Direct naar artikelinhoud
Groot-Brittannië

Theresa May houdt crisisberaad over brexit: komt er een coup?

Theresa May.Beeld REUTERS

Ministers in het Britse kabinet willen dat premier Theresa May direct aftreedt. Dat bericht de krant The Sunday Times, die sprak met elf rebellen binnen de regering. Intussen houdt May een crisisberaad in het landgoed Chequers.

De opstandige ministers zouden van plan zijn hun politieke baas morgen te confronteren. Ze kunnen dan dreigen collectief op te stappen als de premier weigert te vertrekken. “Het einde is nabij, ze is binnen tien dagen vertrokken”, zou een van de ministers hebben voorspeld.

May kwam aan de macht in de chaotische periode na het referendum in 2016. Ze ondermijnde haar gezag door in 2017 vervroegde verkiezingen uit te schrijven en een teleurstellend resultaat te boeken. De Conservatieve Partij zag haar parlementaire meerderheid toen in rook opgaan. May sloot vorig jaar een brexitdeal met de EU, maar slaagde er vervolgens niet in die door haar eigen Lagerhuis te loodsen.

David Lidington.Beeld AFP

De ministers zouden nu op haar plaats een interim-premier willen installeren. May’s secondant David Lidington, milieuminister Michael Gove en minister van Buitenlandse Zaken Jeremy Hunt worden genoemd als mogelijke kandidaten. David Lidington, vaak de de facto vicepremier genoemd, zou kunnen overnemen als interimpremier, bericht de Sunday Times. Hij zou opdracht krijgen om een nieuwe koers uit te zetten voor de terugtrekking van Groot-Brittannië uit de Europese Unie (EU). Ook zou hij de weg moeten vrijmaken voor een ‘gewone’ premier tegen de herfst.

Een bron rond de regering meldt volgens de krant Mail on Sunday dat het kabinet het er “unaniem” over eens is dat May zo snel mogelijk moet opstappen.

De krant The Guardian bericht dat het handjevol overgebleven politiek bondgenoten van May probeert haar toch in het zadel te houden. Zij waarschuwen dat haar vertrek kan leiden tot nog meer verdeeldheid binnen de Conservatieve Partij of nieuwe verkiezingen. 

Michael Gove.Beeld REUTERS

De openbare omroep BBC hoorde bij niet nader genoemde invloedrijke Conservatieve parlementsleden dat zij schoorvoetend de brexitdeal met de EU zouden goedkeuren indien May belooft het veld te ruimen. De commerciële zender ITV zegt van een invloedrijke minister te hebben vernomen dat dertig tot veertig Tory-parlementsleden haar dit rechtstreeks of onrechtstreeks hebben laten weten. Maar, aldus ITV, dat zijn nog steeds onvoldoende stemmen om de deal over de streep te trekken, ook al omdat de Noord-Ierse DUP, die de Conservatieve regering gedoogt, “niet aan boord lijkt te komen”.

Downing Street 10 heeft echter van de hand gewezen dat men de premier tot aftreden zou kunnen overhalen, aldus de BBC. May houdt echter wel een crisisberaad. De bewindsvrouw heeft ministers en vooraanstaande Conservatieve parlementsleden, onder andere vooraanstaande Brexiteers zoals ex-minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson, Dominic Raab, Iain Duncan Smith en Jacob Rees-Mogg, na de middag bij zich geroepen. Ook van de partij zijn haar de facto vicepremier David Livington en Milieuminister Michael Gove, beiden zondag in de Britse media genoemd als mogelijke tijdelijke vervangers van May. Ook brexitminister Stephen Barclay, “chief whip” (fractieleider die probeert de parlementsleden van zijn partij volgens de lijn van de partijtop te laten stemmen) Julian Lewis, en de Conservatieve partijvoorzitter Brandon Lewis nemen aan het beraad deel, aldus SkyNews.

De tijd dringt voor de Britten om een oplossing te vinden voor de impasse rond de brexit. Als het Lagerhuis alsnog de deal van May goedkeurt, dan volgt een ordelijke brexit op 22 mei. Wordt het terugtrekkingsakkoord voor de derde keer afgewezen, dan krijgt Londen tot 12 april de tijd om een alternatief plan op tafel te leggen.

Jeremy Hunt.Beeld AFP

Tegenover SkyNews heeft minister van Financiën Philip Hammond de berichten over een “coup” tegen May naar de prullenmand verwezen. “Dit gaat niet om de premier of eender welk ander indivudu, dit gaat om de toekomst van ons land (....) wisselen van premier zou ons niet helpen”. Hammond ontkende aan te sturen op een vervanging van May door David Lidington.

“Spelers wisselen lost het probleem niet op”, zei Hammond ook. “De regeringspartij veranderen zal het probleem niet oplossen”, aldus de minister. In plaats daarvan moeten de parlementsleden kiezen welke brexit ze willen leveren, vindt Hammond die toegeeft dat een meerderheid voor de deal behalen bij een derde stemming “zeer moeilijk” zal zijn. Er is ook geen meerderheid voor een tweede referendum, voegde de minister eraan toe.

De minister van Financiën Philip Hammond.Beeld REUTERS

David Lidington zelf zei tegenover ITV niet de plaats van May te willen innemen. “Ik denk niet dat ik maar ergens wens het over te nemen van de premier die denk ik fantastisch werk levert. (...) één ding wat nauw samenwerken met de premier doet, is je helemaal genezen van een aanhoudende flard ambitie om die taak te doen. Ik heb absolute bewondering voor de manier waarop ze ermee omgaat”.

Theresa May staat op dit moment voor een complete impasse. Aan de ene kant wil het Britse parlement haar brexitplannen niet goedkeuren, aan de andere kant wil de Europese Commissie niet tornen aan het akkoord dat de voorbije twee jaar is onderhandeld. Er zijn ook berichten dat zij deze week geen derde stemming omtrent de deal zou willen.

Miljoenenprotest

Zaterdag betoogden in Londen meer dan één miljoen mensen om een tweede brexitreferendum te eisen. En meer dan vijf miljoen Britten hebben een onlinepetitie tegen de brexit ondertekend. De toeloop naar de website was soms zo groot dat ze lam lag.  De regering moet een antwoord geven zodra er meer dan 10.000 ondertekenaars zijn, zegt de site.

“De regering voert herhaaldelijk aan dat uit de Europese Unie (EU) stappen de ‘wil van het volk’ is. Wij moeten een einde maken aan die stelling door de kracht van de steun van de bevolking om (in de EU) te blijven aan te tonen”, zo valt er te lezen.