Van Salvini tot Kurz: in de EU waait een andere wind
Je kunt van de populistische Matteo Salvini (45) zeggen wat je wilt, maar niet dat hij zijn beloftes schendt. Sinds 1 juni, de dag dat hij met zijn anti-immigratiepartij Lega toetrad tot de Italiaanse regering, strijdt hij tegen Afrikaanse migranten die via Italië de EU willen binnenkomen. Twee dagen na zijn beëdiging bezocht Salvini het eiland Sicilië, waar veel Afrikaanse immigranten worden opgevangen. ‘Italië mag geen vluchtelingenkamp worden’, zei hij. ‘Pak je koffers.’
De migratie-aanpak van de Italiaanse coalitieregering is overduidelijk Lega-beleid. Als minister van Binnenlandse Zaken stempelt de slimme Salvini de nieuwe migratiepolitiek. Premier Giuseppe Conte staat erbij en kijkt ernaar.
Salvini zette deze maand de migratiecrisis op scherp door het schip Aquarius, met ruim zeshonderd vluchtelingen en migranten, de toegang tot Italië te weigeren. De nieuwe regering lapt dus desnoods alle Europese afspraken aan zijn laars. Toen het schip later in Spanje aankwam, haalde de Italiaan zijn punten binnen via Facebook en Twitter: ‘Voor de eerste keer legt een schip uit Libië dat naar Italië wilde, aan in een ander land: een teken dat er iets verandert. Italië is niet langer de deurmat van Europa.’
Net als Matteo Salvini is de Duitser Horst Seehofer (68) minister van Binnenlandse Zaken. Hij wil asielzoekers die al in een ander EU-land geregistreerd staan, aan de Duitse grens terugsturen. Hiermee zegt Seehofer (CSU-leider) niets geks. Immers, volgens de zogenoemde Dublin-afspraken moet het eerste land waar een asielzoeker de EU binnenkomt, zijn asielverzoek behandelen. Seehofers opstelling leidt niettemin tot twee grote problemen. Allereerst: Duitsland afsluiten druist in tegen het ruimhartiger beleid van bondskanselier Angela Merkel (CDU). Daarom verkeert de Duitse regering nu in problemen, die Merkel hoopt op te lossen door binnen de EU snel afspraken te maken. Zo heeft Seehofer de migratiecrisis een nieuwe dimensie gegeven.
Daarbij komt dat Griekenland en Italië, waar de meeste migranten arriveren, helemaal geen vluchtelingen willen terugnemen. De Italiaanse minister Salvini zei deze week: ‘De Italiaanse regering is enkel bereid de Italianen te helpen.’ Om er ironisch over vluchtelingen aan toe te voegen: ‘In plaats van te nemen, zijn wij bereid te geven.’
Sinds een halfjaar leidt Sebastian Kurz (31, leider van de conservatieve ÖVP) de Oostenrijkse coalitie met de extreemrechtse FPÖ. Boven aan zijn activiteitenlijstje staat: Oostenrijk minder aantrekkelijk maken voor asielzoekers. Daarom wil hij asielzoekers bijvoorbeeld minder rechten geven op een uitkering ‘dan mensen die hun leven lang premies hebben betaald’. Twee jaar geleden, toen hij nog minister was, stelde Kurz voor asielzoekers voor de kust van Europa op eilanden op te vangen, zoals Australië ook doet. Deze week twitterde Kurz dat de buitengrenzen van de EU nu eens goed moeten worden beveiligd. En dat hij het eens is met de Duitse minister Seehofer, die bepaalde asielzoekers wil terugsturen. Daarmee keerde hij zich tegen bondskanselier Merkel.
Vorige week ontmoette Kurz Seehofer. Na afloop zei hij dat Italië, Oostenrijk en Duitsland een ‘as van goedwillenden’ moeten vormen tegen illegale migratie. Deze woorden zijn door iedereen op een goudschaaltje gewogen. Logisch, want van 1 juli tot 31 december is Oostenrijk voorzitter van de EU.
Wie aan een Europese regeringsleider denkt die zijn landsgrenzen sluit voor migranten, denkt aan de Hongaar Viktor Orbán. Vergeleken met een halfjaar geleden, geniet hij in EU-regeringscentra steeds meer steun. Het aantreden van de ministers Matteo Salvini (Italië), Horst Seehofer (Duitsland) en kanselier Sebastian Kurz (Oostenrijk) heeft hem goed gedaan.
Toch is Orbán is zondag de grote afwezige op de ingelaste migratietop. In het discussiestuk dat de Europese Commissie vooraf heeft verspreid, wordt onderstreept dat de EU-lidstaten zich hebben verplicht asielzoekers uit Griekenland en Italië op te nemen. Daar wil Orbán niet aan.
De Hongaar inspireert de regeringen in Polen, Slowakije en Tsjechië met wie Hongarije de zogenoemde Visegrádgroep vormt. Dit viertal besloot donderdag om zondag niet naar Brussel te gaan. Zij bedanken voor de eer om over Merkels binnenlandse problemen te praten, zoals zij de ingelaste top zien.
Orbán wordt volop gesteund door de Poolse premier Mateusz Morawiecki. De Visegrádlanden reizen niet naar Brussel, omdat het discussiestuk van de Europese Commissie ‘opgewarmde oude voorstellen’ bevat die ‘wij niet begrijpen of accepteren’. Daarmee gingen de hakken nog weer iets verder in het zand.
