Angst voor uitbreiding luchthaven: "Humelgem wordt het nieuwe Doel"

Humelgem, een gehuchtje in de schoot van Steenokkerzeel. Een mooi gerestaureerde kerk, met een stemmig pleintje omzoomd met platanen. Een pastorij, een hoeve en een duifhuis – waar vroeger de postduiven werden gehouden – in de plaatselijke gele zandsteen. En vooral: het negentiende-eeuwse kasteel van politicus Jules de Kerchove d'Exaerde, die onder meer hoofd van het Rekenhof en burgemeester van Steenokkerzeel is geweest. Er ontbreekt een oud, bruin duivenmelkerscafé om het helemaal af te maken.

Dat gehuchtje dreigt het nieuwe Doel te worden, zegt burgemeester Kurt Ryon (N-VA). Want de luchthaven van Zaventem broedt op ingrijpende uitbreidingsplannen, met als worstcasescenario voor Humelgem de verlenging met 900 meter van piste 25L, een nieuwe taxibaan voor wachtende vliegtuigen en vooral: een geluidsmuur van 18 meter hoog en 4 kilometer lang. Die muur zou vlak achter de huizen in de Processieweg komen te liggen. Ter vergelijking: de toren van de Sint-Catharinakerk van Humelgem is 25 meter hoog. Mogelijk moeten er daarvoor ook 22 huizen onteigend en afgebroken worden - niet alleen in Humelgem, maar ook in Steenokkerzeel en een aantal meer afgelegen boerderijen in de velden van Erps-Kwerps. 

Nieuwe veranda

"Als die muur er komt, mogen ze mijn huis direct platgooien. Liever dat dan tegen zo'n betonnen blok te kijken en geen zon meer te zien – die muur komt namelijk in het zuiden, en dus aan de zonnekant van het huis", zegt Willy Brems (62). Hij woont al 20 jaar in Humelgem. "Dan verhuis ik liever naar Perk of Melsbroek. Mijn huis kostte indertijd iets meer dan 200.000 euro. Maar met de splinternieuwe veranda eraan en een nieuwe keuken zal dat nu gemakkelijk het dubbele waard zijn. Met het geld van een onteigening zal ik wel een nieuw huis kunnen kopen, zeker?"

Burgemeester Ryon heeft goed nieuws voor de man: "We hebben in 2016, toen de plannen van de uitbreiding voor het eerst naar buiten kwamen, de waarde van de huizen laten schatten. Als er ooit onteigend wordt, zullen de bewoners die prijs voor hun huis krijgen, en niet de marktprijs op dat moment – die zal ongetwijfeld een stuk lager liggen."

Verderop in de Processieweg, waar er niet onteigend zal moeten worden, kijken ze met desondanks met grote argwaan naar de uitbreidingsplannen. "We weten allemaal dat hier vliegtuigen landen en soms, bij oostenwind, opstijgen. Dat is niet erg: we zijn dat gewend. Maar die muur, die is er nu teveel aan", zegt Matthias Van de Kerchhove (35). Hij woont met zijn vrouw Jasmijn (37) en hun twee kindjes Ninnet (5) en Odiel (1) sinds drie jaar in Humelgem. 

Terwijl u dit leest, is Matthias als piloot op weg met een cargovliegtuig naar Brazilië. "Ik besef door mijn job maar al te goed het economische belang, voor het land en voor de hele streek. Dat ik piloot ben en mijn vrouw in Brussel werkt, is ook de reden waarom we vier jaar geleden hier een bouwgrond hebben gekocht. Grond en bouw zal ons, alles bij elkaar, 750.000 euro hebben gekost: als we nu zouden verkopen, krijgen we er misschien nog de helft voor. We zouden hier ook kunnen blijven en afwachten of het allemaal leefbaar blijft, met die muur. Maar wat als het niet leefbaar is? Wie wil dan een huis met een muur van 18 meter hoog in de tuin, waardoor barbecueën op het terras in de zon onmogelijk wordt?"

Charleroi of Antwerpen? 

Zijn overbuurman David Gielis (37) heeft er met zijn vrouw Veronique (35) – samen hebben ze twee dochters, Alexia (3) en Elise (5) – ook al over gepraat: blijven of vertrekken, als de luchthaven letterlijk steeds dichterbij blijft komen? "We zullen met verlies moeten verkopen, dat is wel duidelijk: wie wil er 340.000 euro betalen voor een huis in een dorp dat helemaal is afgesneden met een muur? Wij zijn daar bang van, ja. De vraag is: móét de luchthaven uitbreiden? Kan Zaventem niet samenwerken met de luchthavens van Charleroi of Antwerpen? Zo ver is dat toch ook niet van Brussel?"

Voor burgemeester Kurt Ryon – wiens huis op de Kortenbergsesteenweg in het worstcasescenario ook onteigend dreigt te worden – is het allemaal zonneklaar: "Wij worden opgeofferd, om Brussel te paaien. Als de luchthaven naar onze kant uitbreidt, is er geen probleem met de geluidsnormen boven de hoofdstad. Dan moeten er geen boetes betaald worden. Maar ze maken Humelgem – en Steenokkerzeel en de andere dorpen hier in de buurt – compleet onleefbaar. Er wordt bij ons al niet meer gebouwd. Niemand koopt of verkoopt nog huizen. Iedereen wacht af. Wat Brussels Airport nu voorstelt, daar zit volgens mij een plan achter: ze leggen het maximale op tafel, om daarna de mensen gerust te stellen dat er toch niet zoveel onteigeningen nodig zijn. En een paar jaar later komt datzelfde plan gegarandeerd terug, en gaan ze nog een stapje verder. Want zeg nu zelf: in elke grote luchthaven ter wereld staat de toren van de verkeersleiding precies in het midden van de landingsbanen – behalve hier. Dat wil maar één ding zeggen: de toren is nu nog het einde van de luchthaven, maar over een aantal jaar moet dat ook het midden zijn. En dan is er van Steenokkerzeel geen sprake meer."