Leerlingen ontwerpen speelgoed voor dieren van Olmense Zoo: “Hier gaan ze veel plezier aan beleven”

De Olmense Zoo en de Sint Jozefschool in Geel werken al verscheidene jaren samen aan een project rond kooiverrijking of enrichment. Voor hun geïntegreerde proef bedenken de leerlingen van het zevende jaar dierenzorg specialisatie dierenparken diverse voorwerpen die het natuurlijk gedrag van de zoodieren stimuleren.

“In het begin van het schooljaar brengen de leerlingen al een bezoek aan de Olmense Zoo om een diersoort uit te kiezen waarvoor ze een of meerdere kooiverrijkingsobjecten willen maken”, vertelt leerkracht Rik Dams. “Daarna moeten ze allerhande informatie over die dieren opzoeken en hun ontwerp maken. Dat ontwerp wordt na bijsturing van de leerkrachten voorgelegd aan de bioloog en de verrijkingsverantwoordelijke van de Olmense Zoo en na hun goedkeuring mogen de leerlingen hun ontwerp volledig uitwerken. En nadat de uitgewerkte voorwerpen worden uitgetest, volgt nog een evaluatie.”

Kooiverrijking omvat alles wat niet levensnoodzakelijk is voor de zoodieren, maar wel levensverbeterend. Het voorkomt dat de dieren zich beginnen te vervelen. “Het doel van kooiverrijking is het stimuleren van natuurlijk gedrag”, vertelt Dieter Van Craenendonck, verzorger en verrijkingsverantwoordelijke van de Olmense Zoo. “De zoo zelf besteedt er veel aandacht aan, bijvoorbeeld door de inkleding van de dierenverblijven of door bij het voederen eten te verstoppen in het verblijf. De samenwerking met de leerlingen van Sint Jozef is een meerwaarde, omdat ze doorgaans leuke grote objecten in elkaar steken waarvoor we als verzorger de tijd niet hebben. De kwaliteit van de objecten wordt elk jaar nog beter. Je merkt echt dat er veel is over nagedacht. Sommige objecten zijn zelfs geschikt voor meerdere diersoorten, waardoor er ook meer afwisseling is.”

Woensdag presenteerden de leerlingen hun voorwerpen aan de verzorgers van de Olmense Zoo. Zo maakte Seppe Van der Punt (18) een stevige voederbrug voor de otters. “De brug kan zowel in het binnen- als in het buitenverblijf worden gebruikt”, zegt hij. “De bedoeling is dat ze de brug opstappen om aan hun voedsel te geraken. Ik heb het hele ontwerp zelf in elkaar gestoken. Alleen het zaagwerk werd gedaan door mijn vader, omdat hij veilig met die zaagmachines kan omgaan. Gelukkig kon ik rekenen op sponsoring om de verschillende onderdelen te financieren. De verzorgers van de zoo waren ook heel tevreden over mijn ontwerp. Volgens hen is mijn voederbrug niet alleen geschikt voor de otters, maar ook voor andere diersoorten. En het feit dat ik gebruikmaakte van natuurlijk hout, was eveneens een pluspunt.”

Dieren gaan op verkenning

De verzorgers bestuderen eerst elk voorwerp. Nadien worden de speeltjes in de dierenverblijven geplaatst om te zien hoe zij er op reageren. Bij het ene dier verloopt dat iets vlotter dan bij de andere. Bij het jachtluipaard duurt het bijvoorbeeld even voordat hij weet hoe hij stukjes vlees uit een uitgeholde watermeloen moet halen. Ook de wolven gaan niet meteen aan de slag met hun nieuwe speelgoed. “Dat is zeker niet slecht”, zegt bioloog Robby Van der Velden van de Olmense Zoo. “Bij wolven kan het een drietal dagen duren voordat ze de verrijkingsobjecten voldoende vertrouwen om er mee aan de slag te gaan. Dat verschilt ook van diersoort tot diersoort. En het mag ook niet te gemakkelijk zijn. Als de dieren het te snel gewoon raken, is het geen verrijking meer.”

De beren daarentegen reageren heel enthousiast op de vastgeketende voederton die Dante Dyserynck (19) voor hen heeft gemaakt. Iets te enthousiast zelfs, want een van de drie beren sloopt de ton in een mum van tijd in plaats van het voorwerp te draaien zodat er eten uit de gaten komt. “Toch vind ik mijn ontwerp geslaagd”, vertelt Dante. “Alleen had ik misschien de gaten iets groter moeten maken. Maar ik heb niet alleen iets gemaakt voor de beren. Zo maakte ik voor de vossen een schommelconstructie en voor de wolven heb ik enkele uitgefreesde boomstronken gemaakt waar je eten in kan verstoppen. Alles heb ik gemaakt met de hulp van mijn vader en de vader en broer van mijn vriendin.”

Doodskopaapjes

Zahra De Jong (18) vormde een witte kast om tot een interactieve speeltuin voor de doodshoofdaapjes, met onder meer uitdagingen om voedsel te pakken, een verstopplek en een lade waarin ze naar meelwormen moeten zoeken. Aanvankelijk reageren de aapjes nogal afwachtend op de kast, maar na enkele aarzelende momenten kunnen ze hun nieuwsgierigheid niet de baas. “Ik ben blij dat de doodshoofdaapjes zich uiteindelijk uitleven op mijn object”, zegt Zahra. “Ze gaan er in ieder geval veel plezier mee hebben, want er zit zeker voldoende uitdaging in. Zo moeten ze in de meelwormenbak hetzelfde doen als in de vrije natuur.”

Ook de poema’s gaan snel aan de slag met de speeltjes die voor hen werden gemaakt. Net als de stokstaartjes, die al snel proberen uit te zoeken hoe ze hun voeder uit de cilinders moeten halen. “Het zal hen zeker enige moeite kosten”, zet Lien Laeremans (18), die de cilinders heeft uitgewerkt. “Eigenlijk moeten ze de buizen kantelen zodat het eten uit de gaten aan de bovenkant valt. Maar dat is niet zo eenvoudig, omdat ik de onderkant iets zwaarder heb gemaakt. Daardoor kantelt de buis terug door naar die richting.”