“Reizigers willen rust”, klonk het begin vorig jaar, toen de NMBS aankondigde dat er een proefproject met stiltecoupés zou komen. “In Nederland en Zwitserland bestaan die al, en is het erg succesvol”, zei minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) toen. Zowel op de lijn Eupen-Oostende als Brussel-Luxemburg verschenen blauwe stickers die reizigers aanmaanden om “niet hardop te praten, telefoneren, of muziek te spelen”. Het project zou lopen tot eind mei en dan geëvalueerd worden. Zijn de stiltecoupés een stille dood gestorven? “Geenszins, beide lijnen zijn nog steeds operationeel”, verzekert NMBS-woordvoerder Bart Crols. “Onze reizigers vinden makkelijk de weg naar de stiltecoupé. Maar over de toekomst van het project kan ik nog niets zeggen. De finale beslissing volgt nog.”

“Ik vind het straf dat ze daar geen visie over hebben”, reageert Peter Meukens, de voorzitter van Treintrambus. “Ga eens in een willekeurig station vragen aan de reizigers of ze weten in welke trein je een stiltecoupé hebt? Geweldig veel reclame heeft de NMBS daar niet voor gemaakt, terwijl die rust in concurrentie met de auto net een overtuigend argument pro zou kunnen zijn. Bovendien rijden de treinen voortdurend in een andere samenstelling: je kunt amper weten welke wagon zich waar zal bevinden. Hetzelfde geldt voor waar je je fiets kunt zetten. Als je op het perron staat, zou je moeten weten waar je moet wachten om je fiets vlot aan boord te hijsen. Zo doen de Nederlanders en de Duitsers het. Reizigers moet je elke dag winnen”, vindt Meukens. “Speel toch in op het reiscomfort. Alleen zo haal je mensen uit hun chique auto de trein in.”

Volgens Crols zal er “over enkele maanden” wel meer informatie over de samenstelling van de trein in de app te vinden zijn. Op de website is die informatie nu al te vinden.

Conducteur is geen politieagent”

Meukens betreurt dat de proef zo beperkt gevoerd wordt. Hij is om meerdere redenen een groot voorstander van die “ontsnappingsmogelijkheid”, zoals hij het noemt. “Onze maatschappij wordt steeds luidruchtiger. Mensen appreciëren het dat ze de keuze krijgen om ergens rustig te werken, wat te lezen, rusten. Op de trein ervaar je minder stress dan in het gewone verkeer.” Volgens Meukens laat de NMBS dan ook kansen liggen. “Er worden nu campagnes gevoerd om mensen tot respectvol gedrag aan te zetten. Voor mij behoort zoiets tot de elementaire beleefdheid. Een stiltecoupé bakent die gedragscode automatisch af.”

En wat is de rol van de conducteur bij een rustgevende pendelrit? “Conducteurs moeten zichtbaar zijn op de trein. Maar ze zijn ook niet de ‘politieagent van het rijtuig’. Dat is niet realistisch. Kijk, ik heb vorige week nog een man van in de 40 aangesproken omdat hij zonder oortjes een Amerikaanse serie zat te bekijken. Basisfatsoen zou in een beschaafde maatschappij geen probleem mogen zijn. Tegelijk is rust relatief. Toen ik eens in een Duitse trein in een Ruhebereich zat, was er een man luid aan het snurken. Dat was ook niet bepaald stil (lacht).”

Lees ook

 ‘Eindelijk rust op de trein, en dat zonder eersteklasticket’