1.200 Vlamingen installeren geluidssensor voor groot burgeronderzoek: "Meten wat impact is op gezondheid"

Van overvliegende vliegtuigen en luid verkeer tijdens de piekuren, tot fluitende vogels op een zondagochtend. Gedurende 2 maanden zullen slimme geluidssensoren het omgevingsgeluid in verschillende Vlaamse steden gedetailleerd in kaart brengen.

Het project past in 'De oorzaak', een grootschalig onderzoek naar geluidsoverlast in Vlaanderen. "We gaan onderzoeken over welke geluiden het gaat, wanneer ze voorkomen, en wat de impact is op de gezondheid", zegt Laure Jacquemin, onderzoeker aan de UAntwerpen en audiologe in het UZA. "We gaan onder meer kijken naar de slaapkwaliteit, de gevoeligheid voor geluid en de oren van de deelnemers." 

Om dat te meten worden er microfoons geplaatst aan de voorgevels van enkele honderden woningen. "De microfoons zijn uitgerust met een slim systeem dat gaat labelen welk geluid er aanwezig is", legt Verena Iven van het Slaapcentrum van het UZA uit.

"Via artificiële intelligentie gaat het systeem kunnen bepalen of het geluid afkomstig is van bijvoorbeeld auto's of vrachtwagens, maar ook van stemmen van mensen. Het systeem is wel zo gemaakt dat het geen gesprekken opneemt om de privacy van de deelnemers te garanderen." De deelnemer gaat via een dashboard ook per dag kunnen bekijken hoe het zit met het omgevingsgeluid in zijn of haar buurt.

In totaal stelden 627 Antwerpenaren, 370 Gentenaars en 200 Leuvenaars zich vrijwillig kandidaat voor het onderzoek. Jan De Kezel, die woont aan het Sint-Pietersstation in Gent, doet mee omdat hij merkt dat het geluid in zijn buurt de afgelopen jaren is toegenomen. 

"Het kan hier heel stil zijn in de buurt, maar plots kan dat erg hard toenemen", zegt de Gentenaar. "Het doet wat met je lijf als je plots enorm veel geluid te verwerken krijgt, en dat kan soms wat veel worden. Pas als er even geen lawaai is, merk je pas hoe snel je weer tot rust komt." 

"We stelden ons de vraag of de toename van geluid nu gewoon een persoonlijke perceptie was, of dat het misschien effectief zo is. Dit onderzoek is een goede kans om dat objectief te registreren. Als er een probleem blijkt te zijn, dan hoop ik ook dat we daarover met de stad in dialoog kunnen gaan."

Dat lawaai schadelijk is voor het gehoor is uiteraard geen nieuws, maar een teveel aan omgevingsgeluid kan ook schadelijk zijn voor de gezondheid. Volgens De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan het leiden tot chronische stress, hart- en vaatziekten, diabetes en psychische aandoeningen. Ze waarschuwden daarvoor eerder in een rapport.

'De oorzaak' is het grootste burgeronderzoek ooit naar geluid in Vlaanderen, en is een initiatief van de UAntwerpen, UZA en De Morgen. Het startte in september 2023, toen deelnemers hun geluidsomgeving in kaart brachten tijdens een wandeling door hun buurt. Meer dan 8.000 mensen vulden ook al een bevraging in over geluid.