'De 4 seizoenen van Bart Moeyaert': docu schetst portret van een schrijver "die verlangt naar zijn nieuwe huid"

Na de documentaire over Caroline Pauwels, oud-rector van de VUB, werd deze keer nationaal en internationaal gelauwerd dichter en auteur Bart Moeyaert een jaar lang gevolgd, van de lente van 2023 tot dit voorjaar. 

"Op een bepaald moment besef je dat je 40 jaar bezig bent en dat is heel dubbel. Ik denk dat ik al een jaar of 5 aan het denken ben: Wat doe ik eigenlijk? Wat vind ik van de dingen? Het mag duidelijk zijn dat ik al enige tijd ongelofelijk verlang naar verandering. Alsof ik aan het vervellen ben en naar mijn nieuwe huid verlang. Er hangt een beetje te veel los vel aan de afgelopen jaren." 

Want het is niet louter een feestjaar. Moeyaert is nog aan het bekomen van al wat hem de voorbije jaren in zijn persoonlijke leven overkomen is. Hij verloor tijdens de coronaperiode kort na elkaar zijn beide ouders. "Mijn vader is gedementeerd, mijn moeder is gedementeerd. De weerbots kwam later. Het duikt pas nu op dat ik niet meer naar mijn vader of moeder kan bellen." 

De documentaire toont Moeyaert in actie in en rond zijn huis in Heide-Kalmthout. Zo zien we hem vaak bezig in de grote tuin die hij de voorbije jaren gecontroleerd heeft laten verwilderen. Zijn werkkamer kijkt er, net als bijna alle andere kamers, op uit.

Die werkkamer heeft een dubbele deur en daar hangt een verhaal aan vast. "Als ik niet alleen ben, gaat deze deur dicht en er is een code", legt Moeyaert uit. "Als de halve deur open is, kan je nog binnen, logisch, staat ze op een kier, dan is er een gevaar voor je leven. En als de deur dicht is, wil ik echt stilte en niet gestoord worden. Dit is de plek." 

Moeyaert legt uit hoe hij werkt. "De map "Op stapel" gaat open. Ik begin bij het begin, ik lees van bij het begin en ik probeer het ritme te vatten van het boek. De stem van Sammy te bereiken. Dat is het meisje dat het verhaal vertelt. Dan cijfer ik mezelf weg. Het is niet Moeyaert die het vertelt, het is Sammy." 

Tijdens de zomer vertelt Moeyaert dat hij het boek waar hij aan bezig was, stopzet. We zien iemand die twijfelt, nadenkt, zoekt en tast: in zijn persoonlijke leven en ook in zijn werk. "Is dat nu gewoon je balans kwijt zijn? Of midlife, iets waar ik al lang voorbij zou moeten zijn? (lacht) Is het rouw? Algemeen? Mijn ouders, mijn schoonzus, Martine (Tanghe, voormalig VRT NWS-anker)." 

"Op een bepaald moment begon het erop te lijken dat het maar niet lukte, ik begon in cirkels te werken, vond mijn stem of dé stem niet en plotseling komt het woord writer’s block in je op. Dat is een heel mooi woord om te zeggen dat je het tijdelijk niet meer weet… Ik hang te veel boven mijn papier, ik ben veel te bewust bezig. Er is niets frustrerender dan heel vroeg opstaan om dan op die muur te botsen en op een bepaald moment te beseffen: nee, stop." 

Moeyaert moet voor de eerste keer in zijn carrière aan zijn uitgever laten weten dat hij de gemaakte afspraken over een nieuw boek niet kan nakomen. "Dat is falen, wat ik verschrikkelijk vind. Dat is opgeven, wat ik even verschrikkelijk vind. Ik vind dat je moet doorgaan, maar dat zal opvoeding zijn. Het boek heet 'Het voordeel van verlies'. Het grappige is: door het stop te zetten, zie ik in wat het voordeel is van het verlies, het boek verliezen. Het geeft een soort van opluchting, ik merk dat mijn hoofd wat vrijer is. Dat die balans waar ik zo naar op zoek ben... ik voel dat er iets aan het gebeuren is."   

De herfst brengt nieuwe energie met een trip naar Göteberg in Zweden, waar 'Morris' voorgesteld wordt aan het publiek. Intussen werkt Moeyaert verder aan 'Een ander leven', zijn meest persoonlijke boek tot nu, over zijn moeder. De citytrip naar Parijs die ze in 1996 samen maakten, vormt de leidraad van het boek.

Ook zijn 4e nominatie voor de shortlist van de internationale Hans Christian Andersen Award, een oeuvreprijs voor kinder- en jeugdliteratuur, doet hem veel plezier. En zo zien we Bart Moeyaert tijdens zijn 4 seizoenen bijna voor onze ogen vervellen. We horen hem dan ook zelf zeggen: "Ik denk dat de afgelopen periode draaide rond orde, plaats maken en rust vinden. Maar nu is het tijd om het geluk toe te laten."