In een groot, lichtrijk pand op de Paardenmarkt staan vrijdagochtend tientallen fietsen te blinken, klaar voor verkoop. Achterin wacht een nagelnieuw atelier op een volgend lot weesfietsen en de handige handen van De Wielredders om van die fietsen weer kwaliteitsvolle exemplaren te maken.

De Wielredders is een sociaal tewerkstellingsproject van maatwerkbedrijf Werkmmaat. Hier worden mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt opgeleid om fietsen te demonteren en weer te monteren tot volwaardige tweedehands fietsen.

Daarnaast biedt de winkel ook een herstelservice aan. Een succesverhaal, want geregeld staan hier rijen buurtbewoners en studenten aan te schuiven voor een snelle herstelling aan hun fiets. Om die reden verhuisde het project van een ietwat verdoken pand op de Paardenmarkt naar de overzijde van de straat, waar het meteen in het oog springt.

“Vorig jaar verkochten we zo’n 700 fietsen”, zegt Erwin Lauriks, coördinator bij Werkmmaat. “De weesfietsen die door de stad zijn opgehaald, belanden eerst nog drie maanden in een gigantisch magazijn in Hoboken. Zijn ze dan nog niet opgehaald door hun eigenaar, komen ze naar ons of gaan ze naar een andere partner van de stad zoals De Kringwinkel.”

Doorstromen

Het project van De Wielredders werd drie jaar geleden uit de grond gestampt met de steun van de Universiteit Antwerpen en de stad. “Niet alle fietsen die we binnenkrijgen, zijn nog bruikbaar”, zegt Luc Troonbeeckx die de fietsenwerking binnen Werkmmaat coördineert. “Van sommige voertuigen kunnen we bijvoorbeeld enkel nog de trappers recupereren, anderen zijn dan weer wel in goede staat. Om 700 fietsen te kunnen verkopen, moet je rekenen dat we zo’n 1.500 weesfietsen nodig hebben.”

De herstellingen worden uitgevoerd door een twintigtal mensen die via de VDAB naar Werkmmaat werden geleid. Zij worden opgeleid en krijgen een contract voor maximum vijf jaar. Ze werken ofwel in de fietsherstelplaats van Werkmmaat in Mortsel of – van zodra ze goed ingewerkt zijn – in de winkel in Antwerpen. Bedoeling is dat ze nadien doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt als fietsenmaker.

“We werken hiervoor samen met verschillende partners. Denk aan Lucien-fietsen of Fietsen De Geus”, zegt Stephanie Leysen, operationeel directeur bij Werkmmaat. “Jaarlijks stromen er zo twee tot drie mannen door. Dat is soms met pijn in het hart, want intussen zijn dat natuurlijk onze goede werkkrachten.”

Een klein percentage van de fietsherstellers komt via het OCMW bij Werkmmaat terecht. Het gaat dan om mensen die een leefloon krijgen en die men opnieuw geactiveerd wil krijgen.

Ideale tussenstap

Abbe Vandeneede (43) is een van de werkkrachten die de winkel van De Wielredders draaiende houdt. “Drie jaar geleden belandde ik hier door tewerkstellingsmaatregelen. Ik was lange tijd ziek, zat thuis en de stap naar een gewone voltijdse job was te groot geworden. Dit was voor mij de ideale tussenstap. Eerst leerde ik alle technische kneepjes van het vak, maar al snel kreeg ik het vertrouwen en nu werk ik hier vast als verantwoordelijke van de winkel.”

Awet Fishastian (28) is fietshersteller bij De Wielredders. “Ik kom uit Eritrea en woon sinds vier jaar in België. Hier leer ik zowel Nederlands als het vak van fietsenmaker. Ik ging ook naar school om de taal te leren, maar 90 procent van wat ik nu kan leerde ik hier op de werkvloer. Wanneer mijn traject bij De Wielredders erop zit, zou ik graag aan de slag gaan bij een andere fietsenwinkel.”

Van afval naar nieuw begin

Het project van De Wielredders maakt deel uit van een groter project rond fietsherstel van Werkmmaat. Zo bieden de werkmannen van Werkmmaat onder meer ook een mobiele fietsherstelservice aan op de campussen van de Universiteit Antwerpen.

“De samenwerking met de UAntwerpen startte zo’n negen jaar geleden. Via een snelle fietsherstelservice en een aanbod aan degelijke, betaalbare tweedehandsfietsen, willen zij studenten en medewerkers stimuleren om zo veel mogelijk de fiets te nemen”, zegt Erwin Lauriks. “Wat voor de ene afval is, is voor de andere een nieuw begin”, besluit Marleen Clerinx, milieucoördinator bij de UAntwerpen.