De lokale politie heeft al langer een studentenagent in de gelederen, die op een laagdrempelige manier het aanspreekpunt is voor de hogeschool- en universiteitsagenten in Geel. Maar terwijl die tegelijkertijd ook wijkagent is in Elsum, waar de campus van Thomas More ligt, is de functie van scholenagent een specifieke voltijdse taak. De politie Geel-Laakdal-Meerhout is een van de eerste in Vlaanderen die deze functie in het leven riep. Het gaat om een functie “die vanuit preventie op een heel laagdrempelige manier bereikbaar is voor de jongeren”. Het doel is onder meer om zaken als radicalisme, drugs en andere problemen onder de scholieren vroeg te detecteren.

“Omdat er geen voorgaande was, kreeg ik van de korpsoversten een beetje carte blanche om mijn functie invulling te geven”, zegt Jan Vanuytven. “Ik werk al sinds 1996 bij de politie. Een van de vaststellingen was dat het water tussen politie en jongeren diep is. Om dat aan te pakken was het heel belangrijk om op een heel laagdrempelige manier voor de jongeren bereikbaar te zijn. Daar heb ik sinds 2020 hard aan gewerkt door altijd heel zichtbaar en aanspreekbaar te zijn, door zo veel mogelijk aanwezig te zijn op plaatsen waar zij zijn, zoals aan het station of op de Markt na schooltijd. De jongeren kunnen me daarnaast via verschillende sociale media of telefonisch bereiken. Voor hen ben ik geen ‘meneer’, maar gewoon ‘Jan’. Ik merk dat het vertrouwen er intussen is.”

Persoonlijk contact

Dat wist de scholenagent te bereiken door zich persoonlijk in alle klassen – zeker in de eerste graad – te gaan voorstellen, contacten te leggen met de schooldirecties en andere partners, en telkens in te gaan op vragen om voor scholen of het Geelse jeugdhuis Vonk te komen spreken. “De deur van de scholen stond meteen open, zeker toen ik duidelijk kon maken dat ik geen sheriff ben die even komt zeggen wat ze als school moeten doen. Ik stel me nederig op. Ik ben er voor de jongeren. Als ik daarnaast ook iets voor de scholen kan betekenen, is dat natuurlijk mooi meegenomen.”

Voor de scholenagent betekent het ook een hele aanpassing. “Ik heb al snel geleerd dat wij als politie misschien wel denken te weten met welke vragen jongeren precies zitten, maar dat dit lang niet zo hoeft te zijn. De vragen die de jongeren mij voorlegden tijdens een gespreksmoment in jeugdhuis Vonk, wisten mij bijvoorbeeld compleet te verrassen. Die handelden voornamelijk over rechten en plichten, en dan vooral hun eigen rechten tegenover ons. Mag de politie zomaar mijn identiteitskaart vragen? Mag de politie mijn foto nemen? Dat was voor mij heel interessant, en een goede les: luister gewoon naar de jongeren.”

Dagelijkse kost

De laagdrempeligheid zorgt er in het vijfde werkjaar voor dat scholenagent Jan dagelijks berichtjes of telefoontjes krijgt van scholieren of ouders. “Sommigen vragen een gesprek, anderen vragen raad over hoe ze iets moeten aanpakken. Vanuit de scholen krijg ik geregeld signalen over ruzies, pesterijen die dreigen te escaleren of op til zijnde vechtpartijen, of ze vragen om te komen bemiddelen. Maar die komen ook vanuit de jongeren zelf. Ik krijg gigantisch veel berichten binnen van jongeren die zich niet goed voelen, zich bedreigd voelen of zich zorgen maken. De top drie van problemen waarmee zij zitten, zijn ten eerste het gebruik en delen van foto’s, ten tweede ruzies of pesterijen, en ten derde vechtpartijen. Niemand komt aan mijn neus hangen waar de politie drugs kan vinden, maar pesterijen en vechtpartijen zijn echt dagelijkse kost. Voor alle duidelijkheid, de omvang van de vechtpartij van maandagavond is echt heel uitzonderlijk.”

LEES OOK. Mama Cindy over steekpartij aan Geels station: “Ik zag video waarop ze mijn zoon wegdragen”

Toch vindt Jan Vanuytven het moeilijk om in te schatten hoeveel problemen zijn intensieve aanpak weet te voorkomen. “Veel zaken raken opgelost, met een grote dankbaarheid van leerlingen, ouders en scholen. Maar soms krijg je andere situaties. Zo smeulde er al lang ruzie tussen een groepje scholieren, zodat ik ervoor zorgde dat ik die betrokkenen regelmatig na school aansprak van ‘hoe gaat het, alles in orde?’. Tot ze me op een keer antwoordden ‘ja ja, het is deze morgen geregeld’. Omdat ze wisten dat er dan minder toezicht is, hadden ze dat moment uitgekozen om het even uit te vechten. Door verhoogd toezicht heb je dat incident zo alleen maar uitgesteld. Heel veel heeft met groepsdruk te maken, wat nog eens versterkt wordt door sociale media. Scholen zetten daar daarom ook zelf echt heel intensief op in.”

Meerwaarde

In de problematiek van de hangjongeren die vorige zomer het leven op en rond het marktplein verstoorden, speelde scholenagent Jan ook een rol. “Daar hebben resultaat geboekt door een intensieve samenwerking tussen de straathoekwerker van de stad, de medewerker van Arktos en mezelf. Ieder van ons individueel krijgt door de contacten met jongeren heel wat gedaan, maar door samen acties te ondernemen binnen de stedelijke jongerencampagne Klik Erop!, hebben we toen echt veel meer bereikt. Samenwerking met partners heeft echt een meerwaarde voor het probleemoplossend vermogen.”