Anouk Cornelissen: “Op consultatie hebben we een vrouw gezien die niet gemerkt had dat een steentje in haar sportbeha haar huid had opengehaald.” Tom Palmaers
Hasseltse Anouk Cornelissen onderzoekt levenskwaliteit na borstkanker
“Erogeen gevoel in borst herstellen is niet mogelijk”
maastrichtDe levenskwaliteit van vrouwen gaat er aanzienlijk op vooruit wanneer bij een borstreconstructie met eigen weefsel ook een gevoelszenuw wordt aangesloten. Dat blijkt uit het doctoraatsonderzoek van de Hasseltse plastisch chirurg in opleiding Anouk Cornelissen (26) aan het Maastricht Universitair Medisch Centrum. Het erogene gevoel in de borst herstellen blijkt op dit moment echter niet mogelijk.
Vrouwen die door borstkanker een of beide borsten verliezen, kiezen vaak voor een reconstructie met eigen weefsel. Bij de zogenaamde DIEP lap- of DIEP flap-methode worden de borsten gereconstrueerd met eigen huid- en vetweefsel uit de onderbuik.
“Op esthetisch vlak waren er al goeie resultaten, maar toch voelde zo’n reconstructie voor patiënten vaak niet als een eigen borst, maar eerder als een dood voorwerp aan hun lichaam”, zegt Cornelissen, die in haar doctoraatsonderzoek de levenskwaliteit bij patiënten na borstkanker onderzocht heeft. “Er zijn gevallen bekend van vrouwen die brandwonden hebben opgelopen aan hun borsten terwijl ze lagen te zonnen in een zwarte bikini omdat ze gewoon niet voelden dat ze aan het verbranden waren. Op consultatie hebben we een vrouw gezien die niet gemerkt had dat een steentje in haar sportbeha haar huid had opengehaald.”
Borstkas
Maar samen met het buikweefsel kan ook een gevoelszenuw mee getransplanteerd worden uit de buik. Die wordt dan vastgehecht aan de zenuwen op de borstkas. “Stefania Tuinder, copromotor van mijn onderzoek, is in Maastricht in 2012 met die techniek begonnen”, zegt Anouk Cornelissen. “Intussen werden hier 250 patiënten op die manier geholpen.”
In haar doctoraatsonderzoek ging Cornelissen na of het aansluiten van de zenuw een effect had op het gevoel in de gereconstrueerde borst. “We hebben 32 vrouwen geïnterviewd en een vragenlijst voorgelegd. Daaruit blijkt dat de levenskwaliteit van die patiënten significant verbeterd is. Het is voor het eerst dat daar onderzoek naar gedaan is.”
Het gevoel in de borst verbetert, maar dat wil niet zeggen dat ook het erogene gevoel terugkeert. “Dat is een complex proces dat ook in de hersenen plaatsvindt. Op dit moment denken we dat het niet mogelijk is om het erogene gevoel te herstellen. Maar uit onze interviews blijkt dat niet alle vrouwen dat belangrijk vinden.”
Geen nadelen
Hoewel er nog meer onderzoek nodig is om de resultaten te bevestigen, pleit plastisch chirurg Stefania Tuinder nu al voor het belang van de techniek. “Soms krijg ik de vraag: waarom zou je die zenuw aansluiten? Het antwoord is: waarom zou je het niet doen? Er zijn geen nadelen voor de patiënt en het kan leiden tot een verbetering van het gevoel in de borst. Oké, het is een kwartier à twintig minuten langer werk voor de chirurg in een operatie die toch al lang duurt. Maar voor de patiënt is dat gevoel in de borst een belangrijk verschil waar we dus aandacht aan moeten besteden. In Maastricht zien we nu al patiënten die speciaal om die reden naar ons komen.”
Plastisch chirurg Bob Vermeulen (ZOL)
“Geen honderd procent slaagkans”
genk“Een gevoelszenuw aansluiten in een gereconstrueerde borst lukt niet altijd. Maar als het kan, doen we het”, zegt plastisch chirurg Bob Vermeulen van het ZOL in Genk en Mariaziekenhuis in Overpelt.
Plastisch chirurg Bob Vermeulen voert zeventig à tachtig lichaamseigen borstreconstructies per jaar uit. “Eigenlijk weten we al langer dat het aansluiten van een zenuw een positief effect kan hebben, maar het is voor het eerst dat er een grote studie naar gebeurd is.”
“Toch zijn er chirurgen die bij een borstreconstructie geen aandacht hebben voor de zenuwen in het weefsel”, zegt Vermeulen. “In de eerste plaats omdat het gevoel ook kan terugkeren zonder aangesloten zenuw. Ik schat in 30 à 40 procent van de gevallen. Als je een zenuw kunt aansluiten, stijgt die kans naar 60 à 80 procent. Maar 100 procent is het nooit. Het lukt ook niet altijd om zo’n zenuw met amper 0,5 mm diameter aan te sluiten.” Daarnaast zien chirurgen soms op tegen de extra inspanning tijdens een toch al lange operatie, zegt Vermeulen. “De operatie duurt dan inderdaad iets langer, maar dat weegt soms niet op tegen het mogelijke voordeel.” (jom)
