Personeelstekort zet rem op economische groei
De Nederlandsche Bank verlaagt de groeiverwachting voor de komende jaren. Steeds meer bedrijven lopen tegen hun grenzen aan nu zij onvoldoende geschikt personeel kunnen vinden.
De Nederlandse economie blijft de komende jaren relatief stevig groeien, maar minder snel dan de afgelopen jaren. Dat komt grotendeels door het eigen succes: de werkloosheid is zo laag geworden dat steeds meer bedrijven kampen met gebrek aan personeel. Dat vertaalt zich in lagere groeicijfers dan eerder werden verwacht.
De voorspelling van De Nederlandsche Bank is sinds een half jaar geleden naar beneden bijgesteld. Voor zowel 2019 als 2020 verwacht DNB een groei van 1,7 procent, terwijl in juni nog werd uitgegaan van respectievelijk 2,2 en 1,9 procent groei. Toch is er weinig reden tot zorgen, zegt directeur Job Swank van DNB. “Als de voorspellingen uitkomen, groeit de Nederlandse economie al zes jaar op rij boven potentie.”
Die potentiële groei wordt door DNB bepaald aan de hand van onder andere de groei van de beroepsbevolking en de productiviteit. Doordat de daadwerkelijke economische groei daar al jaren boven ligt, daalt de werkloosheid hard en ervaren bedrijven steeds meer moeilijkheden om aan geschikt personeel te komen. Ruim een kwart van de bedrijven in Nederland geeft aan tegen de grenzen aan te lopen doordat er onvoldoende arbeidskrachten gevonden kunnen worden.
Lonen blijven achter
De werkloosheid stabiliseert door de aanhoudende groei in 2019 en 2020 op zo’n 3,6 procent van de beroepsbevolking, verwacht DNB. Maar die lage werkloosheid en de krapte op de arbeidsmarkt zorgen vooralsnog niet voor snel stijgende lonen. En dat leidt tot enige verbazing bij de voorspellers van DNB, erkent Swank. “We zien de krappe arbeidsmarkt niet terug in hogere lonen, zoals in het verleden vaak wel het geval was. De ruimte is er wel, gezien de winstgevendheid van bedrijven in de afgelopen jaren.”
We zien de krappe arbeidsmarkt niet terug in hogere lonen, zoals in het verleden vaak wel het geval was
Een echte verklaring daarvoor heeft DNB nog niet gevonden, maar mogelijk speelt mee dat de afgelopen jaren werknemers en vakbonden voorrang gaven aan het krijgen van een vaste baan boven hogere looneisen. Met succes, ziet DNB, want na een voorzichtige start in 2017 neemt het aantal vaste banen in 2018 plots weer snel toe. Flexibele contracten zonder uitzicht op een vaste verbinding leveren juist in: dat aantal daalt. Het aantal zelfstandigen en flexibele contracten met uitzicht op een vaste baan blijft wel stijgen, maar veel minder snel dan de echt vaste contracten.
Inflatie piekt in 2019
Voor de komende jaren verwacht DNB wel dat de lonen sneller zullen stijgen, hoewel Swank erkent dat de voorspellingen de afgelopen jaren vaak niet zijn uitgekomen. “Wij waren eigenlijk continu te optimistisch over de loongroei. Het prijs-loon-mechanisme werkt niet meer zoals vroeger, we maken regelmatig nieuwe schattingen over de relatie met de werkgelegenheid.” Swank sluit niet uit dat nu het aantal vaste banen weer in de lift zit, werknemers en vakbonden hun looneisen weer zullen opschroeven.
Voor de komende jaren verwacht DNB wel een versnelling van de loonstijging: in 2019 zou die uitkomen op 2,6 procent, terwijl voor 2020 3 procent wordt verwacht. Daarmee blijft de loongroei in 2019 nog achter bij de inflatie, die door hogere energiebelasting en de stijging van het lage btw-tarief uitkomt op 2,7 procent. In 2020 zou de inflatie dan weer dalen naar 1,8 procent.
Lees ook:
De economische inhaalgroei is definitief voorbij
De Nederlandse grootbanken lieten vorige week al weten een lagere economische groei te verwachten.
Personeelsgebrek bezorgt werkgevers kopzorgen en werknemers extra werkdruk
Personeelstekorten zorgen in steeds meer sectoren voor een oplopende werkdruk, blijkt uit onderzoek van het UWV.