Van alle hyperconservatieve rechters in het Supreme Court in Washington is Samuel Alito – na de corrupte Clarence Thomas – wellicht de beruchtste. Een van de betogers voor het hoogste gerechtshof van de VS stak donderdag trouwens een bord omhoog: “Jail Thomas & Alito”. Alito dient de Republikeinse zaak, en dus die van Donald Trump, tot in het absurde. Maar donderdag bakte hij het extra bruin tijdens de bespreking van Trumps claim dat een president absolute onschendbaarheid heeft voor álles wat hij doet.

“Een stabiele democratische maatschappij,” zei Alito, “vereist dat een president die verkiezingen verliest vreedzaam de macht afstaat. Het zou dus een slecht idee zijn om strafrechtelijke vervolging van een president toe te laten, want dat zou hem een motief geven om de macht níét af te staan.”

Dat zei de hoge rechter in een zaak rond een president die al een papieren coup heeft gepleegd om aan de macht te blijven en die duidelijk overweegt dat opnieuw te doen – zeker als hij daarvoor groen licht krijgt van de rechters.

Alito’s collega Sonia Sotomayor reageerde: “Wat een stabiele democratische maatschappij nodig heeft, is volgens mij bestuurders die te goede trouw zijn, en die verantwoording moeten afleggen als ze dat vertrouwen schenden.” Maar Sotomayor behoort tot de amper drie progressievere rechters van de negen in het Hof.

Hoorspel achter het gordijn

Wij zouden er graag de gezichten bij gezien hebben, maar helaas: de bespreking van de debatten van het Supreme Court volgen is een hoorspel in een chic decor. Het leek een buitenkans, dit sinds de vele Trumpbenoemingen zo omstreden hoogste gerechtshof live aan het werk te zien. Het Supreme Court is een indrukwekkend, maar ook zwaarbeveiligd gebouw. Vroeger werd deze instelling door de Amerikaanse burgers vereerd, vandaag doen alleen verstokte Trumpfans dat nog.

De spelregels voor de media worden met harde hand opgelegd. Met een volgnummertje voor de toegewezen stoel word je binnengeleid in de monumentale rechtszaal – een soort tempel in een kring van wel vijftien meter hoge Ionische zuilen. Voor zover we dat konden zien tenminste, want de persplaatsen bevonden zich in een zijbeuk. De gelukkigsten konden tussen de zuilen en enorme bordeaux gordijnen een rechter of twee zien. Wij hadden pech en moesten het met een halve Brett Kavanaugh doen. Een hoorspel dus, waarbij je maar aan de stem moest horen wie er aan het praten was. Voor een Hof dat ooit belangrijke arresten velde over persvrijheid, is dat behoorlijk respectloos naar de media toe.

Ongestraft doden

De rechters voelden Trumps advocaat, John Sauer, aan de tand. Betekende zijn pleidooi voor de absolute onschendbaarheid van een president ook dat die president ongestraft een concurrent zou kunnen doden? “Ja,” antwoordde Sauer. “Het zou slecht gedrag zijn van die president, maar onze Founding Fathers hebben er geen straf voor voorzien.”

Het ziet er niet naar uit dat het Hof deze wel erg extreme invulling zal volgen, want zoals rechter ­Ketanji Brown Jackson zei: “Wat belet een president dan nog om van het Witte Huis een misdaadhoofdkwartier te maken?”

Maar de conservatieve rechters stuurden de zaak zo veel mogelijk weg van Trump. “Wij maken recht voor ver in de toekomst”, zei Neil Gorsuch. Volgens hem dreigt het vervolgbaar maken van presidenten hun macht te ondermijnen.

Alles wijst erop dat de rechters in hun arrest, dat tegen eind juni wordt verwacht, een tussenpositie zullen zoeken. Er werd donderdag immers al intens gepraat over het verschil tussen officiële en persoonlijke daden van een president – of in Trumps geval in deze kwestie, zijn pogingen om de machtsoverdracht te saboteren: of hij als zittende president handelde, of als een op eigenbelang gerichte kandidaat.

In de perszaal, na afloop, vertelde Jess Bravin, een doorwinterde Supreme Court-reporter van The Wall Street Journal ons: “Je voelt waar dit waarschijnlijk naartoe gaat. Ze zullen de zaak terugsturen naar een lagere federale rechtbank om te beslissen wat publieke en wat persoonlijke daden zijn. Dat zal lang duren en er is opnieuw ­beroep mogelijk.”

Trump krijgt dan niet wat hij wou, omdat hij toch vervolgbaar blijft, maar toch ook weer wél. Want als het Supreme Court zo ­beslist, is de kans dat er nog vóór de verkiezingen van 5 november wordt gestart met de grote straf­zaken over zijn verzet tegen de machtsoverdracht – de federale in Washington en die op staatsniveau in Georgia – opeens heel klein.

Ondertussen in New York

En dus moet Trump zich vooral zorgen maken over de zwijggeld annex kiesfraudezaak in New York. Daar was het nieuws andermaal minder goed voor hem. David ­Pecker, de pulpkrantenkeizer die voor Trump werkte in de aanloop naar de verkiezingen van 2016, was daar zeer duidelijk: Trumps betaling van zwijggeld aan Stormy ­Daniels had niets te maken met ­familie of fatsoen, het was louter om campagneredenen. Dat bevestigt de stelling dat het ging om een complot om kiesfraude te plegen. Pecker kan vrijuit getuigen: hij ­tekende een niet-vervolgingsovereenkomst met het openbaar ministerie.

Lees ook

 Waarom New Yorkers hun voormalige stadsgenoot Trump haten