Malmö, de op twee na grootste stad van Zweden, maakt zich op voor de komst van honderdduizenden bezoekers uit bijna 90 landen. Maar ‘het jaarlijkse feest van de pop en de kitsch’, dat door 200 miljoen mensen live op tv wordt gevolgd, dreigt ten prooi te vallen aan protesten en controverse. Om van terreur nog te zwijgen.

Draconische maatregelen

Vanuit heel Zweden zijn politie- en veiligheidsagenten opgetrommeld naar Malmö. Zij krijgen ook hulp van collega’s uit Denemarken en Noorwegen. Sommige agenten krijgen grotere en krachtigere vuurwapens. Er worden ook extra camera’s en drones ingezet om permanent een oogje in het zeil te houden. En om toegang te krijgen tot de Malmö Arena, waar de show doorgaat, zullen alle toeschouwers een grondige security check moeten ondergaan, net zoals in luchthavens. Tassen mogen niet mee naar binnen.

“De Zweedse politie is het gewend om met complexe uitdagingen om te gaan”, zei Petra Stenkula, politiechef van Malmö, aan de BBC. “We zijn goed voorbereid.” Dat bevestigt ook Per-Erik Ebbestahl, veiligheidsdirecteur van Malmö: die ging zelfs in de leer bij de collega’s van Liverpool, de stad die vorig jaar het songfestival organiseerde. “Zij hebben ons heel erg geholpen.”

Controversiële editie

Dat het allemaal geen overbodige luxe is, bewijst een 23 pagina’s tellende dreigingsanalyse die de Zweedse openbare omroep SVT kon inkijken. Dat interne politierapport somt een hele rist risico’s op voor wat nu al ‘het meest politiek gevoelige Songfestival ooit’ wordt genoemd.

“Ik denk dat het duidelijk is dat de onzekerheid in de wereld ook het Eurovisiesongfestival heeft getroffen”, zegt politiechef Petra Stenkula, verwijzend naar de oorlog in Gaza. “In Zweden, en in het bijzonder in Malmö, waren er al protesten tegen de deelname van Israël aan de wedstrijd.” De voorbije weekends kwamen tot 20.000 pro-Palestijnse betogers en pro-Israëlische tegenbetogers op straat. Verwacht wordt dat de geplande betoging komende donderdag, wanneer de Israëlische inzending deelneemt aan de (tweede) halve finale, nog meer volk zal trekken. “Hopelijk verloopt die manifestatie even gedisciplineerd als de voorbije weekends.”

De dreigingsanalyse heeft het voorts over mogelijke moslimterreur en noemt Zweden een “prioritair doelwit” voor de gewelddadige jihad. Sinds augustus vorig jaar is het terreurniveau opgetrokken naar 4 (op een schaal van 5) na een reeks koranverbrandingen die de woede opwekten van moslims. Vrijdag nog staken een man en een vrouw een Koran en een Palestijnse vlag in brand, op een steenworp van de Malmö Arena. Er bestaat in Zweden geen wet die de heiligschennis van religieuze teksten verbiedt, ook al leiden dergelijke daden steevast tot spanningen met de moslims.

(Lees verder onder de foto)

Russische dreiging

Ook cyberaanvallen en sabotage van de uitzendingen zelf zijn niet uitgesloten. Daarbij wordt gekeken naar Rusland, dat nog een rekening heeft openstaan met zowel de European Broadcasting Union, de organisator van het liedjesfestival, als met Zweden zelf. De inval in Oekraïne leidde niet alleen tot de verbanning van Rusland van het Songfestival, maar versnelde ook de toetreding van Zweden tot de NAVO. Moskou dreigde er eerder al mee niet nader genoemde “politieke en militair-technische tegenmaatregelen” te zullen nemen.

Redenen genoeg dus om de beveiliging in Malmö draconisch op te voeren. Ook al omdat uit een peiling van de krant Sydsvenskan blijkt dat meer dan de helft van de 360.000 inwoners, onder wie een grote Palestijnse gemeenschap en circa 1.200 strenggelovige Joden, zegt zich “tamelijk grote” of “zeer grote” zorgen te maken over de veiligheidssituatie.

“Er komen drie spannende shows aan”, zegt Ebba Adielsson, executive producer van het Eurovisiesongfestival voor de Zweedse openbare omroep. “We kennen het debat dat buiten woedt, we zijn op de hoogte van de demonstraties, we horen de verzuchtingen en respecteren die. Maar ik hoop oprecht dat die protesten het feest niet te veel overschaduwen.”