Rutte: ‘Schietpartij had alle kenmerken van aanslag’

Na een urenlange klopjacht kon de Nederlandse politie Tanis maandagavond aanhouden, voor zijn vermeende betrokkenheid bij de dodelijke schietpartij op het 24 Oktoberplein in Utrecht maandagochtend. Daarbij kwamen drie mensen om het leven, en vielen nog eens vijf gewonden, van wie er drie ernstig aan toe zijn.

'Uit het onderzoek is tot nog toe geen enkele relatie tussen de hoofdverdachte en de slachtoffers gebleken', meldt de politie van Utrecht dinsdag via Twitter. Er wordt daardoor nog altijd 'ernstig rekening' gehouden met een terroristisch motief, luidt het. De aanleidingen daarvoor zijn een in de vluchtauto gevonden briefje en de aard van de feiten. Ook andere motieven worden niet uitgesloten.

De politie en het Openbaar Ministerie hebben dinsdag ook officiële informatie over de slachtoffers vrijgegeven. De doden zijn een 19-jarige vrouw uit Vianen en twee mannen van 28 en 49 jaar uit Utrecht. De drie zwaargewonden zijn een 20-jarige Utrechtse, een 21-jarige vrouw uit Nieuwegein en een 74-jarige man uit De Meern.

Jeugdtrainer

Volgens verschillende Nederlandse media is een van de dodelijke slachtoffers de vader van twee scholieren van een gymnasium in Utrecht. Hij was jeugdtrainer bij de Utrechtse voetbalclub Desto, weet de NOS. Op de website van die club spreekt het bestuur van vreselijk nieuws. 'Hij was sinds lange tijd bij Desto betrokken, waar hij zelf voetbalde, tenniste en daarnaast zijn beide zoons en dochter vol passie trainde', staat in een verklaring.

Het tweede slachtoffer, de 19-jarige vrouw uit Vianen, werkte in een snackbar.

Tram weggehaald

Tot maandagavond laat is de Nederlandse politie beziggeweest met het onderzoek op het 24 Oktoberplein, de plaats van de schietpartij. Rond 23 uur werd dat onderzoek afgerond. De tram werd weggehaald, het plein ging opnieuw open. Ook de flat waar de vermoedelijke dader opgepakt werd, is nog de hele avond onderzocht op sporen.

Verschillende getuigen hadden de schutter, die rond 10.45 uur het vuur opende op een tram, nadien zien wegvluchten in een rode Renault Clio. Vlak voor het schietincident was vlakbij zo'n auto gecarjackt. De politie vond de auto om 12.40 uur in de Tichelaarslaan, ongeveer vier kilometer verderop. Sporenonderzoek leidde vervolgens naar de 37-jarige man, overigens geen onbekende voor justitie.

De bevestiging van zijn arrestatie kwam maandag rond 18.30 uur. Tanis werd gearresteerd in de Oudenoord, in de wijk Pijlsweerd.

Motief?

Bij een van de huiszoekingen werden ook twee andere mannen aangehouden. Ook zij worden verdacht van betrokkenheid, liet de politie van Utrecht weten.

Over het motief van de schutter doen verschillende theorieën de ronde. De politie sluit voorlopig geen enkele piste uit. Burgemeester Jan van Zanen ging eerst uit van een terreurdaad, volgens sommige getuigen ziep de schutter ‘Allahoe akhbar’. Maar er doken ook geruchten over motieven uit de relationele sfeer op. Volgens getuigen zou de schutter een vrouw in het bijzonder geviseer hebben.

De vader van Tanis heeft in de Turkse media gereageerd op het nieuws. Tegen het persbureau Demirören zei hij dat zijn zoon uit zijn eerste huwelijk, met wie hij al sinds 2008 geen contact meer heeft, 'ervoor moet boeten als hij de dader is', aldus het Algemeen Dagblad.

• Om 10.45 uur opent een man het vuur op een tram. Het gaat volgens de politie om de 37-jarige Gökmen Tanis, die in Turkije geboren werd. Het voertuig bevindt zich dan op het 24 oktoberplein, een kilometer ten westen van het historisch centrum van de stad en nabij enkele belangrijke uitvalswegen. De politie spreekt al kort na het incident van ‘een eventueel terroristisch motief’.
• De hulpdiensten zijn binnen enkele minuten ter plaatse, ook met traumahelikopters. Meerdere mensen worden overgebracht naar het universitair ziekenhuis in de stad.
• In totaal zijn er drie doden en vijf gewonden te betreuren. Drie van de vijf gewonden verkeren nog steeds in kritische toestand. De Utrechtse burgemeester Jan van Zanen en de Utrechtse politie hadden het eerder op de namiddag over drie doden en negen gewonden, maar de politie heeft het aantal gewonden later naar beneden bijgesteld.
• De gemeente maakt de namen van de slachtoffers niet bekend uit respect voor de nabestaanden. Volgens de NOS zijn er een jeugdtrainer bij een Utrechtse voetbalclub en een 19-jarige vrouw onder de slachtoffers.
• De dader kon ontkomen via een rode Renault Clio, die hij vlak voor het schietincident had gekaapt. Die auto werd om 12.40 uur teruggevonden en leidde de politie naar verdachte Gökmen Tanis, zo werd bevestigd op een persconferentie.
• Er zijn diverse huiszoekingen uitgevoerd. 'Bij een van de huiszoekingen is een verdachte aangehouden, maar we weten nog niet of en hoe hij is betrokken bij de schietpartij', aldus de politie. Rond 23u liet de politie weten dat er nog een derde verdachte is opgepakt.
• Net na de persconferentie, om 18.30 uur kwam de bevestiging dat ook Gökmen zelf is aangehouden.
• Het terreuralarm in de provincie Utrecht werd na de schietpartij verhoogd naar niveau vijf, het hoogste peil. Na de aanhouding van Tanis werd het opnieuw verlaagd naar niveau vier. In de rest van het land bleef niveau vier steeds van toepassing.
• Het stadsbestuur van Utrecht vroeg bewoners initieel om binnen te blijven, dat advies werd om 16 uur opgeheven. Scholen, crèches, de universiteit en moskeeën hadden eerder al beslist de deuren te sluiten.
• Premier Mark Rutte zegt dat het nu absolute prioriteit is om de dader te vatten. Als het zou gaan om een terreuraanslag, dan zegt Rutte dat Nederland 'niet zal wijken voor onverdraagzaamheid. Nooit.' Op de persconferentie na de aanhouding van Tanis herhaalt Rutte dat hij het incident bestempelt als een aanslag. 'Laat ons dit niet kleiner maken dan het is.' Of er ook een terroristisch motief heeft gespeeld, moet het onderzoek uitwijzen.
• Mensen meldden in de loop van de voormiddag ook elders in de stad schoten gehoord te hebben. Na onderzoek komt de politie tot de vaststelling dat er daar echter niets aan de hand is. Er is dus sprake van maar één schietpartij.