Dat zegt directeur Aline Molenaar van Per Saldo, de belangenvereniging van de 120 duizend pgb-houders, in de aanloop naar de behandeling van de zorgbegroting morgen in de Tweede Kamer. Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) laat onderzoek doen naar de pgb-houders.

Kwetsbaar

Voor veel mensen is het pgb een uitkomst, onderstreept Molenaar, maar het is niet voor iedereen de beste oplossing. Sommige aanvragers willen liever zorg in natura krijgen. Ze voelen zich gedwongen een pgb aan te vragen omdat een zorgverlener dat verwacht of omdat de gemeente niet de benodigde zorg blijkt te hebben ingekocht.

Een deel van de pgb-houders is volgens Molenaar niet in staat de eigen zorg te regelen. 'Mensen voor wie het te ingewikkeld is, zijn kwetsbaar. Dan zegt een zorgaanbieder: ik doe het allemaal wel, en ligt het gevaar op de loer dat deze minder zorg biedt dan gedeclareerd wordt. Sommige mensen weten niet eens dat ze een pgb hebben.'

Per Saldo wil dat strenger wordt opgetreden tegen malafide zorgaanbieders. Zo beschuldigt het Openbaar Ministerie twee zorgbestuurders uit de regio Tilburg en Zaanstad ervan kwetsbare bewoners niet de gedeclareerde zorg te hebben gegeven. Deze cliënten zouden bovendien hun pinpas met pincode hebben moeten afgeven aan de instelling.

Fraudegevoelig

Met het pgb kunnen thuiswonende gehandicapten en chronisch zieken zelf hun zorg inkopen - bijvoorbeeld bij zzp'ers. Het is in 1995 ingevoerd om deze patiënten meer vrijheid te geven, zodat ze minder afhankelijk zijn van weinig flexibele grote zorgorganisaties. Er zijn inmiddels 120 duizend budgethouders, die samen 3 miljard euro per jaar besteden.

Volgens de Sociale Verzekeringsbank voert ruim 70 procent van de pgb-budgethouders niet zelf de administratie. Bij ruim de helft doet een ouder of een partner dat. Ongeveer 30 procent van de budgethouders heeft een andere vertegenwoordiger.

De Nederlandse Zorgautoriteit constateerde onlangs dat fraude met het pgb erg gemakkelijk is: 'Onwelwillende partijen kunnen zonder noemenswaardige inspanningen als zorgaanbieder de markt betreden', ook na een faillissement, strafrechtelijke vervolging of andere problemen.

Regie in eigen handen

Minister De Jonge erkent dat een pgb-houder in staat moet zijn de regie te voeren, of het aan een partner of ouder over te laten. 'In de praktijk blijkt dat soms lastig.' De Jonge laat nu onderzoeken in hoeverre de budgethouders in staat zijn hun eigen zorg te regelen en door wie ze anders worden vertegenwoordigd. Begin 2018 zal hij bekijken of het systeem moet veranderen.

Gemeenten wijzen nu al aanvragers af die volgens hen niet in staat zijn een pgb te beheren. Maar de toegang kan beter worden bewaakt, geeft directeur Ad van Mierlo van het Kenniscentrum Handhaving en Naleving van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten toe. 'Is bijvoorbeeld degene die de aanvrager begeleidt een betrokken familielid, of iemand anders?'

Te veel hulpbehoevenden die zijn aangewezen op een persoonsgebonden budget vallen in handen van allerlei louche types. Dat is vervelend voor de samenleving, maar vooral ook voor henzelf.