Direct naar artikelinhoud
strijd tegen IS

Defensie wil Belgische militairen terugtrekken uit Irak, tot verbazing van de Amerikanen

Belgische en Amerikaanse troepen op een dak in de buurt van Tal Afar, Irak.Beeld AP

Bronnen bij Defensie melden dat België zich zou terugtrekken uit Irak, omdat de missie volbracht is. De Amerikaanse leiding van de operatie tegen IS reageert verbaasd. Is terreurgroep Islamitische Staat verslagen? Wat doen onze militairen daar? En is er al stabiliteit in de regio? Vijf vragen.

1. Trekt België zijn troepen terug uit de regio?

VRT verspreidde het nieuws dat Defensie de troepen wil terugtrekken uit Irak en dat is bevestigd aan De Morgen door bronnen bij Defensie. Officieel is nog geen beslissing genomen, want het is aan de ministerraad om het advies van Defensie goed te keuren. 

Sinds december 2017 waren de F16's die België inzette tegen IS al teruggekeerd naar ons land, maar België heeft nog een honderdtal militairen van de landmacht op verschillende plaatsen in Irak.

2. Wat doen onze Belgische troepen nog in Irak?

België heeft een 80-tal militairen van de landcomponent die in Bagdad en Erbil werken aan capacity building. Met opleidingen en begeleiding versterken ze het Iraakse leger zodat dat op termijn autonoom kan functioneren. Het gaat daarbij onder andere om speciale eenheden. De bedoeling is om een situatie zoals in Afghanistan te vermijden, waarbij het land opnieuw onveilig werd zodra de buitenlandse troepen vertrokken waren.

Daarnaast zijn er een twintigtal militairen van de genie actief op de luchthaven van Erbil, om de leef- en woonomstandigheden van de internationale coalitie te verbeteren.  

Belgische militairen geven training aan Iraakse soldaten in Bagdad, Irak.Beeld BELGA

3. Is IS verslagen?

In een interview met persbureau AP zei Amerikaans president Trump vorige week dat IS “op alle vlakken verslagen” is. De oorlog van het Westen met terreurgroep Islamitische Staat begon in 2014 nadat IS in enkele maanden tijd grote delen van Syrië en Irak had veroverd en het kalifaat had uitgeroepen. Op dit moment zou IS nog minder dan 2 procent hebben van het territorium dat het ooit bezat, maar dat wil niet zeggen dat de terreurgroep dood is.

“Het gaat niet om landoppervlakte, het gaat erom de capaciteit van IS weg te nemen”, zegt Amerikaans kolonel Sean Ryan, woordvoerder van Inherent Resolve, de operatie van de internationale coalitie tegen IS. “België is een geweldige coalitiepartner en ik hield er geen rekening mee dat ze van het toneel zouden verdwijnen. Het gevecht voor een definitieve nederlaag van IS gaat verder hier, maar we begrijpen dat landen hun militairen soms moeten inzetten op andere vlakken.”

‘België is een geweldige coalitiepartner en ik hield er geen rekening mee dat ze van het toneel zouden verdwijnen’
Amerikaans kolonel Sean Ryan, woordvoerder van Inherent Resolve

4. Kan IS terugkeren?

IS is niet volledig weg. Volgens een VN-rapport uit augustus zouden er in Syrië en Irak nog tussen 20.000 en 30.000 IS-strijders aanwezig zijn. In de Syrische provincie Deir ez-Zor heeft de terreurgroep vorige week nog 250 burgers ontvoerd uit een vluchtelingenkamp. Ze gebruiken hen als pasmunt in onderhandelingen. 

“Ik zie elke dag berichten passeren van IS-aanslagen in Irak en Syrië”, zegt jihadexpert Pieter Van Ostaeyen. “Het zijn kleine acties in vergelijking met het verleden, maar ze tonen ermee dat ze nog bestaan. De organisatie lijkt nu opnieuw op de verzetsgroep die Al-Zarqawi heeft opgericht. De ideologie en de voedingsbodem, het sektarische geweld tussen sjiieten en soennieten, zijn nog niet weg. En dus is een wederopstanding niet uitgesloten.”

‘De organisatie lijkt nu weer op de verzetsgroep die Al-Zarqawi heeft opgericht. Een wederopstanding is dus niet uitgesloten’
Jihadexpert Pieter Van Ostaeyen

5. Is er nu stabiliteit in de regio?

In Irak heeft het leger het land bijna volledig in handen. Dit jaar zijn er voor het eerst ook verkiezingen gehouden. De premier is een sjiiet, de parlementsvoorzitter een soenniet en de president een Koerd. Maar een recente reeks aanslagen in oktober in Kirkuk, Fallujah en Bagdad doen vrezen dat echte vrede nog niet in zicht is. 

Vooral de situatie in Syrië is verre van stabiel. Niet alleen IS is er nog actief in het oosten, maar ook andere rebellengroepen, naast Turken, Iraniërs, Koerden en Russen. Het regime van president Assad lijkt de bovenhand te krijgen. 

“Er is nog veel onbeslist in Syrië”, zegt defensiespecialist Sven Biscop (UGent, Egmont Instituut). “Het achterliggende probleem is dat er geen akkoord is over een machtsevenwicht in de regio. Iran is een sterke actor geworden op het terrein, maar dat is niet naar de zin van de VS.”

Kinderen in een deel van Homs dat in handen is van het regime in september 2018.Beeld REUTERS

Grote stukken van Syrië zijn volledig vernield door de aanhoudende bombardementen. De oorlog, die zeven jaar geleden begon met protesten tegen het Assad-regime, zou geleid hebben tot de dood van naar schatting 350.000 tot meer dan 500.000 burgers, afhankelijk van de bron. Volgens de VN hebben meer dan 12 miljoen Syriërs hun huis moeten verlaten door de oorlog. 

Het Pentagon erkent dat operatie Inherent Resolve van de internationale coalitie tot meer dan 1.100 burgerdoden heeft geleid, maar volgens drukkingsgroep Airwars gaat het om minstens een vijfvoud daarvan.