Sinds 1752 zijn onderzoekers bezig om de meer dan 1.000 papyrusrollen te ontcijferen die toen gevonden werden in de Villa dei Papyri, in Herculaneum. Dat ligt niet voor de hand, omdat ze in 79 na Christus verkoolden, tijdens de uitbarsting van de Vesuvius die ook Pompeji onder een 19 meter dikke laag as en lava begroef.

De papyrusrollen ogen vandaag als grote brokken steenkool. Ze zijn extreem kwetsbaar, maar omdat ze goed bewaard bleven in de aslaag, bleef ook hun inhoud potentieel bereikbaar. Dankzij nieuwe beeldvormingstechnieken en sinds kort ook kunstmatige intelligentie, zijn drie onderzoekers erin geslaagd om één derde van een rol, zowat duizend Griekse woorden, te ontcijferen. Dat vertelde Graziano Ranocchia, de papyroloog van de Universiteit van Pisa, aan het Italiaanse persagentschap Ansa.

Academie

De deels ontcijferde papyrus is geschreven door de Epicurische filosoof Philodemos van Gadara. Veel rollen zijn van zijn hand, waardoor sommige historici denken dat het zijn bibliotheek is die gevonden is. Overigens zouden nog honderden andere rollen onder de asse liggen.

LEES OOK. Het verhaal van de mooiste grafschennis ooit, al riskeerden ze wel de vloek van de farao

De tekst gaat over de Academie van Athene, een bekend onderwerp waarover veel informatie tot dusver al van Philodemos afkomstig was. De academie was een ‘universiteit’ waar Plato en zijn opvolgers kennis onderwezen. Een van de onthullingen is de vrij exacte locatie van de begraafplaats van de filosoof, die in 348 of 347 voor Christus overleed op 80-jarige leeftijd. Tot nu toe werd gedacht dat hij binnen de instelling was begraven, terwijl hij in werkelijkheid een prestigieuze rustplaats kreeg, in een speciale tuin van de Academie, vlak bij het Museion, het heiligdom van de Muzen dat niet meer bestaat.

De tien geanalyseerde fragmenten onthullen ook dat de filosoof waarschijnlijk als slaaf werd verkocht op het eiland Aegina tussen 404 en 399 voor Christus, en dus niet in 387 voor Christus, zoals tot dusver werd gedacht. Een opgraving is nodig om de tekst te bevestigen. Een andere passage bevat een dialoog van Plato, waarin de filosoof scherpe kritiek levert op het optreden van een barbaarse muzikant uit Thracië.

Volgens onderzoeker Ranocchia is deze ontdekking een enorme stap voorwaarts, en tegelijk pas het begin: “We zullen de echte impact in termen van kennis pas over jaren zien.”