur en minder agenten. Het is een groot schandaal. De Franse elite sluit z'n ogen voor het probleem."
In Frankrijk wonen vijf miljoen mensen in 1.300 achterstandswijken. De armoede is er drie keer erger dan in de rest van het land.