"Conner, casse-toi", vrij vertaald "Conner, rot op" is de boodschap waarmee de vitrine van Vooruit.brussels op de Vlaamsesteenweg werd beklad. Het is de derde maal op ruim een week voor de verkiezingen voor de derde maal beklad met graffiti. Tijdens het laatste voorval, in de nacht van afgelopen donderdag op vrijdag, was er nagenoeg dezelfde boodschap te lezen: "Achteruit. Conner, casse-toi!" stond toen op de ramen van het sociaaldemocratische campagnehuis.

In de nacht van dinsdag 28 op woensdag 29 mei werd het campagnehuis van Vooruit.brussels voor het eerst beklad. Wegens de rode verf en de woorden 'Blood on your hands' op de ramen van het campagnehuis, dacht de Brusselse Vooruit-politica Ans Persoons, huidig Brussels staatssecretaris voor Europese en Internationale Betrekkingen, dat de dader(s) "zich van gevel hadden vergist".

De Vooruit-politica geloofde dat de boodschap over de Israëlische gewelddaden in Palestina ging. "Met Vooruit en Caroline Gennez in de federale regering heeft België een voortrekkersrol genomen om een staakt-het-vuren te eisen, het buitensporig geweld in Gaza te veroordelen", klonk het na het eerste voorval.

Een verkeerde aanname, zo bleek nadien. In de nacht van woensdag 29 op donderdag 30 mei kwam de dader-activist terug en besmeurde de vitrine opnieuw. Ditmaal met de boodschap "I was talking about your bloody borders, #Abolish Frontex".

De organisatie Abolish Frontex "sloeg de interactie gade" en duidt dat het gaat om "het vijandige migratiebeleid dat de partij voortdurend steunt, met inbegrip van de stemming over het nieuwe Europese migratiepact en het inzetten van het Frontex-agentschap op Belgisch grondgebied", klinkt het. Via het bekladden van de gevel wil men "de toenemende spanningen rond het Belgische migratiebeleid" benadrukken, stelt de organisatie in een persbericht.

Donderdag op vrijdag werd nog een laatste boodschap met graffiti op de vensters van het campagnehuis van de Brusselse afdeling geplaatst. Ditmaal werd Oost-Vlaamse lijstduwer voor het Vlaams Parlement en voormalig Vooruit-voorzitter Conner Rousseau geviseerd: "Achteruit. Conner, casse-toi" stond op de vitrine van het campagnehuis te lezen.

"Wij begrijpen de frustraties over de uitdagingen op migratie", reageert Vooruit. Meer controle op het migratiebeleid is volgens de partij "noodzakelijk voor een humaner beleid". Dit om "iedereen die recht heeft op bescherming beter te helpen, op te vangen en te begeleiden". Vooruit blijft ook achter het Europese migratiepact staan, "dat een belangrijke en noodzakelijk stap is voor meer grip op migratie."

“Waar zijn die vlagjes? Steek nu jullie blauwe bordjes omhoog: minder migratie! En nu de witte bordjes: meer koopkracht!” Twee professionele publieksopwarmers warmen de zaal in Antwerp Expo al op voor de laatste grote meeting van Vlaams Belang voor de verkiezingen. Ze oefenen ook al op een Mexican wave en de namen die ze straks moeten scanderen: Chris, Barbara en vooral Tom Van Grieken. "Willy Sommers zou trots zijn op jullie", klinkt het ook nadat Als een leeuw in een kooi luid wordt meegezongen.-

Dat premier Alexander De Croo (Open VLD) afgelopen week plots de hand uitreikte naar N-VA-voorzitter Bart De Wever om samen in de regering te stappen, valt bijzonder slecht bij zijn huidige coalitiepartners in de Vivaldi-regering. Dat bleek zondagochtend nog eens in het VRT-programma De zevende dag. "Ik ben echt ontgoocheld als ik nu zie dat uw volgende droomcoalitie nu geen groenen en socialisten meer omvat", zei Groen-vicepremier Petra De Sutter. Volgens De Sutter is de vorming van een progressief blok, dat bestaat uit socialisten en groenen, "de enige manier om het sociaal afbraakbeleid te vermijden". 

Vooruit-lijstduwer Conner Rousseau deed daar nog een schepje bovenop. “We hebben ons best gedaan om die regering te verdedigen. En twee weken voor de verkiezingen laat u die regering vallen. Sorry, gij zijt Vivaldi, own it with pride. Ik vind het heel laag dat u nu zegt dat u Vivaldi II niet wil, puur om nog wat kiezers van de N-VA binnen te halen. Trouwens, niemand gelooft dat u nu plots met de N-VA een grote liaison gaat vormen.”

De Croo verdedigde zich meteen in De zevende dag: “Laat ons een beetje redelijk zijn. Als iemand vier jaar aan een stuk het beleid en de resultaten van deze regering verdedigd heeft, ben ik het. En ik verdedig het nog altijd voor 100 procent. Maar zoals ik zeg: elk moment heeft zijn coalitie nodig. Tijdens een crisismoment moet je een brede coalitie vormen, we hebben de mensen daarmee goed verdedigd. Maar in een ander moment heb je een andere coalitie nodig.” 

“Zoek al de twijfelende kiezers in uw omgeving en overtuig ze. Overtuig ze! Want de inzet van deze verkiezingen is niets minder dan hun welvaart.” Op een familiedag van de N-VA in Planckendael vuurde voorzitter Bart De Wever nog een laatste keer de verzamelde troepen aan, op een week van de verkiezingen. "Enkel en alleen een sterke N-VA zal de ondermijning van onze welvaart stoppen."

Uit die speech blijkt vooral hoe breed de partij inzet bij deze verkiezingen: voor welvaart, voor onderwijs, maar ook voor "een zorgzamer en gezonder Vlaanderen, moet je bij de N-VA zijn". En voor leefmilieu, vrijheid, veiligheid en migratie. En dan is er nog die belofte van een “confederale omwenteling”. “Wij gaan echt geen vijf jaar luisteren naar de kookwekker van de bomma in de hoop dat de vurige tongen daarna zullen nederdalen. De Vlamingen en de Walen moeten het beleid krijgen waarvoor ze zelf gekozen hebben. Voor een welvarend Vlaanderen, maar evenzeer pour une Wallonie prospère. Zelfbestuur is de beste kuur!”

Maar mogelijk hét argument om die kiezer te overtuigen die nog twijfelt tussen Vlaams Belang en de N-VA, is de belofte dat Bart De Wever premier zou worden – versus een stem voor een partij die zowel Vlaams als federaal aan de kant zou blijven staan. "Want wij hebben de plannen, wij hebben de mensen en wij hebben de moed om te doen wat nodig is."

En dan ging het richting de olifanten.

In een advertentie van premier Alexander De Croo (Open VLD) in onze weekendkrant titelt de partij "ervaren leiderschap in onzekere tijden". Ze schuiven De Croo naar voor als de man die wakker ligt van al onze problemen in moeilijke tijden. "Daar werk ik voor", klinkt het. 

Daarmee kiezen de liberalen voor eenzelfde campagne als CD&V. Zij gaan onder de slogan 'kies zekerheid' naar de verkiezingen. De partij zet zichzelf in de markt als een groep bestuurders die het land kunnen bezeilen, ondanks grote uitdagingen. "Het origineel is beter dan de kopie", reageert de partij op de advertentie van De Croo. 

De strategie om sterk leiderschap in de markt te zetten, is niet nieuw. De bekendste slogan komt allicht uit 1995. Toen hengelde christendemocraat Jean-Luc Dehaene naar het premierschap. Hij wist te overtuigen met de slagzin "de tocht is moeilijk, de gids is ervaren". CD&V wekte de oud-premier in december al even opnieuw tot leven met artificiële intelligentie om die boodschap nog eens te herhalen voor de verkiezingen van 2024. 

In heel Vlaanderen plaatsen de boeren plakkaten om voor hun zaak te pleiten in de aanloop naar de verkiezingen. Met name in West-Vlaanderen en Limburg leeft dat sterk, waar ook verkiezingsborden van de N-VA beklad worden. Maar ook in Gaasbeek geven boeren graag stemadvies. Hier krijgen de partijen Groen, PVDA, de N-VA en Vooruit een rode streep door de naam. Van de partijen die nu in het Vlaams Parlement zetelen, blijven nog Open VLD, CD&V en Vlaams Belang over. Twee van die laatste drie partijen zaten in de huidige Vlaamse regering, die met een stikstofdecreet boerenprotesten ontketende. CD&V gaf al aan de stikstofregeling te willen heronderhandelen.

De Nederlandse politicus en PVV-leider Geert Wilders komt naar Aalst op 8 juni. Dat bevestigen de lokale politie van Aalst en burgemeester Christoph D'Haese (N-VA). Wilders komt een dag voor de verkiezingen naar Aalst om er een bijeenkomst van Vlaams Belang bij te wonen.

"We nemen de nodige veiligheidsmaatregelen", klinkt het bij de lokale politie van Aalst. "We zullen zichtbaar en onzichtbaar aanwezig zijn."

"Het gaat om een gesloten bijeenkomst die op een niet-publieke locatie plaatsvindt", bevestigt D'Haese (N-VA), burgemeester van Aalst. "De aanvraag is lopende, maar ik zal zijn komst niet verbieden. Wij zijn een stad van vrije mensen en vrije meningsuiting. De organisatoren moeten zich wel aan de regels houden."

"We bereiden dit evenement voor zoals elke andere opdracht", zegt een woordvoerder van de lokale politie van Aalst. "We schenken geen speciale aandacht vanwege het profiel van de gast." Omdat het om een Nederlandse toppoliticus gaat, staat de stad Aalst in contact met de Nederlandse Inlichtingen- en Veiligheidsdienst.

Als er één bevoegdheid kleeft aan Vlaams minister Jo Brouns (CD&V), dan is het wel landbouw. Op de markten van Maasmechelen en Pelt start de minister zijn laatste volledige campagneweekend. Daar wordt hij geregeld aan de mouw getrokken over zijn parcours als minister van Landbouw. En dat lijkt in de smaak te vallen.

Duimen, selfies en mensen die Brouns melden dat ze voor hem gaan stemmen. De CD&V'er trekt goedgeluimd over de markt. Een recente peiling in Het Belang van Limburg zet hem als tweede populairste politicus in de provincie. CD&V zou er 15 procent van de stemmen halen en zit daarmee de tweede in rang, de N-VA, op de hielen. "Mensen stemmen voor personen", stelt Brouns vast. "Bij lokale politiek was dat al zo, maar ik merk dat steeds meer in de nationale politiek."

In de korte gesprekken herkennen veel Limburgers Brouns. "Ik zie de minister geregeld", zegt Henri Cuypers in Pelt. "Op de G-voetbal, dat is voetbal voor gehandicapten, komt hij soms supporteren. Ik weet dat hij niet veel tijd heeft, dus ik apprecieer dat hij komt." Brouns is duidelijk een kind van de streek. "Hij zit al jaren in de politiek. Ik ben blij dat hij van burgemeester opgeklommen is tot in Brussel." 

Aan een terrasje stopt hij even om met een groep vriendinnen te praten. Een goeie politicus is iemand die luistert, vinden de vrouwen. Kort voor Brouns' passage kwam Vlaams Belang langs. Maar daarover lijken ze weinig enthousiast. "Ze kunnen goed problemen benoemen, maar ze hebben geen oplossingen", zegt Brouns in het gesprek. Al snel neemt de conversatie een wending richting asiel en migratie. Brouns legt er kalm uit hoe zijn partij ernaar kijkt. Hij heeft het over het Europees migratiepact en het werk van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole De Moor (CD&V). "Streng maar rechtvaardig", is de slotsom.

Op welke precieze score Brouns mikt, zegt hij niet. "22 procent van de Limburgers kent me nog niet, bleek uit de peiling van Het Belang van Limburg. Dat is best nog veel volk. Bekendheid is belangrijk, dus nog even alles geven." 

Op een campagnebijeenkomst van de PS vrijdagavond in Morlanwelz gooide PS-voorzitter Paul Magnette alle beleefdheden overboord. En de handschoenen ook.

“We gaan alles moeten geven! Alles! Dit is het laatste stuk, de eindsprint. Nog één allerlaatste week en die begint nu, vanavond!” De PS blaast pas vandaag, zaterdag, verzamelen in Luik voor een van de laatste belangrijke campagnemomenten. Maar op wat gold als de generale repetitie, vrijdagavond in het kleine Morlanwelz, tussen Charleroi en Bergen, ging PS-voorzitter Paul Magnette al hard in het rood. Hij gáf er geen toespraak. Hij ríep zijn toespraak.

“Bart De Wever ziet zichzelf al als premier en hij belooft ons een tsunami van ellende. De keuze was dus nooit duidelijker. Het is of de terugkeer van de N-VA en MR, met sociale achteruitgang, of wij, de PS. Kameraden! Een op vier weet nog niet op wie ze gaan stemmen. Die mensen moeten wij aanspreken. Hun uitleggen dat we hun problemen begrijpen, dat we samen met de vakbond en de mutualiteit een programma hebben om hen oplossingen te bieden.” Ieder woord werd op den duur geschreeuwd en op luid applaus onthaald. “Ga naar alle wijken, ga naar alle markten en klop op alle deuren! Zorg dat we op 9 juni de grootste worden. Het is ofwel de PS, ofwel een terugkeer van MR/N-VA!”

Lees het volledige artikel >

“We zijn consequent: de natiestaten zijn de bouwstenen van de Europese democratie”, zegt Tom Vandendriessche, lijsttrekker voor Vlaams Belang bij de Europese verkiezingen. Hij zegt dat vrijdagavond in het Europees verkiezingsdebat op VRT Canvas. Zonder het Europees Parlement zou nog de Europese Raad blijven bestaan, waarin de staats- en regeringsleiders van elke lidstaat zitten. “Er bestaat niet zoiets als een Europees burgerschap of een Europese democratie”, zegt Vandendriessche.

Toch wil Vandendriessche niet dat Vlaanderen helemaal uit de Europese Unie stapt. “Wij pleiten niet voor een Vlexit. Wij zien Vlaanderen als lidstaat van de Europese Unie. Maar we willen niet nog een grotere Europese Unie, zoals met Turkije, Albanië en Georgië."

In Terzake gingen Groen-covoorzitter Nadia Naji en N-VA-kopstuk Zuhal Demir met elkaar in debat over (kern)energie. Demir haalde daarbij plots een document boven. Dat moest bewijzen dat minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) de verlenging van de kerncentrales niet correct afgehandeld zou hebben. "Ik vind dat meneer Bouchez wel een punt had toen die zei dat minister Van der Straeten de documenten wat gemanipuleerd heeft."

In een interview met De Standaard verklaarde Georges-Louis Bouchez (MR) onlangs dat er een onderzoekscommissie moet komen naar de manier waarop de verlenging van de kerncentrales is afgehandeld door de toenmalige ceo van Elia, Chris Peeters, en Van der Straeten. Hij beschuldigde haar ervan gelogen te hebben om toch maar te kunnen vasthouden aan de kernuitstap. Daarop diende Van der Straeten klacht in tegen Bouchez voor laster en eerroof.

"Experten van het Internationaal Energieagentschap hebben duidelijke aanbevelingen gedaan. Mevrouw Tinne Van der Straeten heeft die eenzijdig doelbewust geschrapt", aldus Demir met een documentje in de hand. "Die experten zeiden dat we ons in België moesten voorbereiden om onze nucleaire capaciteit te verlengen na 2025." Volgens Demir is die paragraaf geschrapt na contacten tussen het kabinet van Van der Straeten en het agentschap. "U ziet dat hier in de track changes", zei ze, nog altijd met het document in handen.

Naji ontkent. "Tinne heeft al meermaals vragen hierover beantwoord in het parlement. En over uw documentje, daar weet ik niets van." Terzake-presentator Pieterjan De Smedt beaamt dat het document "nu niet te controleren valt".

"Door een domme zetfout krijgt een enthousiaste nieuwbakken politica tonnen bagger over zich heen. To the rescue!", tweette Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) vrijdagmiddag. Op een filmpje dat aan de tweet hangt, toont hij de affiche van Jolien Wittemans, de vijfde opvolger voor het Vlaams Parlement. Daarop staat de volgende zin: "Kies voor jou lokale jongere".
"Het is je vergeven", zegt Ben Weyts. "Je bent nog van de generatie van (voormalige minister van Onderwijs, red.) Pascal Smet." Daarop pakt Weyts een breekmesje en snijdt hij een 'w' uit zijn eigen affiche om die vervolgens aan Wittemans te overhandigen.  

In een fragmentje uit de aflevering van VRT-programma Eerste keus van komende maandag doet N-VA-kopstuk Zuhal Demir een opmerkelijke bekentenis. Ze vertelt dat ze aan haar sleutelhanger een dingetje heeft hangen dat "veel lawaai maakt" als ze het opendoet. Het gesprek met de jongeren van het Guldensporencollege in Kortrijk, campus Engineering, gaat over veiligheid. "Het is heel erg dat ik dat doe, maar het is een beetje zelfverdediging", zegt Demir. Dat de jongeren in de school zich zo onveilig voelen, betekent volgens Demir eigenlijk ook dat "de overheid gefaald heeft".

Vergeet de ice bucket challenge. Vul een badkuip in het bos vol ijs en ga erin zitten. Dat is toch wat Vlaams minister van Werk, Economie en Landbouw Jo Brouns (CD&V) doet voor een campagnefilmpje. "Mijn manier om tot oplossingen te komen, is te allen tijde het hoofd koel houden. Want politiek is elke dag op de proef gesteld worden. Politiek is ondanks tegenstellingen en twijfels toch blijven praten", schrijft Brouns. Ietwat ironisch gaat de minister kopje-onder. 

CD&V-voorzitter Sammy Mahdi gaat van deur tot deur voor de stem van de Merchtemnaar. In een reeks huisbezoeken komt hij kiezers van allerlei pluimage tegen. Sommige stemmen heeft hij al. "Ik stem al heel mijn leven voor CD&V. Het zijn de enige die er zijn voor de boeren", klinkt het in deelgemeente Peizegem. Mahdi hoort met plezier aan hoe een vrouw opnieuw kiest voor de christendemocraten. "We hebben er nodig die ervaring hebben met besturen. Aan mijn kinderen zeg ik dat ze niet op extreemrechts mogen stemmen." 

Maar het is lang niet overal een gelopen race. Bij een koppel Standard-supporters blijkt niet alleen de kleuren van de voetbalclub, maar ook de politieke kleuren niet overeen te komen met die van Mahdi. Al snel gaat het over migratie en integratie. "Een hoofddoek is zoals een pet. Als je ergens binnenkomt bij mensen, zet je dat toch gewoon af", zegt de vrouw die liever niet met haar naam in de krant komt. Ze hekelt ook het vele Frans in de stad. "Dan hoor ik dat ze Frans spreken op het oudercontact. Dat kan toch niet?" 

Na eventjes praten geeft het koppel toe: ze stemmen binnen een goeie week voor het Vlaams Belang. "Twee jaar geleden al beslist", zegt de vrouw. Als 60-jarige slaagt ze er niet in om een job te vinden. Flexijobbers snoepen die af, vloekt ze. Ze wil het Vlaams Belang zien regeren. "Laat ze toch meedoen", zegt ze aan Mahdi. De CD&V-voorman wijst naar de Vlaams Belang-standpunten over adoptie door homokoppels en een kliklijn voor "linkse leerkrachten" als tegenargument. Zelf lijken ze ook niet helemaal overtuigd van die voorstellen. "Maar dat gaat toch niet gebeuren." 

"Toen Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken jong was, deelde hij zwan-worstjes uit aan moslimkinderen. Toen ik twaalf jaar oud was, had ik als zoon van een Iraakse vader en Vlaamse moeder angst om Vlaming te zijn. Door zulke mensen. Zij vullen Vlaming zijn zo in. Geef de sleutel niet aan een partij die nieuwkomers het gevoel geeft dat ze er niet bij horen. Het creëert een averechts effect." 

Voor het eerst is er, naar Nederlands voorbeeld, een toetsing gebeurd van de verkiezingsprogramma's. Die werd gedaan door vijf externe experts in opdracht van Advocaat.be, een initiatief van de Orde van Vlaamse Balies. "Wij geven geen stemadvies", benadrukt Peter Callens, voorzitter van Advocaat.be. "Maar zo kan de kiezer wel meer gefundeerd zijn keuze maken."

De experts beoordeelden in totaal 677 programmapunten en gaven in consensus die punten een kleur mee. Groene programmapunten versterken of beschermen de rechtstaat, rode punten betekenen een daadwerkelijke bedreiging voor die rechtstaat. Een oranje punt kan een bedreiging vormen voor de rechtstaat, maar kan ook met de nodige nevenmaatregelen groen worden. 

Uit het evaluatierapport blijkt dat vooral Vlaams Belang en N-VA in hun programma's punten hebben die in strijd zijn met de rechtstaat. Meer dan de helft van de onderzochte programmapunten van Vlaams Belang kleuren rood en vormen dus een bedreiging van de rechtstaat. Een ervan is de intrekking van de islamitische eredienst: rode kaart. Slechts één onderzocht punt van Vlaams Belang kleurt groen. De N-VA heeft 18 punten die een aantasting van de rechtstaat inhouden en nog eens 46 die een mogelijke bedreiging vormen. Zo wil de N-VA aanzetten tot haat uit de strafwet schrappen, terwijl het Grondwettelijk Hof eerder oordeelde dat de beteugeling van aanzetten tot haat "essentieel voor het democratisch karakter" is. 

De experts stelden ook vast dat die twee partijen verschillende voorstellen hebben die ingaan tegen internationale verdragen. Zo wil de N-VA alleen nog arresten van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) uitvoeren waarbij België zelf partij is. Vlaams Belang wil dan weer een pauze van alle bestaande Europese klimaatregels.

"Als je op internationale verdragen wil terugkomen, moet je het verdrag wijzigen", zegt Callens. "Je kan niet gewoon die internationale verbintenissen naast je neerleggen."

De Orde van de Vlaamse Balies stelt nog "zorgwekkende trends" vast. Het gaat dan om voorstellen die een beperking van de toegang tot de rechter inhouden, vooral voor kwetsbare groepen. Ook zijn er toenemende beperkingen op de privacy, zoals een voorstel van Open VLD voor meer veiligheidscamera's.  "De rechtstaat beschermt ons tegen willekeur, machtsmisbruik en corruptie dankzij instellingen en regels", aldus Callens. "Zorg voor de rechtstaat en de rechtstaat zorgt voor jou."-