De groeipijnen van Groen: her en der claimt partij de linkse troon, maar dat gaat met vallen en opstaan

De afgelopen jaren profileerde Groen zich met haar oppositiewerk in het parlement als de nieuwe leider op links. Nu wil de partij ook in de lokale politiek sp.a van de troon stoten.

De resultaten van 14 oktober liegen er niet om. In Gent haalde Groen 14 zetels, sp.a 7. Daarmee is het machtsevenwicht binnen het kartel definitief verschoven van sp.a naar Groen. Niet Rudy Coddens (sp.a) maar wel Filip Watteeuw (Groen) is dé kandidaat voor de sjerp. Het gaat tussen hem en Open Vld-lijsttrekker Matthias De Clercq.

In Mechelen is Groen de grootste partij binnen de stadslijst van Bart Somers (Open Vld). De groenen leveren 13 van de 25 zetels, terwijl het aantal zitjes van sp.a na zes jaar oppositie terugvalt van 8 naar 3. Ook in de steden Oostende, Brugge en Antwerpen verbeteren de groenen hun score, terwijl sp.a achteruit boert.

Vilvoorde

Maar goed scoren is één zaak. Op het einde van de rit geldt enkel de vraag: op hoeveel plaatsen kan je effectief meebesturen? Die strijd woedt nu volop.

De eerste vaststelling: zelfs als Groen niet de grootste is, verkoopt de partij haar huid duur. Dat ondervond sp.a-burgemeester Hans Bonte in Vilvoorde. Toen hij zijn kartelpartner Groen uit het bestuur knikkerde, sloten de groenen achter zijn rug een alliantie met Open Vld en N-VA. Sindsdien weet Bonte: ook als de groenen maar 3 zetels hebben, en sp.a 10, laten ze zich niet zomaar opzijzetten.

Groen-voorzitter Meyrem Almaci maakte na Vilvoorde duidelijk dat de socialisten zich niet zomaar alles kunnen permitteren. “Ik mag hopen dat dit niet de manier is van sp.a om aan politiek te doen”, waarschuwde ze partijvoorzitter John Crombez. Haar belofte om geen wraak te nemen in Gent herinnerde Crombez aan het feit dat het lot van zijn partij zowel in Gent als Oostende wel in de handen van Groen ligt.

“Groen vervelt stilaan tot een echte bestuurspartij”, concludeert Dave Sinardet, professor politicologie aan de VUB. Boegbeelden zoals Almaci, Wouter De Vriendt en Kristof Calvo blaken van ambitie en “zijn niet vies van het politieke machtsspel”. Bovendien zien ze in de uitslag van 14 oktober het bewijs dat hun progressieve ideeën aanslaan bij een aanzienlijk deel van de bevolking.

Boemerang

De tweede vaststelling: Groen mist wel wat ervaring. Dat zie je in Antwerpen, waar de partij nog steeds twijfelt aan een bestuursdeelname. Door enkele symbolische dossiers te laten wegstemmen in de gemeenteraad meent kopman Wouter Van Besien nu het bewijs te hebben dat Bart De Wever (N-VA) niet echt tuk is op een grote verzoening tussen links en rechts. Dat is belangrijk voor een deel van de groene achterban.

Maar een goede beurt maakte Van Besien niet. Rechts én links bestempelden zijn demarche als ongeloofwaardig. “Zijn strategische zet is als een boemerang in het gezicht teruggekomen”, zegt Sinardet. “De groenen wilden meespelen in het spel van de groten, maar ze waren een kopje te klein. Uiteindelijk stonden ze volledig geïsoleerd en stonden ze te kijk voor de hele gemeenteraad.”

Volgens politicoloog Bram Wauters (UGent) betaalt Groen de prijs voor haar gebrek aan bestuurservaring op lokaal niveau. “De socialisten hebben bijvoorbeeld veel meer zittende burgemeesters en schepenen”, zegt hij. “Voor de groenen is dit allemaal nieuw. Zij moeten nu de knepen van het vak leren. Dat gaat met vallen en opstaan.”

De kritiek van sommige socialisten dat de groenen nu plotseling naast hun schoenen zouden lopen, deelt Wauters niet. “Uiteindelijk zijn sp.a en Groen op veel plaatsen nog altijd bondgenoten”, klinkt het. “In Oostende had De Vriendt perfect in zee kunnen gaan met Bart Tommelein (Open Vld), maar dat doet hij niet. Ook in Gent hangen de kartelpartners stevig aan elkaar vast.”