Direct naar artikelinhoud
Opinie

Girl: de schoonheid ligt in het oog van de toeschouwer

Joz Motmans.Beeld rv

Joz Motmans is gastprofessor genderstudies aan UGent en coördinator van het Transgender Infopunt, het Vlaamse centrale onthaal, informatie- en kenniscentrum.

Girl wakkert het genderdebat aan. Het debuut van Lukas Dhont is een vrij trage film, die de verbeelding prikkelt en de kijker ruime interpretatievrijheid geeft. Veel van wat aan de intenties van de regisseur wordt toegeschreven, ligt dus eigenlijk in het oog van de toeschouwer.

Girl focust op de innerlijke strijd die een transpersoon kan doormaken, zelfs als de sociale context tot steun is. In de knoop liggen met jezelf, je identiteit en zelfs je lichaam is een dagelijkse realiteit van veel jongeren. Uit recente interviews met ouders en jonge transgenders werd duidelijk dat er slechts zelden sprake is van binaire genderopvattingen of -belevingen, zoals Michaël Maerten suggereert. Ze spreken veeleer over een diepgaande worsteling en zoektocht naar waarachtigheid.

De lesbiennes op de London Pride hebben met hun actie vooral het eigen beperkte begrip van gender te kijk gezet

Lees ook de opinie van Michaël Maerten: Girl: een faux pas op een hellend vlak?

Transfobie

Deze strijd voor het recht jezelf te mogen zijn, vormt de gemeenschappelijke grond met de strijd van holebi’s. Uit onderzoek blijkt dat holebi’s in het algemeen meer begrip tonen voor transpersonen dan de doorsnee cisgender hetero. De lesbiennes op de London Pride, die Maerten aanstipt, hebben met hun actie vooral het eigen beperkte begrip van gender te kijk gezet en kregen bakken kritiek van de eigen achterban. Hun opvattingen dat transvrouwen geen echte vrouwen zijn, getuigt van transfobie zonder weerga. Dat spoort met de radicale feministen, die momenteel de hervorming van de Gender Recognition Act in het VK trachten te boycotten omdat ze vrezen voor “mannen die vrouw gaan worden om vervolgens vrouwen te verkrachten”. Wat een stuitend gebrek aan inzicht en begrip.

Lukas Dhont, regisseur van de film ‘Girl’.Beeld EPA

De simplificatie van opvattingen over deze thema’s toont de nood aan meer sensibilisatie. Neem nu de uitdrukking ‘geboren zijn in het verkeerde lichaam’. Hoewel die alomtegenwoordig is in de algemene media, bestaat er natuurlijk niet zoiets als een verkeerd lichaam. De frase is niets meer dan een luie metafoor, en een van de eerste mythes die we doorprikken in contact met genderzoekende personen: geen enkel lichaam is op zich verkeerd, elk lichaam heeft bestaansrecht.

Maar voor sommige transpersonen voelt het lichaam waarmee men werd geboren wél zeer oncomfortabel aan. Voor anderen dan weer niet, of niet helemaal. Het is, kortom, altijd een persoonlijke zoektocht. En een persoonlijke aanpak is al sinds een decennium de standaard in de zorgpraktijk: geen one size fits all, maar op maat van de cliënt wordt gezocht naar wat nodig is om zich weer comfortabel te kunnen voelen in de eigen genderbeleving en de sociale uitdrukking daarvan, alsook de lichaamsbeleving. Dat levert een scala aan mogelijkheden op om ‘hybride’ te zijn, of om ‘gewoon’ man of vrouw te mogen zijn. Zo kan een transvrouw lesbisch zijn of een transman zwanger zijn.

Culturele representatie

Zo'n diversiteit hebben we ook nodig in culturele representaties, zoals films. Girl is een waarachtig verhaal dat de regisseur na aan het hart ligt, maar uiteraard niet het enige mogelijke verhaal over dit thema. Het is één film naast andere.

Natuurlijk hebben we nood aan meer culturele representaties van diverse vormen van trans-zijn. Waar we tot de jaren 90 transpersonen alleen als seriemoordenaars zagen verschijnen in films à la Dressed to kill of Homicidal, is er sindsdien gelukkig meer aandacht gekomen voor diverse transkarakters. Denk aan die andere Belgisch topproductie Ma vie en rose en aan de queerproductie By Hook or by Crook. Ook Tomboy, de recente film Just Charlie en de tv-reeks Orange is the New Black zijn de moeite. 

In tijden van polarisatie nodigen deze culturele representaties van trans-zijn ons uit om onze definities geslacht en gender te herbekijken

In tijden van polarisatie nodigen deze culturele representaties van vormen van trans-zijn ons uit om onze definities en concepten van geslacht en gender te herbekijken, en de diversiteit te (h)erkennen. Want als aanvaarding pas mogelijk wordt als iedereen dezelfde genderinvulling heeft als jij, houdt het op aanvaarding te zijn.