‘Het best bewaarde geheim van India’ is trotse gastheer van WK hockey

Op de doorgaande weg van Bhubaneswar klinkt maandagochtend een eindeloos getoeter van tuktuks en taxi’s. Rood stof stuift op en wordt vermengd met uitlaatgassen. Rond het Kalinga stadion is het rustig. Het Nederlands hockeyteam heeft een dag na de 5-1 overwinning op Pakistan een uitlooptraining. Dinsdag wacht de kruisfinale tegen Canada. Bij winst treft Nederland donderdag thuisland India in de kwartfinale van het WK.

Bhubaneswar, een plaats vlak bij de kust in het noordoosten van India, is de hoofdstad van deelstaat Odisha. ‘Het best bewaarde geheim van India’, staat te lezen op de reclameborden langs het hockeyveld. Het is de boodschap van de hoofdsponsor, de regering van Odisha. Bhubaneswar is vooral bekend als een bedevaartsoord voor Hindoes – de heilige Shree Jagannath Tempel ligt net buiten de stad. Het WK moet de deelstaat internationale bekendheid geven.

Odisha is een van de armste regio’s van het land. De helft van de bevolking leeft onder de armoedegrens. Rond de luxe hotels en resorts waar de teams verblijven, wonen mensen in krotten. Hoe komt zo’n groot hockeytoernooi in Bhubaneswar terecht? ‘De reden is simpel’, zegt Nandini Kumar, werkzaam bij de Indiase hockeybond. ‘Dit is dé hockeyregio van het land. Cricket is met afstand de populairste sport van India, maar in Odisha is dat hockey. Al sinds de jaren twintig. Weet je wie hier vandaan komt? Jaipal Singh, de aanvoerder van het Indiase hockeyelftal dat goud won op de Olympische Spelen in Amsterdam in 1928.’

Tientallen soldaten in kakikleding bewaken de verschillende toegangspoorten rond het stadion. Twee nieuwsgierige Indiërs gluren over de muur naast het trainingsveld. De Nederlandse hockeyers genieten zichtbaar van de ontspannen training. Het liedje Dreams van Fleetwood Mac komt uit een meegenomen speaker. Bondscoach Max Caldas zingt zachtjes mee, terwijl een groepje een voetbal probeert hoog te houden. Rustig aan. Een keer raken, anders ben je af. De verliezers moeten kruipend het veld over.

Reservekeeper Sam van der Ven houdt in zijn eentje behendig een hockeybal hoog: links, rechts, op de klompen van zijn beenbeschermers. Het zweet glimt in zijn nek. De temperatuur gaat richting de dertig graden. Zonnestralen breken maar moeizaam door de fijnstof.

Stars become legends

Het WK is niet te missen in Bhubaneswar. Duizenden posters wapperen aan elektriciteitspalen en luifels in de stad. Langs de weg van het vliegveld naar het stadion zijn vrijwel alle muren beschilderd met hockeyers en hockeysticks. Kilometers lang, de afgebeelde hockeyers een beetje uit verhouding. Is dat Billy Bakker? Hij lijkt er op. Op de reclameborden langs de weg is het zeker een foto van Bakker, die tijdens dit WK het gezicht is van het Nederlands elftal. Sommige billboards zijn wel tien bij tien meter. Het onderschrift: Stars become legends.

Hockey heeft in India de laatste jaren een vlucht genomen. Dat is voor een groot deel te danken aan één man: Narinder Dhruv Batra, een rijke Indiase zakenman die sinds 2016 voorzitter is van de internationale hockeybond FIH. Onder zijn hoede werd het Indiase hockey de afgelopen jaren geprofessionaliseerd. Batra verzon de India Hockey League, een wintercompetitie waarbij spelers van over de hele wereld voor veel geld samen met Indiërs spelen. In Bangalore werd een nationaal trainingscentrum gebouwd. Het nationale team steeg naar de vijfde plaats op de wereldranglijst.

De invloedrijke Batra kreeg deelstaat Odisha zo ver om het toernooi te sponsoren. ‘Het is voor het politieke bestuur van Odisha ook een verkapte verkiezingscampagne’, zegt Mihir Vasavda, journalist van de India Express, een landelijke krant. ‘Volgend jaar zijn er weer verkiezingen. De huidige regering probeert met sport zieltjes te winnen. Zo sponsoren ze ook het nationale voetbalelftal, dat hier sinds kort op trainingskamp komt.’

Schildpaddenkostuum

Het WK brengt werkgelegenheid met zich mee. Voor jongens als Nikhil Pangrahi (28) en Satya Narayan Srichandan (28) bijvoorbeeld. Zij hebben misschien wel het mooiste baantje van het WK, zeggen ze in koor. Verkleed als schildpad Olly, de mascotte van het WK, dansen ze tijdens de wedstrijden op en rond het veld. ‘Het masker alleen al is zo’n vier kilo’, zegt Pangrahi trots als hij de stoffen schildpaddenkop optilt.

Ze krijgen per persoon 25 duizend roepie – omgerekend zo’n 300 euro. ‘Dat is echt veel voor ons’, zegt Srichandan. Hij woont zo’n honderd kilometer buiten Bhubaneswar. Voor Indiase begrippen in de buurt. ‘Maar belangrijker nog dan het geld: dit baantje geeft ons de kans om hier in het stadion te zijn. Om de wedstrijden te zien.’

Datzelfde geldt voor de bijna tweehonderd vrijwilligers die dagelijks in en rond het stadion te vinden zijn. Hun beloning is toegang tot de wedstrijd. ‘De kaartjes zijn ook voor de rest van de Indiërs betaalbaar gehouden door de regering, hoor’, zegt Rajan Khaitani. Hij is chef ticketing en komt uit Bhubaneswar. ‘De duurste kaartjes zijn 500 roepie (6 euro), daarmee heb je toegang tot de vip-tribunes. De goedkoopste gaan voor 100 roepie (1,20 euro). Een eerlijke prijs.’

Bollywood

Iedere wedstrijd zitten zo’n 10 duizend toeschouwers op de tribunes. Als India speelt zijn alle 13 duizend plaatsen uitverkocht. Rond de hekken verdringen zich fans om maar iets mee te krijgen van de wedstrijden. Er wordt luid meegezongen met het speciale WK-lied van A.R Rahman, de bekende muzikant die in 2009 een Oscar won voor beste soundtrack bij de film Slumdog Millionaire. Ook populair: Chak de India, een lied uit een Bollywoodfilm over een Indiaas hockeyteam.

De inwoners van Odisha zijn trots dat ze gastheer zijn van zo’n groot toernooi, zegt bondswoordvoerder Kumar: ‘In de rest van India wordt een beetje neergekeken op deze regio. Er werd getwijfeld: kunnen zij daar wel zo’n toernooi organiseren? Het tegendeel wordt nu bewezen. Dat is goed voor het zelfvertrouwen. Ook bijzonder is dat het aantal mannen en vrouwen op de tribune ongeveer gelijk is. Dat is in andere delen van India ondenkbaar.’

Kumar denkt dat het WK sportief van invloed zal zijn. De Indiase internationals Amit Tohidas en Birendra Lakra komen uit de buurt. ‘Dat zijn idolen voor de jongeren hier. Met dit WK zien ze dat het mogelijk is om professioneel hockeyer te worden. Een profcarrière lijkt ineens niet meer zo ver weg.’