Van 'De Witte' tot 'Floere het fluwijn': duizenden brieven en manuscripten van Ernest Claes naar het Letterenhuis
Het Letterenhuis in Antwerpen verwerft het archief van de Vlaamse schrijver Ernest Claes, bekend van de schelmenroman 'De Witte' die ook verfilmd werd als 'De Witte van Sichem'. Binnenkort zijn duizenden manuscripten en brieven van Claes online te raadplegen.
Ernest Claes (1885-1968) was een veelgelezen schrijver van volkse verhalen en streekromans. Zijn grootste succes was ‘De Witte’ uit 1920, over de kwajongensstreken van een dorpsjongen met vlasblond haar.
Hoe hij in zijn blootje naar huis moest lopen, omdat zijn kleren bij het zwemmen waren weggenomen of hoe hij de Guldensporenslag naspeelde: het zijn scènes die in het collectieve geheugen zitten, mede door de verfilming van 'De Witte'. Dat gebeurde 2 keer, in 1934 door Jan Vanderheyden en in 1980 door Robbe De Hert.
12.000 brieven en 1.000 handschriften
Het Letterenhuis in Antwerpen heeft nu een kostbare schenking ontvangen van het Ernest Claes-genootschap. Het gaat om zo’n 12.000 brieven, zo’n 1.000 manuscripten en voorts knipsels, foto’s en audio-opnames. De omvangrijke dagboeken van Claes volgen nog.
Hoe ‘De Witte’ ontstaan is, valt af te lezen uit het archief. Er zijn de allereerste korte notities voor het boek, verschillende handschriften, bewerkte uitgetikte tekst, drukproeven en voorts ook correspondentie over de eerste verfilming.
In het omvangrijke archief zitten ook handgeschreven jeugdherinneringen van Ernest Claes en de allereerste, nog ruwe ontwerpen voor zijn romans. En een enorm aantal brieven. Hij correspondeerde met collega-auteurs zoals Stijn Streuvels, Felix Timmermans, Herman Teirlinck of Gerard Walschap. En Ernest Claes kreeg ook veel fanmail van lezers.
Van de familie Claes via het Claesgenootschap naar het Letterenhuis
Het archief van Ernest Claes werd eerst nauwgezet bijgehouden door zijn echtgenote en na haar dood door hun zoon en schoondochter. In 1975 werd het archief overgedragen aan het Ernest Claesgenootschap, dat het nu onderbrengt in het Letterenhuis. "Onze beste keuze voor wie oog en oor heeft voor de literatuur", zegt Jan Van Hemelryck, voorzitter van het Ernest Claesgenootschap.
Het Letterenhuis maakt de archieven in de toekomst toegankelijk voor raadpleging en onderzoek. Dat gebeurt via dit online collectieplatform, waar recent ook allerlei documenten van Walter Van den Broeck, Geert van Istendael of Anne Provoost werden opengesteld.
Behalve 'De Witte' schreef Ernest Claes nog andere populaire verhalen, zoals 'De vulgaire geschiedenis van Charelke Dop', het dierenverhaal 'Floere het fluwijn', 'Wannes Raps', 'Daar is een mens verdronken' of ‘Jeroom en Benzamien’, dat bewerkt werd tot een feuilleton op de openbare omroep.
Van 1969 tot 1972 zond de BRT de legendarische tv-reeks 'Wij, heren van Zichem' uit, gebaseerd op 'De Witte' en op andere boeken van Ernest Claes. Met acteurs als Luc Philips, Dora van der Groen of Jenny Tanghe en het bekende liedje 'Wij zijn de mannekes van plezier' in de generiek.
De werken van Ernest Claes werden vaak herdrukt en vertaald. De auteur kreeg de Staatsprijs voor de Letterkunde en de Prijs der Vlaamse provincies voor zijn hele oeuvre.
Maar hij had ook een collaboratieverleden. In de Tweede Wereldoorlog bleef Claes in het parlement werken als ambtenaar, ging op uitnodiging op reis naar Duitsland en was actief in het collaborerende VNV, als 'stille soldaat', volgens historicus Bruno De Wever. Claes zat enkele maanden in de gevangenis, maar werd later vrijgesproken.
Bekijk: 'Nonkel Bob' Davidse op bezoek bij Ernest Claes ('Jeugduur', 1963)