De beste cowboy ter wereld komt uit...Herentals: “Weet je, mijn vrouw is eigenlijk beter dan ik”

Wanneer we in Herentals aankomen zien we jammer genoeg geen eindeloze prairies en klapdeurtjes. Wel windturbines, hoogspanningskabels en een stevige kantinedeur, want het tocht. Achter die deur wacht Bernard Fonck. Hij werd samen met zijn vrouw Ann Poels (39) al acht keer wereldkampioen bij de Amerikaanse bond NRHA (National Reining Horse Association), met zetel in Oklahoma. Zes titels van hem, twee van Ann. De voorbije jaren woonde het koppel samen met dochter Jody (12) en zoon Justin (6) in het Italiaanse Alessandria, waar ze in dienstverband voor een fokker werkten. De huidige passage in de ­Rawhide Ranch van Anns ouders is maar ­tijdelijk. In de Greesstraat in Herentals kocht het stel een boerderij met 12 hectare grond, waar het een eigen fokkerij voor reiningpaarden wil ­uitbouwen. Die zal J & J gaan heten, naar de ­namen van de kinderen.

“Wereldkampioen worden went nooit. En dit was een heel speciale titel, want de Wereldruiterspelen worden maar elke vier jaar georganiseerd”, zegt Bernard. “Deze keer was dat in het Amerikaanse Tryon. Dat ik kon winnen in de bakermat van de reinigsport, maakt het des te specialer. Amerika ademt paarden en western. Weet je wat zo geweldig is? In de ­klassieke paardendressuur moet het ­publiek stil zijn, terwijl tijdens reiningwedstrijden iedereen in de tribunes zit te schreeuwen. Je wordt aangemoedigd zoals in een voetbal­stadion. In Tryon zat de hele Belgische paardensportequipe in de tribunes. Er was enorm veel ­ambiance. De vijf juryleden gaven mij net een half punt meer dan de Amerikaan Daniel Huss. Het was dus héél close.”

Eerste Europeaan

Het is de eerste keer dat een Europeaan goud wint op de Wereldruiterspelen in reining. Om te beseffen wat dat betekent bekijken we het filmpje van Bernards overwinningsrit. Al meer dan 35.000 keer werd het de voorbije weken afgespeeld. Wij kregen er kippenvel van. “Ik kan er ook naar blijven kijken”, zegt Bernard. “Voor het geld moet je deze sport trouwens niet doen, want als je twee weken in Amerika zit, liggen de trainingen thuis stil. Bovendien was de timing moeilijk. Ann en ik kwamen net terug uit Italië. Jody en Justin begonnen hier op hun nieuwe school. En ik was dus niet thuis om hen op te vangen. Aan zo’n Wereldruiterspelen neem je deel om promotie te maken voor de reiningsport.

Je kan reining nog het best omschrijven als een ­westernvorm van dressuur. Als ruiter moet je je paard een vastgelegd patroon laten uitvoeren van cirkels, spins en stops. Die stops zijn heel spectaculair en moeilijk. Het paard loopt dan ­alleen nog met de voorste benen, terwijl het de achterste twee stilhoudt. Die glijden dan door het zand tot het paard stilstaat. We hebben in België echt toppers in de reining. Toch halen ­onze prestaties amper de media. Da’s jammer. Hoe meer mensen de sport leren kennen, hoe meer beoefenaars. ­Momenteel denk ik dat we ongeveer 350 competitieruiters hebben. Dat is niet slecht, maar in Italië zijn er zo’n tweeduizend wedstrijd­ruiters in de reining.”

Ann Poels komt de kantine binnen voor een korte pauze. “Weet je, mijn vrouw is eigenlijk beter dan ik. Zij rijdt met veel meer gevoel”, zegt Bernard. “Onzin”, repliceert Ann. “We hebben allebei onze sterke punten. Jij hebt meer kracht. Als team vullen we elkaar aan. Bernard is ook heel goed met jonge paarden. Het is de bedoeling dat we in de toekomst minder wedstrijden gaan rijden en ons toeleggen op het fokken.”

Kempense liefde

Ann Poels en Bernard Fonck zijn al negentien jaar een stel. Bernard is afkomstig van Oordegem, dicht bij Wetteren. “Eerst werkte ik in de vlees­sector, bij mijn ouders. Ik reed recreatief als boscrosser. Tot ik een hernia kreeg en geopereerd moest worden. Er zitten nog altijd acht schroeven in mijn rug. Mijn dokter zei dat ik het paardrijden niet per se hoefde op te geven, maar dat ik best een beter paard zocht. Zo kwam ik bij het Amerikaanse quarter horse terecht, het ras dat gebruikt wordt voor westernrijden. Paarden van dat ras zijn heel koel in hun hoofd, maar hebben toch genoeg bloed om te crossen. Hun naam kregen ze omdat ze het snelst zijn in races over de korte afstand van een kwart mijl.”

Of het wel gezond is om dagelijks paard te rijden met acht schroeven in je rug? “Als ik niet rijd, krijg ik pas pijn. Paardrijden is sowieso goed voor de rugspieren. Zo’n westernzadel zit heel zacht. Mijn eerste quarter horse was geen topper. Twintig jaar geleden ben ik les beginnen te volgen bij Christel Poels, de zus van Ann, hier op de Rawhide Ranch. Zo kon ik de truken van de foor leren. En hier ben ik aan Ann blijven plakken. Dat mijn palmares langer is dan dat van haar, komt ook omdat ze twee keer zwanger is geweest. Justin is momenteel gekker van voetbal, tractoren en quads dan van paarden. Jody is nu pas echt aan het rijden. Ze volgt Latijn op school en voorlopig gaat dat goed. Later wil ze dierenarts worden, zegt ze.”

What A Wave

Wat Fonck deugd heeft gedaan in Tryon, waren de positieve reacties die hij kreeg van de Belgische dressuur- en springruiters. “Ze schrokken ervan hoe technisch reining is. Het is veel meer dan ‘cowboyke’ spelen, zomaar op een knol zitten en ‘ju’ zeggen.”

Het is tijd om naar de stallen te gaan, en kennis te maken met die andere gouden held. Die heet What A Wave en is de elfjarige hengst die Bernard mee de titel bezorgde. Een bink. Hij is eigendom van Steve Vannietvelt en Gina De Pauw uit Melsele, maar staat gestald in Herentals. Bernard scoutte Wave in Amerika.

“Hij was vijf jaar en stond op een ranch in de Verenigde Staten, bij een bekende trainer. Toen ik hem reed, voelde ik wat ik wilde voelen op een toppaard. Het is een hengst met présence en power. En een fantastische motor ­achteraan. Ik heb hem getest voor de klant, en zo is Wave met het vliegtuig naar België overgebracht. Wave vertrouwt mij, en ik hem. Dat is enorm belangrijk in de combinatie ruiter-paard. Mijn gouden rit op de Wereldruiterspelen was meteen mijn laatste competitierit met Wave. Hij blijft hier wel in training staan bij mij, maar de zoon van de eigenaar gaat er nu wedstrijden mee rijden. Ja, dat is best zwaar, al weet je dat op ­voorhand als je paarden rijdt voor klanten.”

Vlechtjes

De verzorgers – of grooms, zoals ze officieel heten – beginnen Wave te borstelen. Ze doen wat olie op zijn snoet voor de fotosessie en de vlechtjes worden uit zijn manen en staart gehaald. De hengst heeft een groot voorhoofd, brede kaken en ex­pressieve ogen. Als we hem met een rund zouden ­vergelijken, dan was Wave een dikbil. Maar dat klinkt veel te oneerbiedig voor dit edele dier. “Bij ons worden de manen en de staart altijd ingevlochten, omdat ze dan proper blijven en dikker worden. Uitstraling is belangrijk. Wave hééft het.”

Zijn kleur is ook bijzonder. “Dat noemen we chestnut”, zegt Bernard. Het valt op hoe stoïcijns de dekhengst zich de verzorging laat welgevallen, terwijl vlakbij merries staan te lonken. “Quarter horses hebben een evenwichtig temperament. Bij de merries waarmee we fokken, kijken we niet ­alleen naar de beweging en de bouw, maar ook naar het karakter. We hebben zelf al enkele veulens van What A Wave. Hij dekt niet natuurlijk, maar op de bok, waarbij zijn sperma wordt op­gevangen en kunstmatig geïnsemineerd bij de merrie. Op dat vlak hebben de Wereldruiterspelen ook al enkele nieuwe contracten opgeleverd voor de eigenaar. Daar ben ik blij om.”

Bernard Fonck is een NRHA One Million Dollar ­Rider. Hij verdiende al meer dan 1,8 miljoen ­dollar aan prijzengeld. Maar dat geld zit niet in zijn zak, het gaat grotendeels naar de klant. Bernard zelf moet het vooral hebben van de training en de ­verkoop van paarden. Voor een les vraagt hij 50 euro per uur. Niet veel voor een wereldkampioen. “Wie zijn paard hier stalt, betaalt 750 euro per maand: 350 euro stalgeld en 400 euro training. We willen ons nog meer op fokkerij toeleggen, want de prijzen voor de echt goeie reiningpaarden zitten in de lift. Al blijven ze wel veel goedkoper dan jumpingpaarden. Voor 150.000 euro koop je een quarter horse van héél goeie ­kwaliteit, terwijl de topjumpingpaarden prijzen van 2 of 3 miljoen euro halen.”

Bernard Fonck en Ann Poels zijn toppers, maar ook Gina Maria Schumacher, de dochter van ­Formule 1-legende Michael Schumacher is dat. De drie komen elkaar bijna wekelijks tegen op wedstrijden. “Schumacher heeft een grote ranch in Zwitserland en in de Verenigde Staten. Weet je wat ook nog goed gaat zijn voor de promotie van de reiningsport? Wanneer de tv-reeks ­Yellowstone met Kevin Costner op Netflix komt. Andrea Fappini, een Amerikaanse reiningspecialiste, speelt erin mee.”

Onze fotograaf polst of Bernard Wave een zoen kan geven, zoals na zijn wedstrijd in Tryon. Maar zo’n cowboy die zijn paard kust: dat vindt ie toch niet zo professioneel. “In de emoties van het moment past het, maar hier in de piste vind ik het raar.” Een knuffel krijgt Wave wel, en de zoen is voor Ann. Als de fotosessie erop zit, pakt jack russell Lily het touw van Wave in zijn mond en loopt enkele meters met de kampioen naar de stallen. De hengst zet geen voet verkeerd naast het hondje.

“Een topkarakter”, herhaalt Ann nog eens. We ­vragen aan Bernard om zijn zwarte cowboyhoed op te zetten, en wanen ons ineens in Texas. Hij ­demonstreert enkele spins op een ander paard. Het gaat griezelig snel. Of hij nooit draaierig wordt, wil onze fotograaf weten. “Jawel hoor, maar ik ben naar de dokter gegaan en heb daarvoor pilletjes gekregen. Sindsdien gaat het beter. Bij de training van jonge paarden moet je opletten met die spins, want ze kunnen er ook duizelig van worden.” Bernard doet nog een galopwissel, een snelle en een trage cirkel en een rollback. Dat laatste is een actie waarbij het paard in galop aan komt rijden, stopt met een zogenaamde sliding stop, 180 graden draait en weer in galop wegrijdt. Bij de stop stuift het zand omhoog.

Olympische discipline

De wereldkampioen wil de Koninklijke Belgische Ruitersport Federatie (KBRSF) nog uitdrukkelijk bedanken. “De federatie heeft alle kosten op zich genomen van het transport en de reis naar Tryon. Ze heeft het reiningteam altijd serieus genomen.” Over vier jaar vinden de Wereldruiterspelen misschien in Nederland of Dubai plaats. Of hij en Ann ooit nog kans maken op een olympische medaille, hangt af van de erkenning als olympische sport. Er is twijfel tussen endurance – waarbij paarden binnen een vastgelegde tijd een bepaalde afstand afleggen – of western als extra hippische discipline. De sjeiks met hun Arabische volbloeden lobbyen voor endurance. “Wij zouden natuurlijk liever western hebben. Gewoon puur om op tv naar te kijken, is het spectaculairder dan endurance. Maar ik wil niet arrogant overkomen en zeker niemand van een andere paardentak op de tenen trappen.” En zo merken we het weer: Fonck is een cowboy, maar bovenal een gentleman.