Binnenkijken bij de therapeut: nieuw programma geeft unieke blik op sessies tussen therapeut en cliënt

Spoedafdelingen, brandweerkazernes, rechtbanken, luchthavens of zelfs gevangenissen. Allemaal kregen ze de voorbije jaren cameraploegen over de vloer die de kijker een blik achter de schermen garandeerden. Eén beroepscategorie hield de deur van haar consultatieruimtes hardnekkig op slot: de psychotherapeuten. Nochtans net een doelgroep die aan belang wint. Meer dan één miljoen Vlamingen is momenteel in behandeling voor depressie of burn-out. En een op de vier Vlamingen heeft vroeg of laat psychologische bijstand van zo’n therapeut nodig.

Alleen, hoe breng je die bijstand in beeld zonder aan de privacy van de patiënt te raken. Een vraag waar ze zich bij productiehuis Panenka al langer het hoofd over braken. “Je kan niet zomaar een cameraploeg mee naar binnen sturen”, zegt Tom Lenaerts, die het programma mee ontwikkelde. “En ook al slaag je erin om op een andere manier beelden te maken, hoe garandeer je dan de absolute anonimiteit van de cliënten die de revue passeren?”

Veiligheidsschotten

Lenaerts en co. opteerden uiteindelijk voor kleine, onbemande camera’s die de therapeuten zelf aan of af konden zetten. Camera’s die bovendien enkel op de therapeuten gericht zijn. Je krijgt als kijker dus nooit een cliënt te zien. Je hoort ze wel hun verhaal doen, maar ook daar bouwden de makers de nodige veiligheidsschotten in. Ze beloofden namen en te herkenbare details aan te passen en lieten alle therapiesessies opnieuw inlezen om te vermijden dat mensen aan de hand van hun stemgeluid herkend zouden worden. 

Behoorlijk draconische maatregelen dus. Al zorgde dat er niet voor dat de psychotherapeuten plots in dichte drommen stonden aan te schuiven om aan het programma te mogen deelnemen. Integendeel zelfs. “Het overtuigen van de juiste mensen was een werk van lange adem”, zegt Lenaerts. “Al hebben we dat voor een stuk ook aan onszelf te danken. We wilden de toppers uit het vakgebied. Tijdens de voorbereiding op dit programma hebben we een heleboel therapeuten gevraagd naar wie zij opkijken. De mensen die het vaakst genoemd werden wilden we absoluut voor de camera krijgen.” 

Kwetsbaar

“Ze hebben hard aan mijn mouw moeten trekken”, vertelt Sarah Bal, die als psycholoog en gedragstherapeut aan de UGent verbonden is. “Omwille van de privacy-issues uiteraard. Maar ook omdat het op voorhand heel moeilijk in te schatten is welke richting zo’n programma uit zal gaan. De makers moesten me eerst van hun goede bedoelingen zien te overtuigen.” 

Ook klinisch ouderenpsycholoog Luc Van de Ven had aanvankelijk wat koudwatervrees. “Je stelt je in zo’n programma ook als therapeut kwetsbaar op", legt hij uit. “Ik heb wel al eens eerder therapiesessies gedaan waarbij collega’s mee konden kijken, maar dit is toch nog iets anders. Ik wou absoluut vermijden dat de aanwezigheid van een camera het verloop van de therapie zou beïnvloeden.” 

Uiteindelijk beslisten Bal en Van de Ven toch om hun deur op een kier zetten. Allebei om dezelfde reden. Ook al is er dan steeds meer vraag naar, toch blijven rond therapie allerlei vooroordelen en misverstanden bestaan, merken ze. Er voor uitkomen dat je in therapie bent blijft voor veel mensen een heikele aangelegenheid. “In onze huidige samenleving wordt er bij iedereen ingepompt dat je zelf verantwoordelijk bent voor je eigen geluk”, vindt Bal. “Wie daar niet in slaagt en een beroep doet op een therapeut om hem of haar te helpen wordt meteen als ‘zwak’ bestempeld. Een programma als dit kan, hoop ik, dat beeld bijsturen.” 

Ook bij de Vlaamse Vereniging voor Gedragstherapie (VVGT) zien ze die vooroordelen opduiken. “Je zou ervan versteld staan hoeveel mensen nog steeds denken dat je bij een therapeut per definitie op een zetel moet gaan liggen", vertelt voorzitter Ellen Excelmans. “Of dat zo’n therapiesessie niet veel meer is dan gewoon een babbeltje.” 

“Terwijl wat wij doen echt wel meer is dan zomaar een gesprek”, reageert Bal. “Als therapeut weet je perfect welk inzicht je de cliënt bij willen brengen. Alles wat je tijdens zo’n sessie zegt heeft een doel en is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten.” 

Daarom ook vond Bal dat in het programma enkel collega’s met een universitaire opleiding aan bod mochten komen. “Alleen zo kan je een waarheidsgetrouw beeld schetsen van hoe het er tijdens zo’n therapie aan toe gaat en op die manier het onderwerp hopelijk een beetje uit de taboesfeer halen.” 

En laat dat nu precies zijn waar ook de makers op hopen. “Het zou fantastisch zijn mochten we de drempel om naar een therapeut te stappen een beetje naar beneden krijgen. Al is dat natuurlijk niet de enige reden waarom we dit programma maken”, zegt Lenaerts. “Zo’n therapieruimte is ook een fantastische arena voor een televisiemaker. Het is een plaats waar je alle mogelijk problemen ziet passeren waar mensen in onze maatschappij mee worstelen. Dat werkt, voor mij alvast, heel erg troostend. Al is het maar omdat je af en toe denkt: ‘Oef, ik ben niet de enige die met dat probleem worstelt.”

Therapie, woensdag om 21u20 op Canvas