Als je van opzij het podium van de Antwerpse opera betreedt, word je op de achterwand verrast door hoge schaduwen. De jongste dansvoorstelling van Alain Platel (67) heet niet voor niets Ombra. De schaduwen weerspiegelen de kruin van het enige decorstuk dat op het podium staat, een boom, van 8 meter breed en 12 meter hoog. Zes maanden hebben ze daar in het decoratelier in Zele aan gewerkt, doorgaans met acht personen.

“Dit is een van de meer uitdagende stukken die we ooit hebben gemaakt”, vertelt Jurgen Baert, die als hoofd van het decoratelier van Opera Ballet Vlaanderen wel wat gewoon is. “Heel bijzonder is dat het niet zomaar een decorstuk is, maar de vertaling naar het podium van een kunstwerk van Berlinde De Bruyckere. Geïnspireerd op haar installatie Cripplewood (2013) hebben we een maquette gebouwd op schaal 1 op 10. Een kleine, maar bijzondere bijkomstigheid: de boom moest ook kunnen bewegen.”

“De boom zelf is een stalen constructie van twee ton. Maar zijn geraamte werd wel bekleed met schors, vervaardigd in latex mallen die Berlinde eerder had gebruikt. De dansers kruipen in zijn kruin, dus moest het materiaal wel tegen een stootje kunnen”

Jurgen Baert

Hoofd decoratelier van Opera Ballet Vlaanderen

Alain Platel, die twee jaar geleden als choreograaf in de Antwerpse opera al eens te gast was met C(h)oeurs, ontplooit zijn jongste dansvoorstelling als een ode aan Gerard Mortier (1943-2014). Deze Gentse bakkerszoon schudde sinds de jaren 70 de vastgeroeste podiumkunsten door elkaar en verzette bakens als intendant van De Munt en artistiek directeur van de Salzburger Festspiele. “Toevallig was ik erbij toen Mortier precies tien jaar geleden overleed”, vertelt Platel. “Broedend op een metafoor voor Gerard kwam ik uit bij een boom. Een object met een brede stam en krachtige wortels, maar met intussen ook verschillende vertakkingen die verwijzen naar zijn artistieke nalatenschap. Bij het decor voor de voorstelling Nicht Schlafen (2016) liet ik me al bijstaan door Berlinde De Bruyckere (59). Maar waar de inspiratie toen uit haar sculpturen met vervormde paardenlichamen werd gehaald, diept ze ditmaal haar passie met bomen verder uit.”

De Gentse Berlinde De Bruyckere is niet de eerste de beste in de internationale kunstwereld. Op 20 april opent haar expo op de Biënnale in Venetië, maar eerstdaags is er dus ook in de opera van Antwerpen een werk van haar te zien. Haar gigantische boom, het enige decorstuk in Ombra, zal tussen de voorstellingen door – gratis, en zonder reservatie – bezichtigd kunnen worden. “Ik vind bomen levende sculpturen”, zegt De Bruyckere. “Geen beeldhouwer kan zo’n krachtig kunstwerk verzinnen.”

Hydraulisch systeem

En toch ging ze samen met de mensen van het decoratelier van Opera Ballet Vlaanderen de uitdaging aan. “De boom zelf is een stalen constructie van twee ton”, zegt Jurgen Baert. “Maar zijn geraamte werd wel bekleed met schors, vervaardigd in latex mallen die Berlinde eerder voor haar boomkunstwerken had gebruikt. Naargelang de lichtinval komt de boom tot leven. De dansers kruipen in zijn kruin, dus moest het materiaal wel tegen een stootje kunnen.”

“Los van het esthetische aspect is er wel wat ingenieurswerk in deze constructie gekropen”, weet Baert. “Omdat we uitkwamen op krachten van 5 à 6 ton die verzet moesten worden, hebben we samengewerkt met oliedrukspecialisten. Zij hebben een hydraulisch systeem ontworpen dat dergelijke tonnage aankan. Zonder deze aanpak zou dit decorstuk los door de theatervloer zijn gezakt.”