Regering bereikt akkoord over grondwet: staatshervorming mogelijk na de verkiezingen
De regering heeft een akkoord bereikt over welke artikelen van de grondwet door het volgende parlement kunnen worden aangepast. Artikel 195 is daar één van. Dat zet de deur op een kier om na de verkiezingen een staatshervorming door te voeren. Al is de weg daar naartoe nog lang.
Binnen de regering was er afgelopen week heel wat discussie over de grondwet. Het is namelijk de huidige regering die beslist welke onderdelen van die grondwet tijdens de volgende regeerperiode kunnen aangepast worden.
De discussie ging vooral over het befaamde artikel 195. Door dat artikel voor herziening vatbaar te verklaren, maak je eigenlijk in één keer de hele grondwet voor herziening vatbaar. Het is een soort ‘truc’ die de regering toepast om niet de specifieke artikelen te moeten aanduiden en de beslissing bij haar opvolger te leggen.
Staatshervorming
Het openstellen van artikel 195 zet de deur op een kier voor een staatshervorming. De vorige regering – onder leiding van Charles Michel – deed dat niet, waardoor een staatshervorming deze legislatuur niet aan de orde was.
"We houden woord", zo stelt bevoegd minister Annelies Verlinden (CD&V). "Zoals voorzien in het regeerakkoord heeft deze regering ervoor gezorgd dat het artikel 195 uit de grondwet voor herziening vatbaar kan worden verklaard. Met een herziening van artikel 195 kan er na de verkiezingen werk worden gemaakt van een nieuwe staatsstructuur."
Met een herziening van artikel 195 kan er na de verkiezingen werk worden gemaakt van een nieuwe staatsstructuur
Krijgt de zesde staatshervorming uit 2011 dan een vervolg na de verkiezingen? Het blijft afwachten. Ook de Kamer en Senaat moeten nog beslissen welke grondwetsartikelen voor herziening vatbaar worden verklaard. Enkel de artikelen die overeenkomen op de 3 lijsten kunnen worden herzien. Die definitieve lijst wordt tegen 23 mei verwacht.
Als artikel 195 op die uiteindelijke lijst staat, is een staatshervorming in elk geval mogelijk. Maar een volgende regering moet het natuurlijk nog onderling eens geraken over die complexe hervorming. Het nieuwe parlement moet een grondwetsaanpassing vervolgens ook goedkeuren met een dubbele tweederdemeerderheid: minstens twee derde van de leden moet aanwezig zijn en twee derde van de uitgebrachte stemmen moet een ja-stem zijn.
De PS – volgens de laatste peiling nog steeds goed voor meer dan een kwart van de stemmen in Wallonië – wil niet weten van een staatshervorming.
Nieuwe regels over regeringsonderhandelingen?
De lijst artikelen die de regering voor herziening vatbaar verklaart, effent volgens premier De Croo ook het pad voor een modernisering van de grondwet, voor een mogelijke afschaffing van de Senaat en voor de verankering van een aantal grondrechten die onder "Titel II" vallen. En ook artikel 7bis zit erbij, met het oog op de klimaattransitie.
Ook artikel 46, 48, 96, 142 zijn voor herziening vatbaar verklaard. Daarover had de regering eerder al een akkoord. In die artikelen zijn de regels opgenomen over het verloop van de regeringsonderhandelingen en de controle op de verkiezingsuitslag.
Als het volgende parlement dat wil, kan het daarover dus de regels aanpassen.