De inspectie hield gesprekken met vertrouwenspersonen en vertegenwoordigers van personeel. Ook bekeek ze arborapporten en heeft ze een enquête gehouden, waaraan negenduizend medewerkers hebben deelgenomen.
Daaruit blijkt dat maar liefst 70 procent van de medewerkers last heeft van een hoge werkdruk. Dat komt onder meer doordat veel werknemers meer taken hebben dan waarvoor ze zijn aangenomen. Dat zorgt ervoor dat ze gemiddeld zes uur per week overwerken.
Oorzaken hiervan zijn onder andere een hoge regel- en prestatiedruk. Ook de ambities van het personeel zelf resulteren in overwerk. Een bijkomend probleem is dat universiteiten vaak geen zicht hebben op het vele overwerk dat personeel moet doen en niet weten hoe ze dit kunnen veranderen.
Ook ongewenst gedrag is groot probleem
Een ander probleem is ongewenst gedrag. Meer dan de helft van het personeel heeft in de afgelopen twee jaar minimaal één keer last gehad van grensoverschrijdend gedrag. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om pesten, discriminatie, agressie of seksuele intimidatie. Volgens de onderzoekers komt dit vooral door de hoge prestatiedruk en de hiërarchische structuur van universiteiten.
De Arbeidsinspectie ziet wel dat de onderwijsinstellingen er wat aan proberen te doen, maar dat levert voorlopig weinig op. "Maatregelen zijn vooral gericht op het individu en onvoldoende op het wegnemen van onderliggende oorzaken, zoals het reduceren van het aantal taken", stellen de onderzoekers. "Daarnaast zijn werknemers relatief slecht op de hoogte van deze maatregelen en maken er daardoor relatief weinig gebruik van."
De toezichthouder legt nu nog geen straffen op. Maar bij een nieuwe inspectie volgend jaar moet de situatie verbeterd zijn, anders volgen er wel sancties.
De inspectie bekeek de universiteiten in Maastricht, Tilburg, Eindhoven, Nijmegen, Rotterdam, Delft, Leiden, Amsterdam, Utrecht, Enschede, Wageningen, Groningen, de Vrije Universiteit Amsterdam en de Open Universiteit.