Al meer dan drie jaar wachten op nationaal actieplan tegen homo- en transfobie: "Het wordt lachwekkend"

"Hij kon de vele teleurstellingen niet meer aan. Hij begreep niet dat hij nog 'mevrouw' werd genoemd." De reactie van de moeder van Mats De Leender (18), een Antwerpse transjongen die vorige week uit het leven is gestapt, is sprekend. Homo- en transfobie is nog niet verdwenen in onze maatschappij. Meer zelfs, geweld tegen holebi’s en transgenders neemt toe, zo blijkt uit recente cijfers van Unia.

Zelfs al is ons land voortrekker op het vlak van lgbt-rechten, toch blijft holebi- en transfobie hier een ernstig probleem. Het trieste hoogtepunt beleefden we in 2012, met de homofobe moord op de jonge Luikse Ihsane Jarfi. De vorige federale regering-Di Rupo voerde daarop een nationaal actieplan met zes “prioriteiten” in, gaande van wetgeving en preventie verbeteren tot sensibilisering en vervolging. Opmerkelijk: eind 2014 liep dat plan tegen homo- en transfobie af, maar ruim drie en een half jaar na het aantreden van de regering-Michel is er nog altijd geen nieuw.

“Het wordt een beetje lachwekkend”, zegt Bruno De Lille, fractieleider van Groen in het Brussels Parlement en homo. “De nieuwe federale regering beloofde werk te maken van een noodzakelijk nieuw plan. Sindsdien gebeurde er zo goed als niets. Komt het probleem te weinig in de kranten? Zijn de huidige aanvallen niet ernstig genoeg?”

Nieuwe regering, nieuw plan

Bevoegd federaal staatssecretaris is Zuhal Demir (N-VA), die begin vorig jaar Elke Sleurs heeft opgevolgd. Sleurs gaf de Vlaamse lgbt-koepelvereniging Çavaria de opdracht uit te zoeken wat er op het wettelijk vlak nog kan of moet gebeuren. Die opdracht liep eind 2015 af. De Lille: “Een plan volgde niet. Intussen zijn we jaren verloren.”

Demirs woordvoerder reageert nu dat het in “maart of april” komt. “Er hebben bilaterale gesprekken plaatsgevonden met elf kabinetten, zowel federaal als deelstatelijk. Op dit moment integreert ons kabinet de acties van de meewerkende kabinetten. Aangezien het een nationaal actieplan betreft, is dat een omvangrijk werk. In maart of april zal de staatssecretaris dit plan voorstellen op de ministerraad.”

“Wij kijken hier met grote ogen naar”, reageert Bianca Debaets (CD&V), Demirs collega voor Gelijke Kansen in de Brusselse regering. Debaets kondigde in oktober vorig jaar een Brussels actieplan tegen homofobie aan. “Dit is absoluut geen goede zaak. Wij hadden al veel langer een nationaal plan verwacht, dat het onze aanvult of zelfs overbodig maakt.”

“Vergeet niet dat deze legislatuur in 2019 afloopt”, vult De Lille aan. “Zelfs als het plan er in maart of april komt, zal het maar anderhalf jaar in voege zijn. Want als er nieuwe politieke partijen aan de macht komen, leggen ze nieuwe accenten. Plannen als deze lopen per regeertermijn.”

De woordvoerder van Demir countert: “Het klopt dat deze legislatuur volgend jaar afloopt. Maar toch denkt de staatssecretaris dat een nieuw actieplan onontbeerlijk is. Niets zou de volgende regering er trouwens van mogen weerhouden om met dit plan verder te gaan, omdat er ook acties voorzien zijn die legislatuur overschrijdend kunnen zijn.”

Nood is gigantisch

Dat de federale regering niets doet voor holebi’s en transgenders wil niemand gezegd hebben. Zo is er de nieuwe ‘transwet’ van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) en Demir.

Toch wordt bij het middenveld benadrukt dat “de nood voor het plan gigantisch is”. “Het homohuwelijk en adoptie door partners van hetzelfde geslacht wordt dan wel erkend, als twee mannen hand in hand over straat lopen, denken veel mensen: dat moet nu ook weer niet. Een kleine groep rabiaat homofoben gaat zelfs over tot geweld. Hoe sneller het plan er is, hoe beter.”

Wie vragen heeft over zelfdoding, kan anoniem contact opnemen met de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be