Direct naar artikelinhoud
Bellen metJoanie de Rijke

‘De Russische troepen zijn onverwacht snel doorgestoten’: onze journalist volgt Russische opmars in Oekraïense dorpen

Joanie de Rijke: ‘We hadden net een koffie besteld toen er een luide explosie klonk, heel dichtbij.’Beeld Rebecca Fertinel - AP

Het gaat plots snel met het Russische offensief in Oekraïne. Steden als Charkiv, Soemy, Zaporizja en Dnipro worden bestookt met drones, zweefbommen en raketten. Intussen verovert het Russische leger in het oosten om de paar dagen een nieuw dorp. Hoe kijken militairen en de bevolking tegen die opmars aan? We bellen met journalist Joanie de Rijke, die de situatie ter plaatse volgt.

Waar ben je nu?

“Ik ben net terug uit Kramatorsk en aangekomen in Charkiv. Kramatorsk ligt op 50 kilometer van Tsjasiv Jar waar zwaar gevochten wordt. Momenteel boeken de Russen er weinig vooruitgang, maar analisten sluiten niet uit dat het stadje over een paar weken kan vallen. Er zitten 20.000 tot 25.000 Russische militairen in het stadje, de overmacht ten opzichte van het Oekraïense leger is groot, zoals dat ook in Avdiivka het geval was.

“Oekraïense militairen vertellen ons dat ze doen wat ze kunnen, maar dat ze geen idee hebben wat de komende weken zullen brengen. De situatie is enorm gespannen. In Konstantinovka, op 10 kilometer van Tsjasiv Jar, beseffen ze dat zij de volgende zijn als Tsjasiv Jar valt. Ook in Kramatorsk en Slovjansk maakt de bevolking zich zwaar zorgen.”

De meest recente overwinning van de Russen is het stadje Otsjeretyne, iets meer naar het zuiden. Hoe is de situatie daar?

“De Russische troepen zijn daar onverwacht snel doorgestoten. Als je op de kaart kijkt, zie je dat ze een behoorlijk stuk naar het westen zijn opgeschoven. De volgende stad die daar in het vizier komt is Pokrovsk, 25 kilometer westwaarts. Ik sprak bewoners die uit voorzorg alvast naar het westen zijn gevlucht.

“Momenteel stoten de Russische troepen door naar de flanken van Otsjeretyne. Als ze die kunnen innemen, lijkt het waarschijnlijk dat ze oprukken tot aan de verbindingsweg van Pokrovks naar Konstantinovka. Dat zou een groot verlies voor het Oerkraïense leger betekenen. Ook daar is de situatie enorm gespannen.”

Een deel van de Amerikaanse wapens zou in Oekraïne gearriveerd zijn. Hebben de militairen in Donbas daar iets over gezegd?

“Op zondag zijn de eerste antitankwapens, raketten en 155-millimeter artilleriegranaten aangekomen volgens The New York Times. Op maandag is een tweede deel gearriveerd, waaronder Patriot-raketten. In Oekraïne zelf zwijgen ze erover uit veiligheidsoverwegingen. De soldaten die we spraken, zeggen dat ze ernaar uitkijken, tegelijk zijn ze cynisch en hebben ze iets van: eerst zien en dan geloven.”

Rusland dreigt met oefeningen met nucleaire tactische wapens in de hoop westerse bemoeienis in Oekraïne te doen stoppen. Nemen ze die dreiging daar serieus?

“Nee, niemand ligt er echt wakker van. Het is het zoveelste dreigement van het Kremlin en het wordt niet serieus genomen.”

Ook de aanvallen op Charkiv zijn weer toegenomen. Wat merk je daarvan?

“Het luchtalarm gaat constant af en de stad zit in het donker, de straatverlichting is uit. Tachtig procent van de energievoorzieningen in de regio Charkiv is de laatste weken vernield door Russische aanvallen. In de buitenwijken is het verlaten, maar in het centrum is het nog redelijk druk.

“Intussen wordt de stad regelmatig bestookt met drones, raketten en de beruchte Russische zweefbommen. Afgelopen zondag, nota bene op de orthodoxe paasdag van de Oekraïners, raakten 16 bewoners gewond door raketaanvallen.”

Je was zelf getuige van een raketaanval dicht in de buurt. Wat is er gebeurd?

“We reden zaterdagmiddag op de ring rond Charkiv, op weg naar Kramatorsk. We stopten bij een benzinestation en hadden net een koffie besteld toen er een luide explosie klonk, heel dichtbij. Buiten zagen we een enorme rookwolk, op 150 tot 200 meter afstand schat ik. Omdat de Russen vaak een ‘double tap’ doen, een tweede bombardement op dezelfde plek om de hulpdiensten te treffen, was het geen slimme zet om in een benzinestation te blijven hangen. Als er een tweede bom zou vallen en die kwam op het pompstation terecht, dan zou de explosie gigantisch zijn.

“We zijn in de auto gestapt en weggereden, met de daver op ons lijf. Later hoorden we dat het om een ballistische raketaanval ging, het ding was neergekomen op een fabriek waar ze vlees verwerken. Rusland heeft het vooral gemunt op industriële wijken om de Oekraïense economie en infrastructuur te kunnen treffen. Door de inslag ontstond er een enorme brand in de fabriek die pas rond middernacht onder controle was.”