Conservatieven stevenen af op nederlaag bij lokale verkiezingen in Engeland en Wales

In Engeland en Wales mochten miljoenen mensen vandaag naar de stembus trekken in een hele reeks lokale verkiezingen. Daarbij mochten de Britten stemmen voor zetels in gemeentebesturen, maar ook voor nieuwe politiecommissarissen.

De mensen kiezen rechtstreeks voor een tiental burgemeesters, onder wie de burgemeester van Londen. Toch kan 'burgemeester' in het Verenigd Koninkrijk een andere betekenis hebben dan bij ons. Onder meer de keuze voor een burgemeester van het stedelijk graafschap West Midlands stond op het stembiljet. Daar vallen 60 gemeentes onder, met de stad Birmingham, die ook nog eens een eigen burgemeester heeft, al wordt die nu niet verkozen.

De eerste resultaten tonen alvast een nakende nederlaag voor de heersende Conservatieve partij. "Er moeten nog veel stemmen worden geteld", legt VK-specialist Ivan Ollevier op Radio 1 uit, "maar het voorlopige resultaat ziet er niet goed uit voor de partij van premier Rishi Sunak. De trend is duidelijk: de Conservatieven lijden verlies. De voorspellingen zeggen dat ze meer dan de helft van de zetels kwijt zullen geraken."

In totaal moeten zo'n 1.000 zetels worden verdeeld. Nu zouden de Conservatieven al 350 zetels verloren zijn, terwijl de sociaaldemocratische partij Labour er 150 won. Dat is goed nieuws voor Labour, die hoopt dat die trend zich doorzet tijdens de landelijke verkiezingen, die later dit jaar zouden plaatsvinden. Ook Blackpool - een badstad in het noorden van Engeland - is een goede indicatie. Daar stond een zetel voor het nationale parlement op het spel, die nu door Labour van de Conservatieven is overgenomen.

Toch gaan niet alle stemmen naar Labour. "Ze doen het minder goed bij de moslimgemeenschap in het Verenigd Koninkrijk", stelt Ollevier. "Veel moslims stemmen normaal voor Labour, maar zijn nu teleurgesteld in de 'lauwe' reactie van de partij op de oorlog in de Gazastrook. Ze keren zich dus een beetje af." Diezelfde trend is ook te zien in de Verenigde Staten, waar de Arabisch-Amerikaanse gemeenschap zich deels afkeert van president Joe Biden. 

"Ook de Groenen doen het goed, net als de Liberaal-Democraten. Daarnaast is er ook Reform UK, waar de beruchte politicus Nigel Farage mee verbonden is. Reform kent ook een duidelijke opgang in de regio's waar het kandidaten op de stembiljetten heeft staan.

Waarom verliezen de Conservatieven zoveel steun van de Britten? Fleur Launspach werkt als correspondent voor NOS. Volgens haar heeft de bevolking nood aan een nieuwe wind in de politiek.

"De Conservatieven zijn al 14 jaar aan de macht en in die tijd is er heel wat gebeurd", legt Launspach uit. "Denk aan de Brexit, de coronacrisis, een energiecrisis en de hoge inflatie. Dat heeft allemaal invloed gehad op de portemonnee. Veel mensen lopen daarom weg van de Conservatieven. In een recente peiling gaf 70 procent zelfs aan dat ze nood hebben aan politieke verandering."

Of de politieke afstraffing van de Conservatieve Partij ook het einde van premier Sunak betekent, is minder zeker. "De Conservatieven keken heel angstig naar dit moment, omdat de peilingen al een verlies voorspelden", concludeert Launspach. "Als de nederlaag te groot is, bestaat de kans wel dat een groep opstandelingen zal oproepen om de leider af te zetten en te vervangen. De laatste jaren zijn er wel al veel wissels geweest, van Boris Johnson over Liz Truss tot Rishi Sunak nu. Veel leden geven aan dat het geen goed moment is voor een nieuwe wissel."