Waarom Californië zijn dodelijkste brand ooit kent

3In het zal in de toekomst allemaal nog erger worden”, zei gouverneur Jerry Brown van Californië over de voortdurende branden in zijn staat deze week. Het vuur dat in het noorden het stadje Paradise in de as legde, is nu de dodelijkste natuurbrand in de geschiedenis.

Het dodental rond Paradise stond gisteren op 48, maar er zijn nog 200 vermisten. In het zuiden, bij Malibu, ten westen van Los Angeles, zijn twee doden geborgen. Duizenden andere bewoners van de twee gebieden konden het vuur ontvluchten, soms heel nipt, door met de auto door de vlammen te rijden of te voet plekken te bereiken waar het vuur langs raasde.

Lees ook: ‘Dodental bosbranden in Californië loopt op tot vijftig’.

Los Angeles

Rond Paradise gingen tot dusver 6.700 huizen verloren in een gebied van ongeveer 500 vierkante kilometer groot, zowat een zesde van de provincie Ant­werpen. Rond Malibu is een vergelijkbare oppervlakte verbrand. De branden zijn nog niet onder controle.

Inmiddels zijn op drie andere plekken in Californië branden uitgebroken. In het zuiden stak gisteren een storm op, die het vuur daar verder aanwakkerde. Honderd­duizenden bewoners uit voorsteden rond Los Angeles zijn geëvacueerd.

Vooral Paradise moet een hel zijn geweest. Donderdag al kwamen via sociale media berichten naar buiten over inwoners die met hun auto vast zaten op de wegen uit het stadje. Maandag en gisteren kwamen foto’s en filmpjes naar buiten van mensen die door vlammen omringd in hun auto zaten. “Ik dacht dat het met me gedaan was”, zei Allyn Pierce, een verpleger van het plaatselijke ziekenhuis, tegen The New York Times.

Pierce vertelde dat hij niet verder kon omdat er een brandende auto voor hem stond. Hij zette ‘In Your Eyes’ van Peter Gabriel op, begon afscheidsboodschappen voor zijn familie op te nemen en dacht dat hij “zou sterven in smeltend plastic”. Toen doemde er een bulldozer op die de auto voor hem opzijschoof en kon hij weg. Zijn achterlichten waren al gesmolten.

De brand is de meest schadelijke in de geschiedenis van de staat en heeft het oude record, dat stamde van vorig jaar oktober, gebroken. Zes van de tien meest destructieve natuurbranden in Californië gebeurden in de afgelopen drie jaar. De grootste brand in de geschiedenis, qua oppervlakte, woedde deze zomer.

Toen noemde Brown de branden nog “het nieuwe normaal”. Een klimaatdeskundige corrigeerde hem. “Een normaal is een gemiddelde”, aldus Leroy Westerling, een klimaat- en bosbrandonderzoeker aan de Universiteit van Californië toen tegen radiozender NPR. “Het probleem is dat de branden een reactie zijn op een veranderend klimaat en die verandering gaat steeds sneller. Er komt voorlopig geen nieuw normaal.”

Nieuw abnormaal dus. De klimaatverandering leidt tot hogere temperaturen en grotere droogte, waardoor er brandstof is die makkelijker ontvlamt. Ook in de herfst en in de nachten blijven de omstandigheden goed voor vuur. Het brandseizoen is veel langer geworden, concludeerde het ministerie van Binnenlandse Zaken twee jaar geleden.

De droogte wordt nog verergerd door de intensieve landbouw in de centrale vallei van Californië, die Amerika’s druiven, artisjokken, kiwi’s, bloemkolen, spinazie en bleekselderij levert en veel irrigatiewater vergt. Dat maakt stroomafwaarts gelegen (kust)gebieden droger.

Ook wonen steeds meer mensen in steeds kwetsbaarder gebieden, op de grens van stad en natuur. Volgens een rapport van het Amerikaanse ministerie van Landbouw woont nu een derde van de Amerikanen in zo’n grensgebied, waardoor eventuele branden meer schade kunnen aanrichten.

_{Lees verder onder de foto.}

Paradise was zo’n gestaag gegroeide gemeenschap in het groen, tussen de restanten van een voormalig bos. Het had een lage bevolkingsdichtheid: op een oppervlakte van 50 vierkante kilometer woonden maar 26.000 mensen. Ter vergelijking: Leuven is 56 vierkante kilometer groot en daar wonen 100.000 mensen. Deskundigen zoals Westerling achten het verstandiger om op zulke plekken juist geconcentreerder te bouwen, zodat er een duidelijker frontlinie is tussen bos en bebouwing. Ook is er dan plek voor open ruimte, die minder makkelijk door de vlammen te overbruggen is.

Slecht bosbeheer

President Trump heeft zo zijn eigen ideeën over de achterliggende oorzaken van de branden. Hij heeft de afgelopen dagen de schuld gegeven aan slecht bosbeheer. “Los het op, of anders geen federale betalingen meer!”, dreigde hij zondag.

De tweets wekken de wrevel van onder meer brandweerlieden. “Slecht geïnformeerd, slecht getimed en onheus tegenover degenen de slachtoffers en de mannen en vrouwen in de frontlinies”, zei Brian Rice, voorzitter van de Californische Brand­weerbond.

Trumps bewering dat slecht bosbeheer de oorzaak is van de branden en dat Californië daar schuldig aan zou zijn, is op twee manieren onjuist. Ten eerste zijn de meeste branden in Californië geen bosbranden maar branden op de grens van natuur en bewoonde wereld, waar het vuur zich via bomen, maar vooral ook via struiken en sprokkelhout verspreidt. Ten tweede worden de meeste bossen in Californië niet door Californië beheerd, maar door particulieren en de federale overheid. Het klopt dat zich in die bossen veel brandstof heeft opgehoopt, maar dat achterstallig onderhoud is voor het merendeel te wijten aan onderbezette en ondergefinancierde federale bosbeheerders.

De branden van de afgelopen dagen zijn mogelijk veroorzaakt door elektriciteitsdraden. Vlak voor de twee grote branden donderdag ontstonden, werden er storingen gemeld in schakelkastjes dichtbij de plekken waar het vuur begon. Mogelijk was er kortsluiting, waarna zogeheten reclosers met een extra stroomstoot de storing hebben willen verhelpen. Die (automatische) hersteloperatie kan vonken genereren.

De beurskoers van de energiebedrijf PG&E is sinds donderdag met 33 procent gedaald.