Migrantenkinderen in VS wachten in kooien tevergeefs op gezinshereniging

Fraai is het allerminst, de situatie die Associated Press (AP) beschrijft over een grenscontrolegebouw in het zuiden van Texas. Honderden kinderen wachten er op een hereniging met hun ouders of een pleeggezin achter metalen hekkens. Er liggen overal flesjes water, zakken chips en zakdoeken verspreid over de vloer.

Journalisten van AP konden zondag de faciliteit bezoeken na aanzwellende kritiek op het strenge immigratiebeleid van president Donald Trump. Dat zogenaamde 'zero tolerance'-beleid, dat sinds april in werking is, bepaalt dat vluchtelingen, die de VS zonder papieren binnenkomen, vervolgd zullen worden. In afwachting van een veroordeling worden ouders van hun kinderen gescheiden.

In dat centrum in het zuiden van Texas zitten in totaal zo'n 1.100 mensen in verschillende vleugels voor kinderen zonder begeleiding, volwassenen en moeders en vaders met kinderen. De verlichting in het oude warenhuis blijft dag en nacht aan. De autoriteiten verzekeren dat iedereen voldoende voorzieningen krijgt: sanitaire voorzieningen, voedsel en medische hulp.

Geen boeken of speelgoed

Kinderen zouden volgens Amerikaanse wetten binnen de drie dagen onderdak moeten krijgen bij gespecialiseerde instellingen of in pleeggezinnen. Maar volgens mensen die de kinderen bezochten in het gebouw van de grenspolitie, zijn die drie dagen al meer dan voldoende om een trauma op te lopen.

Zo raakte een vierjarig meisje gescheiden van haar tante en belandde ze in een kooi met een twintigtal andere kinderen. Een tiener vertelde een advocaat dat zij voor het kind is beginnen te zorgen en dat ze andere kinderen leerde om de pamper van de peuter te verversen.

"Ze was duidelijk getraumatiseerd", vertelde de advocaat aan AP, "ze lag opgerold als een kleine bal in de ruimte." Spelende kleuters kregen door de staff een uitbrander omdat ze met elkaar aan het spelen waren. Er zijn geen boeken of speelgoed in de cellen.

In een kleinere faciliteit in Texas ontmoette Colleen Kraft, hoofd van de Amerikaanse academie voor kindergeneeskunde, een tweejarige peuter die maar bleef wenen en met haar kleine vuistjes op de mat klopte. Ze werd de nacht voordien gescheiden van haar moeder.

Het personeel probeerde de peuter te troosten met speelgoed en boeken. Maar zij mogen haar niet oppakken, vastnemen of knuffelen om haar te kalmeren. Het is nu eenmaal de regel dat het personeel de kinderen niet mag aanraken.

"De stress is overweldigend", vertelde Kraft aan AP, "de focus moet het welzijn van deze kinderen zijn, weg van alle politiek."

Twee wettelijke sporen

The New York Times brengt dan weer het verhaal van de vijfentwintigjarige Elsa Ortiz en haar achtjarige zoon Anthony. Ze raakten met een raft via de Rio Grande in Texas, maar daar stootten ze al snel op de grenspolitie. Een dag na haar arrestatie werd Ortiz geïnterviewd door de autoriteiten. Die vertelden haar dat ze gescheiden zou worden van haar zoon.

Ongeveer een uur later werd Anthony's naam afgeroepen en werd hij onder luid protest van zijn moeder weggeleid samen met een twaalfjarig meisje. "Ik smeekte hen om het niet te doen, neem hem niet weg."

Ouders worden nadien voor een rechtbank geleid. Daar pleiten ze volgens The New York Times meestal schuldig voor het illegaal binnenkomen van de Verenigde Staten en gaan ze akkoord met "versnelde verwijdering" van het grondgebied in de hoop om snel herenigd te worden met hun kinderen.

Het probleem is dat die procedure voor kinderen niet bestaat. Zij worden onderworpen aan een volledige ondervraging door een immigratierechter. Hun zaak duurt meestal veel langer om op te lossen. 

"Eens ouder en kind gescheiden worden, zitten ze op verschillende wettelijke sporen", vertelt John Sandweg, die het departement migratie leidde onder Barack Obama. Hereniging wordt heel moeilijk wanneer een ouder zoals Elsa Ortiz gedeporteerd wordt naar Guatemala en haar zoon nog op Amerikaans grondgebied is. In die gevallen is er volgens Sandweg "een heel groot risico dat ouders en kinderen permanent gescheiden worden".

Elsa Ortiz heeft na enkele weken haar zoon Anthony vanuit Guatemala aan de lijn kunnen krijgen. Ze kreeg te horen dat haar zoon goed verzorgd wordt, dat hij veel speelt en dat hij Engels aan het leren is. Op zijn vraag of zijn mama ook goed verzorgd werd, antwoordde Ortiz: "Ja", beseffend dat hij nog niet wist dat zij terug in Guatemala was.