SPD wil verder met Merkel, maar niet van harte
De sociaaldemocraten willen verder met de Union van Angela Merkel en haar collega's. Dat hebben de SPD-leden dit weekend beslist op hun congres in Bonn.
De Berlijnse sociaaldemocrate Gerlinde Schermer (61) voorspelde gisteren, halverwege het SPD-partijcongres en haar broodje gehaktbal, precies hoe de middag aflopen zou: "Ik voorzie een nipte zege voor de voorstanders van de Grote Coalitie met de CDU - 55 tegen 45 procent ofzo. Helaas!"
Met een laatste snipper brood duwde ze de resterende klodder mosterd naar binnen, alsof ze de teleurstelling alvast wilde voorproeven. Een paar uur later las minister van Justitie Heiko Maas de uitslag voor: 362 stemmen vóór samenwerking met Angela Merkel: 56 procent. Tegen stemden 279 afgevaardigden. Eén van de 644 aanwezigen onthield zich.
Angela Merkel reageerde opgetogen. Als de onderhandelingen voorspoedig verlopen en de 450.000 SPD-leden voor het uiteindelijke regeerakkoord stemmen, kan ze in april eindelijk beginnen aan haar vierde - en vermoedelijk laatste - termijn als bondskanselier van Duitsland. Ook in Brussel, Parijs en andere West-Europese hoofdsteden zal er voorzichtig geklonken zijn op de SPD. Maar in Bonn was er geen spoor van euforie. Zelfs voldaanheid was een te groot woord. De uitslag werd aanvaard als noodzakelijk kwaad.
De SPD kiest voor de macht omdat het water de partij aan de lippen staat
Sommigen knikten, Schermer schudde het hoofd. Ze had het al gedacht, maar had het willen voorkomen. De in Oost-Duitsland geboren politica had haar partij zo graag in de oppositie gezien. Ze hield een vlammend betoog voor meer sociale rechtvaardigheid, tegen verdere privatisering van overheidsinstellingen, tegen de SPD als middenpartij, vóór de SPD als linkse oppositiepartij.
Zodra het congres was geopend, had ze haar vinger opgestoken. Het resultaat was dat Schermer, een relatief onbekende gedelegeerde, direct na Schulz mocht spreken.
De partijleider, die nog geen jaar geleden werd toegejuicht als de Messias uit Brussel, moest nu al voor de tweede keer in twee maanden op een partijcongres vechten voor zijn politieke voortbestaan. De SPD moest verantwoordelijkheid nemen, zei hij. Hij benadrukte wat de partij in de onderhandelingen met de CDU allemaal al had binnengehaald: miljarden voor het onderwijs, lastenverlichting voor de minima, en vooral het groene licht voor "meer Europa", samen met de Franse president Emmanuel Macron. "Gisteren", zei hij, "werd ik nog gebeld door Macron."
Toen gebeurde er iets opmerkelijks. Uit de zaal klonken uitjouwgeluiden, het soort gejoel dat op de basisschool werd ingezet als het kneusje van de klas weer eens een onnavolgbare boom opzette over zijn fossielenverzameling. Schrok Schulz? In elk geval leek hij kort de draad kwijt. Dat Schulz een voor zijn doen inhoudelijke en bevlogen rede hield, mocht niet baten. Het applaus was lauw.
Giftige compromissen
Nee, dan Gerlinde Schermer. "Weg met de giftige compromissen", bulderde ze, "weg met de verlammende GroKo". Haar bril danste parmantig op het puntje van haar neus. Na Schermer trok Kevin Kühnert van de jongerenbeweging van leer tegen de grote coalitie. De voorstanders kwamen er niet echt aan te pas.
Tot Andrea Nahles het spreekgestoelte betrad, die in oktober werd gekozen tot voorzitter van de parlementsfractie. Zij wilde na de verkiezingen in de oppositie. "De CDU krijgt op z'n smoel", zei ze. Maar ook zij maakte een ommezwaai, al behield ze in tegenstelling tot Schulz haar geloofwaardigheid. Haar rede zullen de partijgenoten zich nog lang herinneren. Nahles benadrukte dat de SPD in de regering nog altijd meer invloed kan uitoefenen dan erbuiten.
De SPD kiest voor de macht omdat het water de partij aan de lippen staat. In de peilingen staan ze op 18 procent, nog maar vlak boven de rechts-populistische AfD. Het congres lijkt Martin Schulz eerder te hebben verzwakt dan versterkt.
En Gerlinde Schermer? Die blijft. Om erger te voorkomen.