“200 mensen op lijst visafraude die Melikan Kucam aan kabinet leverde”

“Er stonden 200 mensen op de lijsten die Kucam aan het kabinet leverde”, zegt Ferry Comhair, de woordvoerder van voormalig staatssecretaris Francken. “Hij kende de situatie ter plekke goed.” Dinsdagmiddag werd Kucam aangehouden omdat hij zich fors zou hebben laten betalen voor visa voor christenen uit Irak en Syrië. Er circuleren bedragen tussen 2.000 en meer dan 10.000 euro per visum. 

Maar Kucam was niet de enige tussenpersoon met wie het kabinet-Francken werkte. “Er waren zeven tussenpersonen uit verschillende gemeenschappen”, zegt Comhair nog. Zij gaven aan Francken allemaal namen door van mensen die een humanitair visum wilden. 

Meer lezen

Voormalig staatssecretaris Francken ernstig in verlegenheid gebracht door zaak-Kucam: “Die humanitaire visa waren Franckens persoonlijke speeltuin”

“Iedereen wist dat je bij Melikan een visum kon kopen”: op reportage in de Assyrische gemeenschap

“Onder Franckens bevoegdheid is de kat bij de melk gezet”
  

Gunst

Zo’n visum is een gunst voor mensen die zich in een schrijnende situatie bevinden. De toekenning ervan is een specifieke bevoegdheid van de staatssecretaris. Francken is de eerste – benadrukken meerdere bronnen binnen de regering en ambtenarij – die met zulke tussenpersonen werkte. “Het overgrote deel was op voordracht van de christelijke gemeenschappen en hun vertegenwoordigers”, zegt Comhair.

Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ), die de praktische kant van de uitreiking van deze visa regelt, heeft nooit contact gehad met deze tussenpersonen. “Wij hebben nooit geweten wie zij waren”, zegt woordvoerder Geert De Vulder. “Het kabinet gaf de lijsten door. Wij vroegen dan aan de diplomatieke post of ambassade om de mensen op de lijsten uit te nodigen voor de toekenning van een humanitair visum.”

Op die lijsten stonden enkel namen en identiteitsgegevens. Het kabinet legde aan de betrokken ambtenaren nooit uit waarom deze mensen recht hadden op een humanitair visum. Er werd geen verantwoording over afgelegd. Er waren ook geen interviews vooraf door DVZ. 

Al deze kandidaat-vluchtelingen kregen een visum omdat de Dienst Vreemdelingenzaken van mening was dat het kabinet een screening had doorgevoerd. “Wij gingen ervan uit dat zij bescherming nodig hadden”, luidt het bij DVZ.

Veiligheidsscreening

Wat er wel systematisch gebeurde, was een veiligheidsscreening door de politie, de Staatsveiligheid en het antiterreurorgaan OCAD. Deze veiligheidsdiensten checkten of er feiten van openbare orde of terreur gepleegd waren.

Minister Maggie De Block (Open Vld), de opvolger van Francken, maakte net na haar aanstelling al komaf met dit systeem. “De poort via schimmige tussenpersonen is meteen gesloten”, zegt ze. “Ik heb aan DVZ nu een grondig onderzoek gevraagd. Ik wil weten hoeveel van dergelijke visa zijn gevraagd en toegekend, door wie en op welke wijze.” 

De minister stelt zich burgerlijke partij in de zaak die het Antwerps parket opende. Francken doet trouwens hetzelfde. “Als dit allemaal klopt, is mijn vertrouwen en dat van mijn kabinet ernstig misbruikt”, zegt hij. 

N-VA behoudt het vertrouwen in de kabinetsmedewerker die verantwoordelijk was voor deze humanitaire visa. “Zij kende Kucam erg goed, ja”, luidt het. “Maar voor haar was dit een donderslag bij heldere hemel.” Kucam verschijnt deze middag voor de onderzoeksrechter. Daar wordt beslist of hij al dan niet aangehouden blijft. Zijn advocaat wou nog geen commentaar kwijt.