‘Kersvers links’ vindt elkaar in oppositie

Den Haag

Nooit eerder, zo blijkt uit de parlementaire archieven, schreven de drie linkse partijen samen een wetsvoorstel. Slechts drie keer duikt in de database wel een gezamenlijke initiatiefwet op, maar telkens was daarbij een vierde partij betrokken. De tijden zijn veranderd. Onderlinge rivaliteit kunnen de partijen zich nauwelijks veroorloven, nu ze opgeteld nog maar tot 37 zetels komen, één minder dan de PvdA-fractie na de verkiezingen van 2012.

Generatiegenoten Bart van Kent (33 jaar, SP), Zihni Özdil (36, GroenLinks) en Gijs van Dijk (36, PvdA) zochten in april al toenadering. Ze voeren alle drie het woord over het thema arbeidsmarkt. Het contact tussen de kersverse Kamerleden intensiveerde, nadat de formatiepoging met GroenLinks definitief was gestrand. Van Kent was de afgelopen jaren al fractiemedewerker in Den Haag. Het Binnenhof is nieuw voor Van Dijk en ­Özdil, respectievelijk oud-vakbondsman en voormalig docent aan de Erasmus Universiteit.

oneerlijk

Hun initiatiefwet beoogt het gelijktrekken van rechten van ‘payrollers’ met de rechten van gewone werknemers. Steeds meer bedrijven werken met constructies waarbij een payrollbedrijf het werkgeverschap overneemt. Het payrollbedrijf beheert het personeelsbestand, betaalt de lonen uit, houdt de administratie bij, is de formele werkgever. De ondernemer die zijn personeel onderbrengt bij een payrollbedrijf is nog slechts opdrachtgever. Ongeveer 200.000 mensen werken via zo’n payrollconstructie, vooral in de horeca, maar ook bij gemeenten en in het onderwijs.

Handig voor de werkgever, want het scheelt werk en geld. Maar ook oneerlijk, stellen de drie Kamerleden. Was payrolling twintig jaar geleden bedoeld om bedrijven een deel van de administratie uit handen te nemen, nu bieden payrollbedrijven goedkopere arbeidskrachten, door te beknibbelen op de arbeidsvoorwaarden. De payrollbedrijven hebben vrij spel, want een cao voor payrollers ontbreekt.

Wie via payroll werkt, krijgt bij ziekte de eerste dagen niet doorbetaald, zegt Van Dijk. Payrollers bouwen nauwelijks pensioen op, stelt Van Kent. Maar denk ook aan kleinere materiële verschillen zoals fooien of een kerstpakket, zegt Özdil. Extraatjes die vaste werknemers wel krijgen, maar veel payrollers niet.

Daarom stellen zij een aanpassing voor van de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi). Ze willen het fenomeen payroll niet verbieden, maar payrollbedrijven verplichten de arbeidsvoorwaarden te hanteren die voor vaste werknemers met soortgelijke functies gelden. Het concept van hun wetswijziging krijgt nog een laatste juridische check. De Kamerleden hopen het voorstel binnen enkele weken in te dienen.

vakbonden

Ze verwachten brede steun in de Kamer. In 2014 werd een PvdA-motie van gelijke strekking unaniem aangenomen. De uitvoering strandde op onenigheid met coalitiepartner VVD, zegt Van Dijk. Mocht de nieuwe coalitie toch tegenstribbelen, dan treft ze niet alleen het linkse front tegenover zich, maar ook de vakbonden, zegt Van Kent. Vorige week bleek dat een nieuw sociaal akkoord er niet komt. Samen met de linkse partijen maken de bonden zich op voor oppositie tegen het ‘rechtse kabinet’.Vormen de drie mannen de kopgroep en volgt straks het linkse peloton? ‘Linkse samenwerking is geen doel op zich’, zeggen ze, maar de eerste ervaring smaakt wel naar meer. Van Kent: ‘Er zijn talloze schijnconstructies die we samen kunnen aanpakken.’ Özdil: ‘Oneerlijke detachering van werknemers via het buitenland bijvoorbeeld.’ Van Dijk: ‘Fietsbezorgers die als zzp’er nauwelijks rechten hebben bij bedrijven als Deliveroo en UberEats.’ Özdil: ‘Hetzelfde geldt voor postbezorgers.’

In het verleden was de nijd tussen electorale concurrenten SP en PvdA zo groot, dat ze over en weer elkaars moties boycotten. Tussen PvdA en GroenLinks sloegen de gevoelens soms door naar de andere kant. Voormalig PvdA-leider Samsom onderzocht de mogelijkheid van een fusie. PvdA-minister Plasterk betoogde na de verkiezingen dat de PvdA-fractie kon opgaan in de GroenLinks-fractie.

Het zijn oude sentimenten die niet zijn besteed aan Özdil, Van Kent en Van Dijk. Ze willen niet fuseren, wel de handen ineenslaan waar dat kan. ‘Wij hebben geen verleden’, zegt Van Dijk. ‘Er wordt al veel te lang gesproken over linkse samenwerking. Nu moeten we het gewoon gaan doen.’ <