Filmrecensie

‘Shoplifters’: Bentobox van gevoelens

Het gezin Shibata in ‘Shoplifters’Beeld RV

De Gouden Palm van dit jaar is er eentje met een groot hart: Hirokazu Kore-eda’s Shoplifters, over een arm Japans gezin dat overleeft van kleine winkeldiefstallen, is geen cerebraal werkstuk, maar een delicate masterclass in empathie door een regisseur op het toppunt van zijn kunnen.

Lieven Trio 12 december 2018, 10:00

Kon Kore-eda het nog wel? Eerlijk, we hebben ons de afgelopen jaren wel eens afgevraagd of de Japanse tovenaar achter After Life en Nobody Knows ooit nog zulke hoge toppen zou scheren. Daar wensen we ons bij deze op onze blote knieën voor te excuseren, want met Shoplifters wordt duidelijk dat de Japanse regisseur al die tijd gewoon zijn volgende meesterzet voorbereidde.

Na een teleurstellend uitje in het misdaadgenre (The Third Murder) keert Kore-eda terug naar zijn Kore-business: familieperikelen. Shoplifters dropt ons in Tokyo bij de Shibata’s, een arm gezin dat met zijn zessen samenhokt in een piepklein huisje. Het is er niet bepaald net, maar wel lekker warm – figuurlijk althans.

Redding of ontvoering?

Deze film is een echt gezinsportret: de regisseur neemt uitgebreid de tijd om de kijker met elk familielid te laten kennismaken. Vader Osamu (Kore-eda-getrouwe Lily Franky), die door een arbeidsongeval niet meer kan werken, maar met de hulp van zoon Shota wel eens iets gaat stelen in de supermarkt. Moeder Nobuyo (Sakura Ando), die steeds minder werk krijgt in het strijkatelier. Oma Hatsue (de onlangs overleden Kirin Kiki), die stiekem nog steeds het pensioen van haar overleden man int. Dochter Aki (Mayu Matsuoka), die haar boterham verdient als stripper. En dan is er Yuri, het kleine meisje dat ze uitgehongerd en onderkoeld op een balkon aantreffen. Haar ouders mishandelen haar, zoveel is duidelijk. Osamu besluit haar mee te nemen en haar de kneepjes van het stelen te leren. Is dit een redding of een ontvoering?

Wie al een paar films van Kore-eda zag, zal niet van zijn stoel vallen van verbazing. Dit is geen filmmaker die zichzelf heruitvindt, zoals Alfonso Cuarón met Roma. Wel een filmmaker op het toppunt van zijn kunnen. Kore-eda’s geliefde thema’s komen hier op haast magische wijze samen. Wat is familie? Wat is opvoeding? Wat geef je door? En is dat goed of slecht?

Wie al een paar films van Kore-eda zag, zal niet van zijn stoel vallen van verbazing

Alle hoeken van de kamer

Shoplifters is ook een masterclass in empathie: wie op papier zou lezen wat dit gezin allemaal uitspookt, zou zijn oordeel snel klaar hebben – naar het einde toe confronteert Kore-eda ons duidelijk met dat besef. Maar de diepe verbondenheid die we twee uur lang hebben mogen ervaren, verzacht onze blik. Een oefening die we veel vaker zouden moeten maken.

Zonder al te nadrukkelijk op uw knopjes te drukken – in Amerika zouden de violen al snel in overdrive gaan, maar componist Haruomi Hosono houdt het wijselijk bij wat gelaten getokkel op piano en gitaar –, laat deze film u emotioneel alle hoeken van de kamer zien. Vertedering, humor, verdriet...: Shoplifters is een bentobox van gevoelens. Een kussen om uw vermoeide hoofd op neer te leggen.